35 (433)

37

pochodna glukozy), w związku z czym zachowanie chityny przypomina celulozę — może ona tworzyć włókna o dużej wytrzymałości. Pektyny występujące w ścianach komórek roślin wyższych mają zdolność pęcznienia i tworzenia galaretowatych żelów. Szczególnie dużo pektyn znajduje się w owocach. Do polisacharydów tworzących żele należy także agar, produkt z glonów morskich (krasnorosty).

□ Zapasowe i transportowe

1 Funkcje	Rośliny	Zwierzęta
Forma transportowa	Sacharoza	Glukoza
Forma zapasowa	Głównie skrobia oraz inulina - występująca u roślin z rodziny złożonych (Compositae), np. dalii. W burakach cukrowych oraz nasionach bawełny występuje rafinoza.	Glikogen^2

Tab. 3.

U roślin jako materiały zapasowe mogą być odkładane dwucukry, np. sacharoza, mimo że są rozpuszczalne w wodzie. Bakterie i drożdże magazynują glukozę w postaci dekstranu. Wodne roztwory tego polisacharydu mają właściwości fizyczne zbliżone do właściwości osocza krwi.

Heparyna ma działanie antykoagulacyjne, przeciwdziała krzepnięciu krwi. Szczególnie obficie występuje w wątrobie i płucach.

Duże znaczenie mają także glikozydy, stanowiące produkty reakcji monosacharydów z alkoholami. Większość glikozydów naturalnych jest pochodzenia roślinnego. Odznaczają się gorzkim smakiem, niekiedy specyficznym aromatem, jak np. amigdalina gorzkich migdałów lub wanilina występująca w strączkach wanilii. Inne mają piękną barwę - antocyjany i flawony kwiatów - lub są substancjami dającymi się przeprowadzić w barwniki, jak np. znany od niepamiętnych czasów indykan roślinny, z którego otrzymywano dawniej piękny barwnik błękitny - indygo. Liczne glikozydy pochodzenia roślinnego działają toksycznie na organizmy zwierząt wyższych, ale wprowadzane w odpowiednich dawkach mają właściwości farmakologiczne: są lekami nasercowymi (patrz rozdz. Lipidy izoprenowe, str. 70). Glikozydem jest również streptomycyna, antybiotyk wytwarzany przez promieniowce (bakterie).

^: Glikogen może stanowić materiał zapasowy także w komórkach niektórych bakterii i grzybów.