B

POLSKI OKRĘT PODWODNY

ORP „Dzik" wpływa do portu w Portsmouth. Obok załoga okrętu i jej „piracka flaga

Opracowanie RYSZARD MAJ

ORP „Dzik" wraz ze swym bliźniakiem .Sokołem" należał do serii okrętów podwodnych typu „U" („Urchin") powstających w Anglii przez cały okres II wojny światowej. ORP „Dzik" został przekazany Polskiej Marynarce Wojennej 12 grudnia 1942 r. jako rekompensata za pomyłkowo zatopionego „Jastrzębia". Budowę „Dzika" rozpoczęto

30.12.1941    r. w stoczni Vickers -Armstrong w Barrow-in Furness.

12.12.1942    r. podniesiono na nim uroczyście polską banderę. Otrzymał znak taktyczny P-52 i wszedł w skład 2 Flotylli okrętów podwodnych stacjonujących w Campbeltown. Stąd po okresie prób odbył swój pierwszy patrol na Morzu Norweskim 30.01.1943 r. Podczas patrolu panowała sztormowa pogoda i „Dzik" nie napotkawszy żadnej jednostki przeciwnika powrócił do bazy. Tu otrzyma! rozkaz udania sią do Dundee, gdzie wraz z „Sokołem" i innymi okrętami podwodnymi został przystosowany do działań na Morzu Śródziemnym.

Przez Portsmouth i Zatokę Biskajską dotarł do Gibraltaru 24.03.1943 r. Czekały go tu nowe ćwiczenia, ale już

6.04.1943    r. wyszedł na patrol do Zatoki Lyońskiej, gdzie spotkał włoski torpedowiec i trałowiec, zrezygnował jednak z ataku. Z Zatoki Lyońskiej popłynął do Algieru i na Maltę. Podczas przejścia na Maltę był atakowany przez włoskie ścigacze, szczęśliwie bez strat.

16.06.1943    r. ORP „Dzik" wypłynął z Malty na swój pierwszy patrol w rejon wschodniego wybrzeża Sycylii. W dniu 24.04.pod Cap Spartivento odniósł swój pierwszy sukces, zatapiając duży. nowoczesny włoski zbornikowiec, eskortowany przez dwa niszczyciele. Włoskie niszczyciele zrzuciły na „Dzika" łącznie 62 bomby głębinowe, lecz żadna z nich nie była celna.

W czasie drugiego patrolu „Dzik" operował na Morzu Egejskim. W nocy z 14 na 15 czerwca zaatakował dozorowiec, lecz torpedy przeszły pod dnem mało zanurzonego okrętu. Drugi atak podczas tego patrolu „Dzik" wykonał na transportowiec eskortowany przez niszczyciela. Tym razem skutecznie. Podczas powrotu z trzeciego patrolu „Dzik” atakował włoski okręt podwodny, szykujący się do ataku na angielską jednostkę. Torpedy „Dzika" chybiły, albowiem okręt włoski wykonał unik; udaremniło to jednak atak na okręt angielski.

5.03.1943 r. „Dzik" wyszedł z Malty w rejon patrolu Bari, ważnej bazy włoskiej. Był to okres poprzedzający kapitulację Włoch, toteż na morzu panował duży ruch. Polski okręt podwodny czekał; nie atakował torpedowców i dozorowców, choć bez przerwy kręciły mu się przed dziobem. W ostatnich godzinach patrolu „Dzik" zauważył konwój zmierzający do portu. Składał się on z transportowca, dużego zbiornikowca i czterech torpedowców. Celną salwą czterech torped posiał na dno transportowiec i zbiornikowiec. „Dzik" prawie nie atakowany wyszedł z rejonu portu. Okręty eskorty zajęły się „Sokołem", który wcześniej wszedł do sektora. Bomby głębinowe przeznaczone dla „Dzika" spadały właśnie na „Sokoła". Konwój, który zniszczył „Dzik" szedł początkowo do innego portu, lecz działający tam angielski okręt podwodny zaatakował niszczyciela, ujawniając się w ten sposób.

Konwój został skierowany do Bari, prosto pod torpedy czającego się „Dzi

DANE TAKTYCZNO - TECHNICZNE
Wyporność nawodna	- 5401
Wyporność podwodna	- 730 t
Długość	- 62 m
Szerokość	•4,9m
Zanurzenie	- 3,9 m
Moc silników spalinowych	-452 kW (615 KM)
Moc silników elektrycznych	- 626 kW (825 KM)
Prędkość max. nawodna	-11 węzłów (ok. 21 km/h)
Prędkość max. podwodna	- 9 węzłów (ok. 16 km/h)
Zasięg pływania na powierzchni	- 7900 km
Zasięg pływania pod wodą	- 277 km
Maksymalna głębokość zanurzenia	• 60 m
Uzbrojenie	• 1 działo 76 mm, 3 km - 7,7 mm, 4 wyrzutnie torped kalibru 533 mm (zapas - 8 torped)
Załoga	- 37 ludzi
Bilans zatopionych jednostek	-17 statków i transportowców włoskich i niemieckich o łącznej wyporności 30 585 BRT
Kartonowy model okrętu podwodnego „Dzik" opracowałem w podzial-ce 1:100 na podstawie planów modelarskich zamieszczonych w „Morzu" i zbiorów własnych. Prezentuję jednostkę w kamuflażu z Morza Północ-
nego.
Specjalne podziękowanie panu Marianowi Łozie za udostępnienie materiałów źródłowych dla potrzeb publikacji tego modelu składa autor.

ka". Po tym patrolu „Dzik" wysuną) się na pierwsze miejsce wśród okrętów 10 Flotylli działającej z Malty. Atak ten nazwano później klasycznym i służył za przykład podczas szkolenia brytyjskich oficerów.

Następny, piąty patrol przyniósł „Dzikowi" największy sukces. Było to już po kapitulacji Włoch. Polski okręt został wysłany w okolice Korsyki pod port Ba-

stia. Na redzie portu stał zakotwiczony niemiecki transportowiec, a przy nim cztery barki. W tym czasie wychodził z portu inny statek, prowadzony przez holownik. „Dzik" postanowił zaatakować obie jednostki jednocześnie. Celną salwą czterech torped zatopił 7 jednostek przeciwnika. Barki zatonęły od podmuchu wybuchających torped. Po tym ataku „Dzik" przez 5 godzin unikał

2

MALI MODELARZ