DSC01094 (5)

INSTYTUCJE I PROCESY DECYZYJNE

292

systemu decyzyjnego¹¹*. Praktycznym skutkiem zastosowaniu tego systemu glosowania jest to, Ze państwo przeciwne jakimi decyzjom integracyjnym samo nic może ich zablokować.

Głosowanie większością ważoną wprowadzano w kolejnych traktatach w stosunku do coraz większej liczby problemów, przede wszystkim dlatego, że system glosowania jednomyślnego został stworzony dla malej grupki tylko sześciu państw członkowskich W Unii składającej się z 27 państw członkowskich mógłby on doprowadzić do paraliżu decyzyjnego lub przyjmowania decyzji tylko na poziomie najniższego wspólnego mianownika. Ponadto, kolejne traktaty poszerzały kompetencje Unii na wiele polityk szczegółowych zawsze z zastrzeżeniem, iż decyzje będą podejmowane niejednomyślnie.

P Taylor uważa, iż wprowadzenie tego sposobu glosowania nie ograniczyło w sposób istotny możliwości zablokowania rozwiązań niewygodnych dla danego państwa. Po pierwsze, państwo może po prostu nie wykonać tak przyjętej decyzji. Spowoduje to wiele niekorzystnych reakcji międzynarodowych, ale formalnie może zaistnieć. Po drugie, nie jest możliwe, aby jakieś państwo było nieustannie prze-głosowywane. w sytuacjach ekstremalnych więc może ono liczyć na przychylność innych. Po trzecie, państwo może negocjować w sprawie kompetencji przyznanych instytucjom, korzystając na przykład z zasady subsydiamości, i w ten sposób utizy-mywać równowagę pomiędzy kompetencjami przekazanymi i na nowo nabytymi"'. Można dodać, po czwarte, że w praktyce państwa i tak dążą do tego, aby decyzje przyjmować jednomyślnie.

Innym bardzo kontrowersyjnym problemem jest podział głosów pomiędzy poszczególne państwa. Obecnie państwa członkowskie podzielić można na trzy grapy: państwa duże otrzymały dziesięć lub osiem głosów, państwa średnie dostały po pięć lub cztery glosy, natomiast państwa małe po trzy lub dwa glosy. Do państw dużych zaliczono Francję, Niemcy, Wiochy oraz Wielką Brytanię (każde państwo ma po dziesięć głosów). a także Hiszpanię (8). Państwa średnie to Belgia, Grecja Holandia i Portugalia (5) oraz Austria i Szwecja (4). Natomiast państwa małe to Dania. Finlandia. Irlandia (3) oraz Luksemburg (2).

Glosy zostały przydzielone po zastosowaniu wielu kryteriów i nieproporcjonalnie do liczby ludności. Na przykład. Republika Federalna Niemiec posiada dwieście razy więcej obywateli niż Luksemburg, ale tylko pięć razy więcej głosów w Radzie. Na jeden glos w Radzie przypada więc 200 tysięcy obywateli Luksemburga. ale aż 8 milionów Niemców, czyli czterdzieści razy więcej. Utrzymywanie nienaturalnie słabej pozycji dużych państw członkowskich zagraża spójności Unii.

"■ H. Portelli wyrazi! obawy, że zwieszanie liczby przypadków glosowania większoiciowejo prowadzić Będzie do _h*lkaniz*cjr. Mb. Btyand Maastricht. The Issuei at State in ihe 1996IGC. Philip Morris inslilule ConlcrcnceProccedings. Paru. January |. 1995. s. 29.

^Ilł P. Taylor. The Eumpeim Union in Ihe I990s. O > ford 19%. ł 153.

Państwa ic mogą bowiem podejmować inicjatywy integracyjne poza strukturami Dli, gdzie miałyby silę decyzyjną proporcjonalną w stosunku do ich potencjału¹".

Wspólnotowy system ważonego glosowania większością kwalifikowaną jest bardzo oryginalny i skuteczny. Nie ma w nim ..dyktatu mocarstw", jak w systemie weta, który jest stosowany w Radzie Bezpieczeństwa NZ. Ale równocześnie umknięto'dominacji małych państw, tak charakterystycznej dla sposobu głosowani* w Zgromadzeniu Ogólnym NZ. Nie oznacza to jednak. Ze nie powinien on podlegać doskonaleniu i dostosowywaniu do nowych stanów środowiska międzynarodowego.

W sumie, wszystkie państwa członkowskie posiadają razem 87 głosów. Decyzja zostaje podjęta, jeżeli za jej przyjęciem padną 62 głosy z 87. Oznacza to. rZ każda decyzja może zostać zablokowana przez państwa posiadające 26 głosów, czyli mniej niż 30%. System głosowania jest tak pomyślany, że wszystkie ugrupowania mogą to uczynić. Na przykład, każdą decyzję zablokują jakiekolwiek trzy z pięciu dużych państw. Członkowie pierwotni mogą zablokować decyzję korzystną tylko dla państw, które do Wspólnoty przyłączyły się później. Ale państwa posiadające członkostwo nabyte blokują decyzje popierane prz.cz członków pierwotnych. Państwa północne mogą zablokować decyzje korzystne dla państw śródziemnomorskich, ale one zablokują decyzję państw północnych"³. Gdyby możliwości zablokowania decyzji odnieść do ludności poszczególnych państw, to stwierdzimy, że 26 głosów posiada siedem państw małych (Belgia, Dania. Finlandia) Grecja, Holandia, Irlandia, Luksemburg), a zamieszkuje w nich zaledwie około 50 milionów obywateli Unii, co stanowi 14% całości.

Jeżeli akt jest przyjmowany zgodnie z procedurą, w której konieczne jest zgłoszenie inicjatywy prawotwórczej przez. Komisję, to za jego przyjęciem poić muszą 62 glosy dowolnych państw. Jeżeli zaś propozycja została prawomocnie zgłoszona w inny sposób, to te 62 glosy muszą pochodzić aż z dziesięciu państw. Przypadek ten można określić mianem „bardzo kwalifikowanej większości głosów".

W związku z protestami dużych państw członkowskich w 1994 r. przyjęto kompromis z Ioanniny, rozmywający granice ustalone w traktacie z Maastricht"*. Jeżeli bowiem państwa, reprezentujące łącznie 23, 24 lub 25 głosów, wyrażą swój zamiar glosowania przeciwko projektowi aktu wspólnotowego, tu Rada „uczyni wszystko”, aby, w „rozsądnym czasie jednak bez określania wyraźnych granic czasowych”, osiągnąć zadowalające rozwiązanie, które będzie mogło być przyjęte przez państwa dysponujące co najmniej 65 glosami. Ponadto, państwo sprawujące

* Zob. L. Jesień. Wybór oy Inercjo. Traktat unisteedjrnski w iwietle teorii integracji rurapej’ sile}, Nowy Sącz. 2000. s. 105.

Por. J, Gulsicr. C. Mik. Podstawy europejskiegoprma wtpólnatawego (zarys wykładu!. Turoń 1996. s. 102; U. Jesień. Wybór ety inercja. Traktat ansterdamsU w świetle teorii inlegrac/i europejskiej. Nowy Sącz 2000, s- 207.

Z różnych badań wynika. Ze ula glosa dużych panów członkowskich w irnkclo prano poszerzania relatywnie spada. Zob. F. Hayes-Rcmluw. II. Wallace, The Couaeil oj Atlmaen. HoumJ imlk-London 1997. s. 268 i mol.