72889 s che 1

Ze wszystkich związków nieorganicznych w wymienionych warunkach amtoiak wydzielić może się tylko z soli amonowych. Dlatego leż reakcja ta jest charakterystyczne dla jonu NH/.

Reakcje na drodze mokrej przeprowadza się w probówkach. Do analizy bierze się rriewielkie ilości badanego roztworu; całkowita objętość cieczy nie powinna przekraczać 1/5 objętości probówki Do czystej probówki wprowadza się około 10 kropli badanej substancji, a następnie pipetką określoną objętość odczynnika i obserwuje efekt zachodzącej reakcji chemicznej. Reakcje analityczne należy wykonywać w ściśle określonych warunkach. Ważnym warunkiem jest odczyn roztworu; można go odpowiednio zmieniać przez dodanie kwasu lub zasady Innym ważnym czynnikiem jest temperatura roztworu. Większość reakcji analitycznych przeprowadza się „na zimno”, czyli w temperaturze pokojowej. W niektórych przypadkach konieczne jesl ogrzanie roztworu, gdyż w temperaturze pokojowej reakcje takie nic przebiegają wcale bądź też przebiegają bardzo wolno.

5.1.1. REAKCJE ANALITYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW Kation ołowio(Il) - Pb^H

Ołów Pb jest metalem o barwie niebieskawoszarej, łatwo topiiwym, miękkim i ciągli wyro. Źle przewodzi ciepło i elektryczność Na powietrzu utlenia się, pokrywając się powierzchniowo warstwą tlenku (PbO) chroniącego metal przed dalszym utlenieniem. W związkach występuje na drugim i czwartym stopniu utlenienia. Żółty tlenek PbO ma właściwości amfoteryczne - roztwarza się zarówno w kwasach jak i zasadach. Brunatny PbOj nie roztwarza się w rozcieńczonych kwasach, natomiast w niewielkim stopniu ulega działaniu stężonych zasad. Ołów tworzy w roztworach wodnych, w środowisku obojętnym i kwaśnym bezbarwne jeny Pb"\ w zasadowym - bezbarwne jony PbO?²'. Ołów i jego związki są trujące.

Wybrane reakcje kationu Pb^lł

1.    Wodorotlenek sodu - NaOH - dodany w małej ilości, strąca kationy ołowiu(TI) jako biały osad wodorotlenku ołowiu(n):

Pb^Oa)? + 2NaOH = Pb^OHjj + 2NaN0₃ biały osad

Pb^2ł +    2 OH" = Pb<OH)2

Wodorotlenek ołowiu(ll) ma właściwości amfoteryczne i dlatego dodanie w nadmiarze wodorotlenku sodu powoduje roztworzenie osadu i powstanie ołowianu (U) sodu:

Pb(OH)₂ + 2NaOH = NaiPbO? + 2H?0 Kwas azotosvy(V) również roztwarza Pb(OH)₂ zgodnie z reakcją:

PKOH>₂ + 2HNOj - PKNOj)* + 2H?0

2.    Wod*y roztwór amoniaku - NHj • HjO - strąca z roztworów zawierających jony ołowiu(U) biały osad wodorotlenku ołowiu(II), nie roztwarzający się w nadmiarze odczynnika:

Pb(NO?>j + 2NH4OH - Pt>(OH)i + 2NH4NO3 Pb¹" + 2NH*OH = Pb<OH>! + 2NH*⁴

3.    Jodek potasu - KI - tworzy z jonami Pb²" żółty osad jodku olowiu(n):

Pb(NOj)i + 2KJL    =    Pbl₂ + 2KNOj

Pb²’ + 2T    =    Pbl₂

Reakcję wytrącania Pblj należy przeprowadzać ostrożnie, ponieważ roztwarza się on w nadmiarze odczynnika(KI) i wtedy powstaje trijodoołowian(Il) potasu:

Pbh + KI = K[PbJ₃]

4.    Roztwór kwasu chlorowodorowego - HO - wytraca z roztworów soli ołowic(II) biały osad chJorlcu ołowiu(11):

Pb(NOj)i    +    2HC1    =    PbCI₂    + 2HNO*

Pb²’    +    2Cr    =    PbCi₂

Chlorek ołowiu(U) rozpuszcza się w gorącej wodzie, a po ochłodzeniu wydziela się w postaci igiełkowatych kryształów PbCI>.

5.    Chromian(VI) (K^CrO*) i dichromian(VT) (KsCrjOr) potasu wytrącają z roztworów soli ołowiu(II) żółty osad chromianu(Vł) ołowńłflj):

PbCNO,);    +    KiCrO<    -    PbCfOi    + 2KN0₃

Pb²’    +    CrO*²-    =■    PbCrOd

2 Pb(NOs)    +    KjCraC^ +    HjO    =    2PbCrO< + 2KNO_s    + 2HNO,

Pb"    +    Cn0₇^ł +    HjO    =    2PbCrO« + 2H⁴

Reakcję przeprowadza się w środowisku kwasu octowego, ponieważ chromi an(VT) ołowiu(II) jest nierozpuszczalny w tym kwasic.

Kation iniedzi(n) - Cu²"

Miedź Cu jest metalem o barwie iółtoczerwonej, twardym, k owalnym. Najlepszym rozpuszczalnikiem miedzi jest rozcieńczony kwas azotowy. Dobrze przewodzi ciepło, pod względem przewodnictwa elektryczności zajmuje drugie miejsce po srebrze. W suchym powietrzu nie utlenia się, w obecności wilgoci i dwutlenku węgla pokrywa się warstwą wodorowęglanów' (patyna). W związkach chemicznych występuje jako kation jednododatni -miedzi(l) - Cu” i dwudodatni - miedzi (TT) - Cu⁷'. Związki miedzi(l) są na ogól nierozpuszczalne w wodzie i łatwo ulegają utlenieniu do związków mieda(n). Roztwory wodne lub uwodnione kryształy związków nnedzhll) mają charakterystyczne niebieskie zabarwienie

35