90 (83)

Rozdział IV

TEORETYCZNE PODSTAWY TŁUMIENIA HAŁAŚLIWOŚCI

WYLOTU SPALIN

1. Akustyka fizjologiczna

Hałas stanowią fałe ciśnienia, których częstość łeży w zasięgu częstości wykrywalnych przez ucho. Jednak poza wielkościami dającymi się zmierzyć, jak ciśnienie i częstość, hałas wytwarza również wrażenia subiektywne, zależne nie tylko od osobników odbierających je, lecz także często od ich predyspozycji psychicznych i samopoczucia. Reagowanie ucha na dźwięk i związane z nim wrażenia są sprawą głównie fizjologiczną. Struktura ucha jest tego rodzaju, że jego działanie jest nieliniowe, a czułość (wrażliwość) zależy od częstości i natężenia (amplitudy) odbieranego dźwięku.

Zakres ciśnienia akustycznego wykrywalnego przez ucho ludzkie jest bardzo rozległy. Wykrywalne jeszcze przez ucho skuteczne ciśnienie akustyczne, tj. średnia kwadratowa chwilowych jego wartości w okresie czasu t₂~h

jest rzędu 2,5*10^-10 kG/cm². Jest to ciśnienie akustyczne wykrywalne przez ucho ludzkie, gdy dźwięk jest czystym tonem o częstości 1000 okr/sek (przy tej częstości głośność dźwięku określa się w fonach). W miarę jak źródło dźwięku staje się coraz głośniejsze, dochodzi się do takiej, amplitudy jego ciśnienia, przy której dźwięk jest nie tylko słyszalny, lecz i odczuwalny. Jest to „granica bólu”, występująca przy skutecznym ciśnieniu akustycznym równym około 2,5-10^-4 kG/cm².

Górna granica częstości dźwięków wykrywalnych przez ucho ludzkie wynosi około 16000 okr/sek, dolna: 20-30 okr/sek. Jedna i druga granica obniża się z wiekiem.

90