DSCN6051 (Kopiowanie)

40 lllologia • rtpcMnrium dla kumlydulńn' M    ^Ke,_

Sam proces łączenia się prostszych, mniejszych jednostek w większe (np. atomów wodom w cięższe pierwiastki, pierwiastków w związki, związków prostych w bardziej złożone, czy organizmów jednokomórkowych w wielokomórkowe) jest chyba jednym z najważniejszych warunków ewolucji. Jednakże - zgodnie z naszą współczesną wiedzą - przyłączanie cząstek nie jest tożsame z odżywianiem, ponieważ żywy organizm wykazuje wybiórczość. Oznacza to. że pobiera on z otaczającej przyrody tylko te związki, których potrzebuje; o wybiórczości zaś decyduje błona komórkowa, a zatem jednym z bardzo ważnych etapów na drodze do powstania żywych organizmów (indywiduów) byłowytwor/cnie bialkowo-lipidowej błony komórkow ci.

Analogicznie, proces rozpadu nie jest tożsamy z rozmnażaniem, gdyż w procesie rozmnażania organizmy przekazują potomstwu własne cechy charakterystyczne. Odbywa się to za pośrednictwem informacji genetycznej, zawartej w kwasach nukleinowych. Zatem nim powstały z koacerwatów

kwasów nukleinowych. Dziś wiemy, że łańcuch kwasu nukleinowego ma „skłonność”do powielania (wytwarzania) tzw. komplementarnego czyli uzupełniającego łańcucha. Aby proces ten przebiegał bez błędów, ów łańcuch nie może się składać z większej liczby niż 30 nukleotydów. Jak się to stało, że powstały skomplikowane, długie łańcuchy, dobrze stabilizowane za pomocą białek, a następnie całe układy enzymów dla powielania tych łańcuchów kwasów nukleinowych? Jak doszło do powstania kodu genetycznego i struktur do jego odczytywania? W jaki sposób powstały błony komórkowe? - tego wszystkiego nie wiemy.

Protobiont czyli najpierwotniejszy żywy organizm musiał być zatem komórką zupełnie różną od tych, które możemy spotkać dzisiaj. Błona komórkowa otaczała wodny roztwórbiałek, powiązanych w układy enzymatyczne. Protobiont nie posiadał organelli komórkowych takich, jakie występują we współczesnych komórkach (z wyjątkiem - być może - rybosomów). Był to organizm prokariotYczm. a więc nić kwasu nukleinowego nie była oddzielona od cytoplazmy otoczką jądrową. Odżywiał się, pobierając z otaczającej przyrody związki organiczne, których było pod dostatkiem - był zatem cudzożywny (heteratroficzny). Pierwotne organizmy rozmnażały się, podlegając przy tym zmienności; powstawały z nich odrobinę inne. aż wreszcie drogą ewolucyjnego zróżnicowania - pojawiły się pierwotne bakterie, sinice i wirusy.

Żyjące współcześnie bakterie i sinice są to również stosunkowo proste organizmy, prokatiotyczne (bez wyodrębnionego jądra komórkowego) i nie posiadające wielu organeli. Za stwierdzeniem, że były

one jednymi z pierwszych organizmów zamieszkujących Ziemię przemawia również fakt, że najstarsze znane skamieniałości organiczne to właśnie bakterie i sinice sprzed ponad 2 miliardów lat (ryc. 24).

Ryc. 24. Mikroskamieliny najstarszych znanych organizmów, pochodzące sprzed około 2-2,5 mld W-znalezione w formacji Gunflint nad Jeziorem Główny® w Ameryce Pin.

1,2,3- sinice Gunflintia;

4.5- bakterie Entespheroider,

6-Huroniospora, prawdopodobnie zarodnik.

Na rysunku oznaczono odcinki odpowiadające długości WP (według “Science” 3658/1965)