278 279

Wskaźniki wolności Jako moHK>»loi wyboru etonondc maści. poWyctnefo i wablitay (A) oraz dobroatanu (B) w 46 krajach

Zrś&ti tMmnMtnwn .'wC

Ud przetrwania do dubrosiami. Problematyka szczęścia w życiu jednostki i społeczeństwa

kthpftWH , wolność i wymiary kulturowi śobmtmw

!>ła przeciwwagi argumentów i danvch na temat znaczenia materialnych determinant dobrostanu ns poziomie kułum>wvm zapytajmy o jego stronę duchowa, czyi i » determinanty religijne i Pamiętamy, że religijność jednostkowa sprzyja pozahedonistccznemu zadowoleniu i    Ana!izv Ingieharta zgodnie z którymi najbar-

dzici    zcśiiwe są kraje protestanckie, sam autor opa

truje pr/.cdiosikiem ..post-" lub przydawka „historycznie . co nie oznacza jednak przełożenia na religijność v. ^!csme żyjących ludzi. Rzeczywiście, jak pokazują dane w załączniku 7.1 kol. 6 (wg Guiso, Sapienza. Zinga-te*. 2003). poziom praktyk religijnych w historycznie protestanckiej Skandynawii jest - obok Azji daleko-w« bodmej - najniższy na świecie (jedynie 3.7% respondentów deklaruje cotygodniowe uczestnictwo w praktykach) Zarazem. korelacje tak mierzonej religijności c dobrostanem sa w skali całego globu zerowe; nato-"'um ;xjsetek ateistów w społeczeństwie jest negatywom skoreiownny t SWIS. r-_47ł = -0.320*. oraz ze skalą _v .    -0.331*. Desakralizacja życia ludz

kiego. do czego zawsze dążyły lewicowe ugrupowania polityczne, nie jest wiec sposobem na uczynienie spole czeńsrwa bardziej szczęśliwym.

W poprzednich rozdziałach przytaczałem wielokrotne cząstkowe wyniki wiążące omawiane wówczas wymiar, kul; urowe z miarami dobrostanu. Obecnie naien przedstawić je w f ormie syntetycznej Indywidualizm -kolektywizm, który odgrywa wciąż rolę przodujące-:: wymiaru, powinien - jak uważa Triandis (2000. s. 31)-być pozytywnie skorelowany z dobrostanem. Jaka je* podstawa dla tego oczekiwania? Podkreśla się. szczęście i wolność bvly wpisane w Deklarację Niepodległości Stanów Zjednoczonych (Kitayama, .Markus, 20001 Wolność traktowana jest jako niezbędnik gospodarki rynkowej (kapitalistycznej) oraz równie konieczny warunek szczęścia. Również ze względu na niezwykle silny związek indywidualizmu z poziomem dochodu narodowego (Hofstede, 2001.1980). korelacja z dobrostanem powinna być wysoka. Tu jednak należy się liczyć z trudnościami rozszczepienia wpływów obu zmiennych, dążąc do ustalenia efektów specyficznych dii każdej z nich.

W omawianym już badaniu Dienerów (Diener. Dienet Diener, 1995) autorzy stwierdzili wysoki wspóiczy*-ra* junwłiN j; iimó' mdrwtduMłumrn?

, -_5i • U. ■ 7****, który pf/p kurii* o; prz*-/ PKJ. <#i. ...^ ąwdł p«tt«ww< nad** b^fcizi wysoki •■ * bjb?*

Yecnhuwn ł2UUOj xmi«*r/-/ł nwi/ItwuK. W¥ł*Ht; , _fc,.. ncmuranegci, potaroną**' i w firr/« .-«* mirtom «!_ » 46 kieiur ił.« iiii:- ^ł' ich puituti ; ć:w. . > •- ? /•, _iw ,_a M> iłiosi i' Hv*. łiu.‘ 7 ł? Z<**l<fWU U: ((Mm . ..t danyefe J; j-łtnwłetie !*.^,<*t wysoka.*_:4f, ■ 0.67"*' Przy k*mt .i pt/rc {•Ki- ouał.; się jedynie kopeUc\a w!iIir?>*. rki/iio?. -5|_H-j,i wit.-c najważniejsze; dói g'i\pod«r<u rynkowej / wołemeth z życia {»■    0.43**?

inne. bardziej psvc hologiczne twuiettu pty^ - badań Maisumotu. Her Yoc- |Vm’«iuii ^f2G08i poawmto-rwct) różnicom mit* d zvk uli u rowym w rktprr s.-innsc (jenalftfi Jak pamiętamy, kultura rrgukge    vv.-„-

poprrc?. reguły wyrażania, ktuic mo<a piov.,-'^!;-:ic. do a*n płiftkacn. maskowania lub o^labienu; wyrazu m»roK ??*-#<, realnie doświadczanych emocji. Badania Mmaumou* i współautorów przeprowadzone? w 32 krajach RrguH wyrażania dotyczyły siedmiu emocji .ckni-.mowskjch*‘ w 2 i sytuacjach podzielonych na interakcji r członkami grupy własnej oraz z obcy mi zarówno v« warunkach pry watnych jak i publicznych. Jak pokazano na rynnie " I® indvwidualizm mierzony skali Hofstede IUV byt wysoce skorelowany z ogoiną ekspresyjnością dla wazymfcidi emocji. rp₁₍ = 0.55***.

korelacja ta była szczególnie wysoka dla happine? . jedv-nei emocji pozytywnej na liście (.kmana. Co wiycej inikura mdrnidualistyczna dopuszcza i wspiera wyrażanie ndrdci * relacjach z obcymi i w sytuacjach publicznych sprzy ja dobrostanowi manifestującemu ssę na poziomie jpołecz-nvm. Problem jednak w tym. że Matsumoto i współautorzy (2008) nie kontrolowali poziomu ustalonych związków korelacyjnych ze względu na zamożność społeczeństwa.

