BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (70)

130 ■«Wiihm

Data zawarcia transakcji jest dniem, w którym przedsiębiorstwo zobowiązy. je się do zakupu określonego składnika aktywów.

Data rozliczenia transakcji jest natomiast dniem, w którym składnik akty. wów zostaje dostarczony do przedsiębiorstwa.

Specjalnie podaje się określenie tych dat, gdyż w przypadku transakcji dokonanych na rynku regulowanym nabyte aktywa finansowe wprowadza się do ksiąg rachunkowych w zależności od przyjętej przez przedsiębiorstwo metody, tj. pod datą zawarcia transakcji lub na dzień jej rozliczenia¹⁷⁹. Wybrana przez przedsiębiorstwo metoda ma również zastosowanie w przypadku sprzedaży akty. wów finansowych na rynku regulowanym i powinna być opisana — jako element polityki rachunkowości - w zakładowym planie kont.

Natomiast w drugim etapie ma miejsce ustalenie wartości instrumentu finansowego w dostosowaniu do wymogów jego wyceny bilansowej.

W zależności zatem od sposobu zakwalifikowania aktywów finansowych dokonuje się ich wyceny - nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego - na poziomie:

Sposoby

wyceny

bilansowej

Instrumentów

finansowych

a) wiarygodnie ustalonej wartości godziwej, bez jej pomniejszania'®⁰ o koszty, jakie poniosłoby przedsiębiorstwo zbywając te aktywa lub w innych przypadkach uzasadniających wyłączenie z ksiąg ra-chunkowych'⁸¹,

b) skorygowanej ceny nabycia oszacowanej za pomocą efektywnej stopy procentowej¹⁸²,

c)    kwoty wymagającej zapłaty¹⁸³,

d)    ceny nabycia, a więc wartości godziwej poniesionych wydatków lub przekazanych w zamian innych składników aktywów¹⁸⁴.

¹⁷⁹ Warszawska Giełda Papierów Wartościowych rozlicza akcje z trzydniowym opóźnieniem. Różnice w wycenie odnosi się w ciężar konta „Koszty finansowe” lub „Kapitał z aktualizacji wyceny".

¹⁸⁰ Gdyby te koszty wyrażały się jednak znaczącą kwotę, to wówczas należałoby je uwzględnić w wartości godziwej.

Jest to podstawowy sposób wyceny aktywów finansowych w terminie późniejszym po początkowym ujęciu ich składników w księgach rachunkowych (z wyjątkiem pożyczek udzielonych i należności własnych, aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności, ich składników objętych zabezpieczeniem (pozycji zabezpieczanych) lub dla których nie można ustalić w wiaiygodny sposób wartości godziwej.

¹⁸² Sposób ten ma zastosowanie do aktywów finansowych o ustalonym terminie zapadalności, a także aktywów, dla których nie można ustalić w wiarygodny sposób wartości godziwej.

^1,1 Dotyczy to należności w krótkim terminie wymagalności.

^IM Sposób ten ma zastosowanie w odniesieniu do tych składników aktywów finansowych, dla których nie jest ustalony termin wymagalności.

„ominą się, że:

OtSaitjc

wartości

godzhnj

ttwirtt

ŃoR

Hrjgodziwą przyjmuje się kwotę za jaką dany składnik ak-p ^# mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na kokach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze karbowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

---- ~ _

to najbardziej ogólna definicja wartości godziwej zamieszczona w art. 28 ^ustawy o rachunkowości. Ta ogólna definicja została jednak dalej uszczegó-

^U«w odniesieniu do instrumentów finansowych, gdyż określa, że •^l,nna - —

wartość godziwą instrumentów finansowych znajdują^hli^T^ Lcie na aktywnym rynku stanowi cena rynkowa pomniejszona o koszty związane z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wyj kość była znacząca._

^JJ^ynkową aktywów finansowych posiadanych przez przedsiębiorstwo zobowiązań finansowych, które przedsiębiorstwo zamierza zaciągnąć, jest ^ona na rynku oferta kupna, natomiast ceną rynkową aktywów finansowych, fórc przedsiębiorstwo zamierza nabyć, a także zaciągniętych zobowiązań finansowych, jest zgłoszona na rynek bieżąca oferta sprzedaży.

⁵⁰ Wiarygodnego ustalenia wartości godziwej można dokonać na podstawie:

, wyceny instrumentu finansowego po cenie ustalonej na aktywnym ryn- _llttalnk ku regulowanym, na którym realizuje się obrót tymi instnunentami¹*, wartości , oszacowania dłużnych instrumentów finansowych przez wyspccjali-zowaną, niezależną jednostkę świadczącą tego rodzaju usługi¹*,

, oszacowania ceny instrumentu finansowego, dla którego nie istnieje aktywny rynek - na podstawie informacji o podobnym¹¹⁷ instrumencie o cenie notowanej na aktywnym regulowanym rynku (tzn. publikowanej) lub na podstawie cen składników złożonego instrumentu finansowego,

•    oszacowania ceny instrumentu finansowego za pomocą metod estymacji,

•    zastosowania właściwego modelu wyceny instrumentu finansowego, do którego dane wejściowe są uzyskane z aktywnego regulowanego rynku.

W związku z tym wyłania się dodatkowy problem - systematycznego gromadzenia danych niezbędnych dla określenia wartości godziwej instrumentów finan-

^IM Oczywiście pod warunkiem że informacje o tej cenie są ogólnie dostępne, tzn- są kowane.

^m Przy przyjęciu zasady, że jest możliwe rzetelne osacowinie przepływów p«uęźnych mą-zanych z wycenianymi instrumentami.

^Ił? Tzn. nie różniącym się w istotny sposób.