65880 Skan 2 (2)

zobaczymy różnice chociażby w opisie chrztu, oznacza to, że Mt i Łk opierali się oprócz Mk i Q własnym materiałem. Ta hipoteza jest najbardziej sprawdzalna, udokumentowaną, ale gdyby odkryto tekst hebrajski i aramejski Mt, to ta hipoteza zostałaby obalona, bo niektórzy egzegeci przypuszczają, że teksty te pochodziłyby z ok. 40 roku po Chr.;

•    hipoteza przyjmująca Mk a odrzucająca źródło Q - przyjmuje się, że źródło Q było napisane w języku hebrajskim. Ta hipoteza jest niejasna.

•    Hipoteza przyjmująca Mt aramejskiego a odrzucająca źródło Q.

Ewangelie mają charakter historyczno-zbawczy. Pojawia się jeszcze forma tzw. Marka Kompletnego - pewien kompilator połączył Mk i źródło Q i z tego korzystali Mt-gr i Łk.

r

I. Środowisko Ewangelii synoptycznych Sytuacja polityczna

W czasach gdy Pan Jezus przychodzi na świat i rozpoczyna swoją działalność publiczną, Palestyna znajduje się pod panowaniem Imperium Rzymskiego.

•    Cezar August¹(31 przed Chr. - 14 po Chr) - pierwszy cesarz rzymski, adoptowany syn Juliusza Cezara. Rządy swoje opierał na zasadzie „Pokój za wszelką cenę”, w Azji Mn czczony jako „Divus Augustus”- Boski Cezar. Pokonał swojego rywala Antoniusza w bitwie pod Akcjum.

•    Tyberiusz^{2 3} (14-37 po Chr) - następca Augusta, stłumił powstanie w Galii, w Afryce i Myzji. W piętnastym roku panowania tj. 27 lub 28 r. Jan Chrzciciel rozpoczął publiczną działalność.

•    Herod Wielki - syn Antypatera II, Idumejczyk. W 47 przed Chr. mianowany na gubernatora Galilei, w 40 r. przed Chr. został królem Judei, w 37 r. przed Chr. został władcą Jerozolimy, a potem Samarii. Sprytny polityk, chorobliwie zazdrosny o swoją władzę, zabił swoją żonę, którą bardzo kochał, ponieważ pochodziła z dynastii Hasmodeuszów. Odbudował, powiększył i upiększył świątynię jerozolimską, tzw. trzecią świątynię (pierwsza Salomona, druga Zorobabela). Odbudowa trwała 10 lat. Zbudował Pałac na Masadzie oraz Herodion. Umiera w strasznych męczarniach. Był tak znany, że w Łk 1,5 nie trzeba było dodawać tytułu Wielki⁴.

W Łk 3,1 występuje lista następców Heroda I Wielkiego:

1)    Judea - namiestnik Poncjusz Piłat

2)    Galilea - tetrarcha Herod Antypas (4 r. przed Chr. - 39/40 r. po Chr.)

3)    Iturea i Trachonityda - Filip 11(4 r. przed Chr. - 34 r. po Chr.)

4)    Abilena - tetrarcha Lizaniasz

Następcy Heroda Wielkiego (Herod Antypas, Herod Archelaos, Herod Filip II, a potem Herod Agrypa) byli praktycznie tylko wasalami Rzymu.

•    Herod Archelaos (4 r. przed Chr. - 6 r. po Chr.) - panowanie jego nie różniło się niczym od panowania jego ojca. Naraził się Samarii i Żydom, za co został skazany na banicję. Jego królestwo zamieniono na prowincję rzymską i oddano pod władzę prokuratorów rzymskich.

2

1

   Łk 2, 1: „W owym czasie wyszło rozporządzenie cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym świecie”.

2

   Łk 3,1: „Było to w piętnastym roku rządów Tyberiusza cezara.”

3

   Mt 2,1: „Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda,...”.

4

   Łk 1,5: „Za czasów Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ...”