DSCF0761 (2)

136

4.2 Półprzewodnikowe elementy i układy elektroniczny

Rozróżnienie układów o stałym programie i układów programowalnych ma obecnie wymiar historyczty; w tym sensie, że większość obecnie realizowanych układów jest układami programowalnymi. Każdy układ programowalny może być układem stałoprogramowym, jeśli jego program nie będzie zmieniany

Przypadkowa zmiana lub zamazanie fragmentu lub całości programu, spowodowana np. przez zakfó-cenią, może doprowadzić do nieprawidłowej lub niekontrolowanej pracy układu.

Zaletą układów stałoprogramowych jest to, że ich program może być zakodowany w sposób trudny do zamazania.

Dlatego układy stałoprogramowe mają szczególne znaczenie w zastosowaniach przemysłowych o podwyższonych wymaganiach na bezpieczeństwo procesu. Układy takie stosowane są np. w układach sterowania ruchem ulicznym, w układach zabezpieczeń układów sterowania dźwigów osobowych, czy układach podstawowego systemu wejść-wyjść komputerów.

Tab. 1. Klasyfikacja układów o stałym programie i programowalnych
Realizacja		Przykłady
Układ statoprogramowy	stały program	układ stykowo-przekaźnikowy, pamięć stała typu R(
	program wymienny	wymienna pamięć typu EPROM lub EEPROM
Układ programowalny	program wymienny	zewnętrzny nośnik programu (nośnik magnetyczn moduł wymienny pamięci nieulotnej)
	swobodnie programowalny	pamięć programu jednostki sterującej

Układy programowalne realizowane są obecnie głównie — ;• równiki programowalne¹. Współczesne s

równiki programowalne wypierają stopniowo układy stałop jamowe. Istotną zaletą sterowników jest ich e styczność aplikacyjna i eksploatacyjna, polegająca na szybki?;', łatwym procesie przygotowania progran sterującego dla różnorodnych zastosowań oraz łatwości wprowadzania zmian w istniejącym już program Dzięki rozwiniętym możliwościom komunikacyjnym sterowników PLC możliwe jest ich programowanie zarc no w trybie zdalnym, jak i lokalnym. Sterowniki programowalne mogą być również wykorzystywane do zdaln go śledzenia (monitorowania) i diagnozowania stanu procesu.

Powtórzenie i utrwalenie

1. Na jakie dwie grupy dzielimy elementy elektroniczne?

2. Z jakich elementów elektronicznych budowane są układy elektroniczne?

3. Podaj charakterystykę elementu (czwórnika) biernego i czynnego.

5. Jakie dwie wartości charakteryzują działanie układów binarnych? Podaj przykłady wartości binarnych.

6. Scharakteryzuj działanie układów kombinacyjnego i sekwencyjnego.

7. Podaj klasyfikację układów programowalnych.

4.2 Półprzewodnikowe elementy i układy elektroniczne

4.2.1 Półprzewodniki

Podstawowymi materiałami stosowanymi do budowy elementów półprzewodnikowych są krystaliczne stacie krzemu i germanu. Obydwa pierwiastki są czterowartościowe i w stanie chemicznie czystym wyka/utf znikomą przewodność elektryczną. Przewodność ta może jednak ulec istotnej zmianie przez wprowadzeń* do ich struktury krystalicznej nawet niewielkiej liczby atomów innych pierwiastków. Okazuje się. że po szW¹'-

ang. PLC - Programmable Logic Controller