232 233 (19)

nomierność osiągają swą dopuszczalną wartość. Wartość elementów układu.oblicza się ze wzorów:

(5.213)

gdzie T_a — wypadkowa stała czasowa wszystkich obwodów korekcyjnych określana z wyrażenia:

(sposób określania stałych czasowych obwodu polaryzacji katodowej r_k i siatki ekranującej r« podano na str. 365).

Rzeczywiste charakterystyki: częstotliwościowa i przejściowa obliczonego stopnia szerokopasmowego mogą w praktyce odbiegać od charakterystyk obliczeniowych. Dzieje się to wskutek uchybów tolerancyjnych wartości oporności oporników i pojemności kondensatorów, niedokładnej znajomości wartości pojemności montażowej oraz wskutek rozrzutu parametrów elementów wzmacniających. Dostrojenie charakterystyki częstotliwościowej stopnia w zakresie górnych częstotliwości lub charakterystyki przejściowej w zakresie małych czasów realizowane jest zwykle poprzez zmianę indukcyjności dławika korekcyjnego: w tym celu w dławiku takim znajduje się rdzeń strojeniowy wykonany z odpowiedniego materiału magnetycznego (żelazo karbonylkowe, ferryt). Dostrojenie charakterystyki częstotliwościowej stopnia w zakresie dolnych częstotliwości lub charakterystyki przejściowej w zakresie dużych czasów dokonywane jest za pomocą zmiany wartości oporności R,\ w tym celu szeregowo z podstawowym opornikiem może być włączony dodatkowy opornik regulowany o niewielkiej oporności.

Metody analizy przytoczonej na str. 210 praktycznie biorąc słuszne są także w odniesieniu do szerokopasmowych stopni tranzystorowych mających obciążenie wielkooporowe, jak np. stopni końcowych, których obciążenie stanowią płytki odchylające lampy oscyloskopowej lub elektroda sterująca jaskrawością strumienia elektronów kineskopu. W związku z tym przy obliczaniu takich stopni można wykorzystać sposób obliczania podany na str. 229 dobierając dla danego stopnia tranzystor o częstotliwości granicznej /. nie mniejszej od (3...4) /_g; tranzystor taki powinien mieć wystarczająco duże napięcie między elektrodami i dostateczny prąęj kolektora.

W odniesieniu do szerokopasmowych stopni tranzystorowych wzmocnienia wstępnego, których obciążaniem jest obwód wejściowy następnego tranzystora pracującego w układzie ze wspólnym emiterem, mało skuteczne okazują się rozpatrzone wyżej metody i układy indukcyjne korekcji wielkiej częstotliwości, a to ze względu na wpływ oporności r_B (str. 208); dlatego też w tym przypadku bardziej celowe okazuje się wykorzystanie korekcji wielkiej częstotliwości przy użyciu ogniwa C«R«, której właściwości i metody obliczania zostały wyłożone na str. 387. Jeżeli jednak chcemy zastosować w stopniu wzmocnienia wstępnego korekcję Indukcyjną, wówczas dobiera się dla danego stopnia tranzystor, którego częstotliwość graniczna    wartość R_c można w tym przypadku określić orientacyj

nie za pomocą zależności, którą otrzyma się, przyjmując <■>=• 0,16/C_rrR_r|i. podstawiając tu wartość dla R_rg ze str. 208 i rozwiązując rezultat względem R_c=wR;

R_c*

^rIT«l

6/„r

'Hm

(5.215)

rrsn rrtn

gdzie: r_mn, C„,_n, r_B,„ — odpowiednie parametry r„, C„ i r„ następnego tranzystora, które określa się na podstawie wzorów podanych na str. 121 dla przypadku włączenia tranzystora ze wspólnym emiterem. Rząd wartości indukcyjności korekcyjnych można określić na podstawie podanych wyżej wzorów obliczeniowych dla L. zastępując w nich oporność R, przez określoną na podstawie równania (5.215) wartość oporności R_c; ostateczną wartość indukcyjności dostraja się po włączeniu tranzystora w dany stopień, ponieważ wartość tej indukcyjności jest różna dla różnych typów tranzystorów.

W przypadku gdy pasmo przepuszczania stopnia w kierunku dużych częstotliwości okaże się szersze po zmontowaniu stopnia od żądanej wartości, można zwiększyć wartości R_c i L, co spowoduje zwiększenie współczynnika wzmocnienia stopnia; jeżeli zaś pasmo jest zbyt wąskie, postępuje się odwrotnie lub dobiera się tranzystor o większej częstotliwości granicznej.

5.7.7. Przykłady obliczeń

Przykład 5.6. W celu zilustrowania specyfiki obliczania stopnia końcowego wzmacniacza szerokopasmowego o dużej amplitudzie napięcia wyjściowego obliczymy stopień, którego dane wyjściowe są następujące: f_d = = 10C Hz; f_e = 4 MHz; 1^0,84; Y^^ 0,707; maksymalna amplituda napięcia wyjściowego w zakresie średniej częstotliwości wynosi U^_yj_k = - 40 V.

Obciążeniem stopnia jest pojemność o wartości 6 pF; w obwodzie obciążenia zbędny jest kondensator rozdzielający. W stopniu powinna być wykorzystana miniaturowa lampa o żarzeniu pośrednim z serii palcowej o napięciu żarzenia 6,3 V.

233