5 formy zjawiskowe podżeganie

podobne czynności”; muszą to jednak być czynności istotnie podobne do wyżej opisanych, a nie jakiekolwiek czynności przydatne do popełnienia przestępstwa.

Przygotowanie w formie personalnej polega na wejściu w porozumienie z inną osobą lub osobami, którego treścią jest współdziałanie w popełnieniu przestępstwa. Należy przez to rozumieć wspólne podjęcie decyzji i omówienie podziału ról, a nic jedynie ogólne uzgodnienie zamiaru popełnienia w przyszłości bliżej nieokreślonego przestępstwa.

Przygotowanie do przestępstwa — jako stadium bardziej odległe od dokonania przestępstwa niż usiłowanie — karalne jest tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi (art. 16 § 2 k.k.). Kodeks kamy przewiduje karalność przygotowania do wszczęcia wojny napastniczej (art. 117 § 2), ludobójstwa (art. 118 § 3), zamachu stanu (art. 127 § 2), zamachu na jednostkę Sił Zbrojnych (art. 140 § 3), do przestępstw przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu (art. 168 i 175), do fałszowania pieniędzy lub papierów wartościowych (art. 310 § 4), fałszowania dokumentów (art. 270 § 3), a w części wojskowej — do przestępstw dezercji i samouszkodzenia (art. 339 § 4). Chodzi tu więc zwłaszcza o ciężkie przestępstwa, których dokonanie z reguły wymaga czynności przygotowawczych, przy czym czynności te wiążą się z zagrożeniem dobra prawnego lub ze względu na swój charakter zasługują na ukaranie.

Narzędzia i inne przedmioty służące do popełnienia przestępstwa podlegają przepadkowi (art. 44 § 2 i 139 k.k.). Nie podlega jednak karze za przygotowanie ten, kto dobrowolnie odstąpił od planowanego czynu. Ustawa wymaga tutaj zniszczenia przygotowanych środków lub zapobieżenia ich wykorzystaniu w przyszłości, a w wypadku przygotowania polegającego na wejściu w porozumienie także podjęcia „istotnych starań” w celu zapobieżenia popełnienia przestępstwa przez innych uczestników porozumienia (art. 17 § 1 k.k.). Ze sformułowania tego przepisu wynika, że nie przekreśla możliwości skorzystania z klauzuli niekaralności bezskuteczność tych starań, byleby były one istotne.

§ 2. Formy zjawiskowe

1. Podżeganie i pomocnictwo £

Podżeganie polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego. Nakłanianie wystąpić może w dowolnej formie (np. polecenia, prośby, obietnicy korzyści), przy czym istotne jest jedynie to, aby zmierzało do wywołania w osobie nakłanianej zamiaru popełnienia czynu zabronionego.

Zgodnie z art. 18 § 2 k.k. podżegać można jedynie w zamiarze bezpośrednim („kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego’*), nie wystarczy tu zamiar ewentualny (np. godzenie się z tym, żc opowiadanie o korzyściach z przestępstwa może wywołać zamiar przestępny).