DSCN6434 (Kopiowanie)

IPrirfLtJJwiata istot żywych i ich klasyfikacja 141

wystanej ektodermą, która dopiero uchodzi do jamy (tyc. 7-87A, 7-88). Poza tym w jamie trawiennej występują promieniste przegrody (septy), na których mieszczą się narządy rozrodcze. Przegrody owe pełnią leż ftinkcjc trawienne, zwiększając znacznie powierzchnię jamy gastralncj. Dzięki takiemu Dowiązaniu ukwialy np. mogą odżywiać się dużymi zwicizętami (rybami, krewetkami, krabami).

gębowy

oś kutykułama

A

B

(szkiolol zewnętrzny)

Ryc. 7-88. Schemat budowy koralowca (JD).

Ryc. 7-87. A - porównanie budowy stulbioplawa, krążkoplawa i koralowca; B - schemat budowy meduzy (JD).

Ciało większości koralowców wzmocnione jest szkieletem zbudowanym z substancji rogowej lub z węglanu wapnia. Koral czerwony (Corallum rubrum) ma mocny szkielet, rozgałęziony drzewkowato i barny czerwonej; od tej czerwieni odcinają się białe “gwiazdki” polipów. Szkielet ów, znany powszechnie jako “koraT, jest cennym surowcem jubilerskim. Korale czerwone występują do dziś (choć już są bardzo rzadkie) w Morzu Śródziemnym na głębokości 80 - 200 m pod powierzchnią wody.

Ukwialy (Acliniaria) swym wyglądem przypominają kwiaty; mają zresztą najprzeróżniejsze barwy. Otwór gębowy otoczony jest wieloma (do kilku tysięcy!) chwytnymi ramionami, zaopatrzonymi dodatkowo w baterie parzydełek. Zwierzęta te - choć osiadłe - mają zdolność ruchu, zarówno bowiem po podrażnieniu mogą reagować skurczem, jak też - choć bardzo powoli - potrafią pizesuwać się po podłożu.

Korale madreporowe czyli rafowe (Madreporaria) żyją w płytkiej wodzie mórz tropikalnych. Pewne gatunki wytwarzają rafy koralowe (które są pozostałościami bilionów mikroskopowej wielkości szkielecików wapiennych nie żyjących już korali). Ostatnio w organizmach szeregu gatunków znaleziono glony, zapewne żyjące w symbiozie z tymi jamochłonami. Nie wiadomo na razie, w jakim stopniu współżycie koralowców z glonami umożliwia tym zwierzętom odżywianie się (np. substancjami wytworzonymi przez glony w procesie fotosyntezy) albo też korzystanie z wytwarzanego przez autotroficzne jednokomórkowce tlenu. Być może jednak symbioza z glonami tłumaczy, dlaczego koralowce te zasiedlają głównie dobrze oświetlone warstwy morza.

Prócz symbiozy koralowce mogą być przykładem innych form współżycia. Niektóre gatunki małych rybek zamieszkujących rafy koralowe nie są wrażliwe na parzydełka czułków ukwialów i w razie niebezpieczeństwa - np. ataku większej ryby - porafią się wręcz chować we wnętrzu ukwiała (wjego gardzieli) - podczas gdy każda inna, nawet duża ryba, przypłaciłaby życiem nazbyt bliski kontakt z tym jamochłonem. Obecność ukwiała osiadłego na muszli stanowi ochronę przed drapieżnikami - dlatego np. rak pustelnik, który na swe kryjówki wybiera puste muszle ślimaków, gdy musi zmienić muszlę na większą, przenosi nań “swój” okaz ukwiała. Rak jest chroniony przez parzydełka koralowca, ten ostatni zaś ma większe szanse znalezienia pożywienia - gdyż wraz ze wym “wierzchowcem” zmienia miejsce pobytu i częściej trafiają mu się cząstki organiczne, będące resztkami uczty raka (jest to przykład tzw. protokooperacjil.

Spośród koralowców jedynie ukwialy mogą występować w wodach zimnych, korale natomiast zamieszkują przede wszystkim morza tropikalne. Rafy koralowe stanowią przebogate środowisko I ud wieków stanowiły przedmiot zachwytu zwiedzających. Każdy metr kwadratowy rufy pokryty jest