80716 PICT0045 (12)

Czesław Miłosz Epitafium

Ty, co Rzym wpośród Rzyma chcąc baczyć, pielgrzymie, A widy baczyć nie możesz w samym Rzyma Rzymie... Sęp-Szarzyński (według lanusa Vitalisa z Palermo)

W Rzymie, czy naprawdę warto szukać Rzymu?

Imperia upadają i chwała im za to.

Giną razem z przepychem marmurów ozdobnych / laurem nad czołami okrutnych cezarów.

Wielbiła siebie samą niesyta wilczyca,

Swoje przeglądy wojska, święta i parady, ł słusznie, że jest popiół', i co nam do niego.

My słyszymy w powietrzu płacz więzionych ludów,

Które konania bestii widzieć nie zdążyły l niosą co zostało z drogich im pamiątek.

Nie luki triumfalne, nie okolą murów,

Dla nich drewniane tarcze, kruche bogi z gliny l czas, z jego wzgardliwym a nierychtym sądem.

[1986]

Konspekt

Wstęp

■    Zwrócenie uwagi, źe Rzym to miasto szczególnie inspirujące twórców, bo teraźniejszość sąsiaduje w nim z wielką historią.

■    Pokazanie, źe zestawienie utworów Sępa-Szarzyńskicgo i Miłosza nie jest przypadkowe (np. tytuły, podobieństwa treściowe).

■    Wprowadzenie w ogólniejszy problem (kwestię przemijania).

Rozwinięcie

■    Omawianie wierszy Sępa-Sza-rzyńskiego i Miłosza równie dobrze możesz zacząć od różnic stylistycznych.

■    Wyjście od kontekstu kulturowego. Na refleksję barokowego poety ma wpływ charakter epoki podkreślającej na każdym kroku nieuchronność przemijania. Poglądy Miłosza zaś ukształtowała destrukcyjna historia XX w.

Klucze wypracować moturolnych

■    Analiza sposobu, w jaki przedstawiany jest Rzym. To dobra droga, by ładnie powiązać kwestie stylistyczne z interpretacji}.

■    Łączenie tekstów, zamiast omawianie ich po kolei! Przedstawienie podobieństw i szukanie różnic między utworami.

Zakończenie

■    Podsumowanie wniosków: podobieństwo tekstów (ruiny Rzymu, motyw przemijania) i różnic między nimi (u Sępa-Szarzyńskicgo refleksja dotyczy spraw metafizycznych, u Miłosza - historii; inny styl i język).

■    Podkreślenie polemicznego charakter utworu Miłosza.

■    Ocena aktualności myśli zawartych w porównywanych utworach.

■    Własna refleksja wiążącą się z problemami przedstawianymi przez poetów w obydwu wierszach.

Klucz oceny

*    punkty za użycie terminologii tcoretycznoliterackiej. Przy omawianiu utworu Sępa-Szarzyńskicgo powinny się pojawić takie określenia, jak: epitet, powtórzenie, paradoks, inwersja itd.

*    punkty za połączenie środków stylistycznych i innych zabiegów językowych z odpowiednimi cytatami z tekstu.

• punkt za użycie sformułowań „panta rhci"( „wszystko płynie”) - myśl Hcraklita z Efezu, wskazująca na zmienność jako główną zasadę rządzącą światem - lub „Ach, gdzie są niegdysiejsze śniegi" - cytat z Wielkiego testamentu Franęois ViJ-lona. To powtarzające się wielokrotnie westchnienie wyraża żal z powodu nieuchronności przemijania.

9t