Właściwe będzie przedstawić obecnie związki korela celne i przewidywania w analizach regresji dobt ostami, gdzie kolejne wymiary kulturowe beda odgrywać tole zmiennych niezależnych, przy dochodzie narodowym pełniącym funkcje zmiennej kontrolującej Ze względu na to. ze we wcześniejszych badaniach autorzy posługiwali uę różnymi miarami dobrostanu. a nade w$zvstko dane były dalece niepełne i pochodzące z różnych lat postanowiłem wykorzystać zamieszczone w załączniku 7.1 wskaźniki: IISWLS z projektu Happy Planet oraz 2) Ijfe SatKjoctkm W-enhovena. a także 3) poziom PKB i ob!iczvć samemu współczynniki korelacji wszędzie tam. gdzie civsponowa-lem danymi dla pozycji krajów na wymiarach kulturowy ch Przyjęte rozwiązanie ma jeszcze te dobra stronę, ze ustawia precK który dobrostanu krajowego w okresie znacznie poprzedzającym pomiar zmienmch zależnych. Przy czym korelacja między poziomem PKB z roku 2004 a dziesięć lat

ii i ihmiiwomw d*W~ ► •'*«> ‘W*^- ia<—iawm aKy—hr-ifce-

•th-. .ę\_v - imama - o** I**" pmemm*

iw ^: -aktowaru*- Mt jaw paMU#i rowntm -i nr tąfcegi 7 i

i*jr £'*i •: ;/;y«r,    "'.i* ' *• '• wv«tóov |>iwmO > 4tąĘUm»

wycfc Mptk immmi* wriUy

i pMrdetaww#< - •'    - 'f-atm* flfcwt- Wyxn->wa6.i>-'

duw wiki -i* i    —• h i '• a <    - m •; larów k •-

wwytl wyt«/.ufr wwm» »••'..» *. / -i; tatami dohnwm no wdyMduai •» konam** tMhMtfr    do mt

g«> oba wyMwry autwuw ■ w ^diwpnii wedh< yhwar-.ia u jmoak**** p«WWWf •uior. «$*t wMlv kukur nadycyjnyJ dystans tó; roe*«uch»czm»c •-korMWMWr. kuieic* yw-nv rodzutr/ - w. i»(MhnwMr uu gatywuw Pd drugie jadnafc jesi uwzgkdm mę wpływ laiwnrnrwn ąulwuanm wawtruiując go « - rtiary i** •.^stkttwyci^ tor-.' "--• ••■ zaiezn&j tr zataja rduti/

wMt do nk i totoych PdMńącanK NM^iWłduaiiicmu -luidmwBM i pMMM> (ORo/mta i ?uzwofw cywih-v /jnego ft;# wk* *>'!*■' duże te pozbawia go •rczneg& wpływu m dobioattn.

kówniez i kiinłaą w poatan sredinch wanoaci ptedo w. n..-.-'ow OMhowaaa mierzorwch z* pomocą testu ‘•bO-Pbk (patrz wadź i. McCtae i at 2005j. tnikau w media cypy »pl*w«' saaiacMMKi kr^u

Warto przy ?.vm nwmac uwago m inny ważna fezuł tat w postać, zerowego wpłvwm śwdmego nozwzmu obywaiah aa paaaan dabroaMM w badanych krajach. Barddo siina UMeznoac atwterdaoM na pc/mawr jed i i li iwim nw jnMiiomli aa kulturowy Neuuitszm mc jest więc n- kultury, której rzeczywiste włay iwo-śo neutralizują aęikiar i snenemeoec negatywnych emocji u jednostek

jedytwm wja—ri m ładuirawyt kuweta bezpowed w wpływ na dobrostaa kraju me zostaje wytratom prze; kowariancję i dochodem narodowym jest cvni?jn «>o-

oji ą	haO u
	• i
	^ .Mmi
H	tam**
	* u. O*
	Chorwaci. ^1nnm
i	* *%m
	*r
Ml'{	•

' W swoich art> kulach publikimanydi w jatach 90. td D posługuje $k oszacowań .*rr.: inidywidualiznui - keJektywizmu rewefo. dokonanymi przr/ loandisa na skali 10-punktowej Warto dodać, ie oszacowania me byty oparte M żadnych systematyt ?.nych ba daniach, a ich źródłem bv!a dla Dienera osobista rozmowa t Ihandi srm i dnu 1 sierpnia 1992 r. (por. Dkt-t. Diener, Diener. 1995. i. 55? ksr to zaiste dośt dziwny sposób dochodzenia do danych służących MStcprw do ustalenia ważnych prawidłowości empirycznych.

Ś    ą    #    ■    W

MjwHkdir oę rłoiwOe

Rycina 7il

Indywidualizm kulturowy s ekapresyjność.

Dane z 32 krajów

&00» A<0U4#noil ‘ m . XKW

Szczęśliwe kraje i deterwmaniy