DSCN6107 (Kopiowanie)

6v

s

n

*■■9-3 3

l £W«/u

Ryc. 2-54. Przykład narządów analogicznych: A - skrzydła nietoperza. B - ważki (JD)

Ryc. 2-55. Konwergencja - upodobnienie kształtu różnych kręgowców zamieszkujących środowisko wodne: A - ryba; B - ichtiozaur (gad jurajski): C - wieloryb płctwal (JD)

gj. sprawne mięśnie, zmysły i układ nerwowy umożliwiają podjęcie w porę skutecznej ucieczki. Mechaniczną obronę stanowią pancerze (muszle mięczaków, skorupy żółwi, pancerzyki okrzemek), kolce i łuski roślin i zwierząt. Charakter obronny mają substancje chemiczne, np. toksyny wytwarzane przez rośliny, z powodu których są one trujące i przez to starannie omijane przez zwierzęta. uj    Podobne substancje odstraszające istnieją w ś wiecie zwierząt - np. zaatakowany skunks wyrzuca

cuchnącą ciecz. Szereg owadów o odrażającym smaku ma charakterystyczne jaskrawe ubarwienie -hsrwv ostrzegawcze - które chroni je przed atakiem. Niektóre niejadalne ćmy (barw w nocy nie widać), gdy „usłyszą” ultradźwięki nadlatującego nietoperza, wysyłają serię własnych ultradźwięków,

* którymi dają znać nadlatującemu ssakowi o tym, że nie nadają się do zaatakowania. Barwy K ostrzegawcze posiadają oprócz owadów niektóre gady (np. wąż koralowy - Micrurus corallinus). i plaży (np. jadowite żaby tropikalne) i inne zwierzęta.

Innego rodzaju przystosowanie stanowi mimetyzm (gr. mimeies - naśladowca). Organizmy ;y przybierają barwy i kształty ochronne sprawiające, że są nieraz nie do odróżnienia od otoczenia.

Trzy przykłady przedstawiono na ryc. 2-56. Patyczak (owad z rzędu straszyków), czy gąsienica ,1    motyla z rodziny miemikowcowatych (miernikowców), upodabniają się do gałązek. Motyl Callima

.|i inachis lub inny owad - liścicc (Phyllium siccifolium) są bardzo trudne (nawet dla wprawnego .j obserwatora) do odróżnienia od liści - niektóre osobniki przypominają liście porażone chorobami (np. grzybami), przy czym imitacja jest tak doskonała, iż dobry botanik potrafi nawet określić gatunek tego „atakującego” liść grzyba.

Zjawisko mimetyzmu (czyli mimezji) zaobserwować możemy na setkach przykładów polskiej fauny: motyle - zwłaszcza rusałki i skalniki - posiadają na spodniej stronie skrzydeł rysunek do złudzenia przypominający korę drzew. Największej jednak „pomysłowości” w maskowaniu się dostarczają organizmy tropikalne.

Inny rodzaj upodobnienia ochronnego to mimikra (gr. mimikos naśladujący). W tym przypadku organizm nie posiadający środków odstraszania (np. żądła, wstrętnego smaku) upodabnia się do 'ogani/mu posiadającego takie środki (mimikra Baresał lub też dwa gatunki, chronione w naiuralny •półób upodabniają się do siebie (mimikra Mullera). W następstwie każdy i dwóch podobnych J    chroniony jest pr/od drapieżnikami Spośnnl wiciu przykładów miiiiikn w u.is/ci lodzunci_