DSCF0486

2.

Ewolucyjne pochodzenie zdolności empatycznych

Przekonaliśmy się już, że termin „empatia” obejmuje wiele procesów i ich skutków oraz że wszechstronne zrozumienie tematu będzie wymagało szerokiego, wieloaspektowego podejścia. Ponadto postawienie pytania o pochodzenie empatii będzie wymagało dokonania dalszych rozróżnień. Dyskutując

0    tym, jakie jest pochodzenie empatii w jej najrozmaitszych odmianach, należy przede wszystkim rozróżnić trzy podstawowe poziomy analizy: empatia jako zdolność wrodzona, empatia jako stała cecha dyspozycyjna, empatia jako zjawisko zachodzące w określonych sytuacjach.

Sposób postawienia pytania o pochodzenie empatii oraz odpowiedzi na to pytanie zależą od specyficznego poziomu analizy, który został wybrany. Wyjaśnienia koncentrujące się na właściwej człowiekowi zdolności reagowania empatycznego muszą odwoływać się do funkcjonalnej natury takich zdolności. Krótko mówiąc, dlaczego takie możliwości miałyby w ogóle rozwijać się w człowieku? Jakich dostarczałyby korzyści ewolucyjnych? Wyjaśnienia koncentrujące się na dyspozycyjnych skłonnościach do empatycznego myślenia

1    działania muszą się odwoływać do czynników, które składają się na indywidualne, stałe tendencje do użytkowania posiadanych zdolności. Wydaje się, że podstawowe są tu dwa współczynniki: wrodzone skłonności (komponent genetyczny) oraz doświadczenia społeczne z okresu dzieciństwa (komponent środowiskowy). Na koniec, objaśnienia koncentrujące się na empatii pojawiającej się w określonych sytuacjach muszą brać pod uwagę specyficzne cechy otoczenia oraz jednostek biorących udział w owych sytuacjach. Na każdym poziomie analizy niezbędne będzie dokładne rozróżnienie pomiędzy rozmaitymi rodzajami procesów poznawczych i emocjonalnych oraz ich skutkami.