DSCN6661 (Kopiowanie)

£ /\Lw4*t 111

g.8.2.5. Przytarczyce

GruczoÅ‚y przytarczyczne (Å‚ac.: glandulaeparathyroideae) wystÄ™pujÄ… prawidÅ‚owo u ludzi w liczbie czterech na tylnej części tarczycy; dwa w górnym biegunie (pochodzÄ… z IV kieszonek skrzelo-wych) i dwa gruczoÅ‚y w dolnym (z III kieszonek skrzelowych). MajÄ… ksztaÅ‚t krążków o wymiarach: 2x3x6 mm (ryc. 8-76) i zbudowane sÄ… z dwóch rodzajów komórek: z komórek głównych (produkujÄ…cych parathormon) i z komórek oksyfilnycb (bogatych w mitochondria). Komórki główne syntetyzujÄ… pre-pro-parathormon, z którego oddzielane zostajÄ… niektóre aminokwasy i w rezultacie wydzielony zostaje parathormon, zbudowany z 84 aminokwasów i majÄ…cy masÄ™ czÄ…steczkowÄ… 9500. PrawidÅ‚owe stężenie parathormonu u ludzi wynosi 1-6 mmol/L (10-55 pg/mL).

Parathormon dziaÅ‚a bezpoÅ›rednio na koÅ›ci, uwalniajÄ…c z nich jony wapniowe. Podnosi zatem poziom wapnia we krwi, jednoczeÅ›nie obniżajÄ…c poziom fosforanów i powodujÄ…c wydalanie ich z moczem. Powoduje też nasilenie powstawania 1,25-dezoksycholekalcyferolu (czyli aktywnego fizjologicznie metabolitu witaminy D). UsuniÄ™cie przytarczyc powoduje obniżenie stężenia wapnia w osoczu, co może doprowadzić do tzw. tężyczki hipokalcemicznej. Do objawów tężyczki należą: skurcz mięśni koÅ„czyny górnej, który doprowadza do skurczu nadgarstka i kciuka, przy wyprostowaniu pozostaÅ‚ych palców (objaw Trousseau) oraz gwaÅ‚towny skurcz mięśni twarzy po uderzeniu w kÄ…t żuchwy (objaw Chvostka). Nadczynność przytarczyc może być spowodowana przez czynny hormonalnie nowotwór. Charakterystyczne cechy to nadmiar wapnia w osoczu (hiperkalceraia), co może prowadzić do nadmiernego usuwania wapnia z moczem (hiperkalciuria) i powstawania kamieni wapniowych w drogach moczowych.

8.8.2.6. Serce (Å‚ac.: cor)

Wielu Czytelników żachnie się w tym miejscu: jakże to - przecież serce jest narządem pompującym krew, no jeszcze ostatecznie można je uznać za siedzibę miłości, ale - narząd wydzielający hormony? Niemożliwe...

A jednak. Serce - a dokÅ‚adniej kardiomiocyty (czyli komórki serca) przedsionków wydzielajÄ… atriopeptynÄ™ albo przedsionkowy peptyd natriuretyczny (ANP). Jest to biaÅ‚ko zbudowane z 28 aminokwasów, które powoduje nasilenie natriurezy (przechodzenia kationów sodowych do moczu). Usuwany do moczu jon sodowy pociÄ…ga za sobÄ… wodÄ™ i ten sposób organizm jest chroniony np. przed powstawaniem obrzÄ™ków, zaÅ› serce - chronione przed nadmiarem wody, którÄ… musiaÅ‚oby przepompowywać. W ostatnich latach odkryto inne peptydy natriuretyczne, np. BNP (ang.: brain nalriurelic peplide; poi. mózgowy peptyd natriuretyczny) lub CNP (poi.: Å›ródbÅ‚onkowy peptyd natriuretyczny).

84.2.7. Nadnercza

Nadnercza (Å‚acglandulae suprarenates) u czÅ‚owieka sÄ… dużymi, parzystymi gruczoÅ‚ami umieszczonymi ponad biegunami nerek (ryc. 8-79). MajÄ… ksztaÅ‚t trójgraniastych czapek napoleoÅ„skich, dhigość ok. 5 cm, szerokość ok. 3-4 cm i wysokość 1,2-1,5 cm. Ich ciężar wynosi 8-10 g W rzeczywistoÅ›ci narzÄ…d ten skÅ‚ada siÄ™ z dwóch części: z kory nadnerczy i z rdzenia nadnerczy. Pod wzglÄ™dem pochodzenia, budowy i czynnoÅ›ci rdzeÅ„ nadnerczy i kora sÄ… caÅ‚kowicie odrÄ™bne i u niżej stojÄ…cych ewolucyjnie zwierzÄ…t wystÄ™pujÄ…jako dwa oddzielne gruczoÅ‚y. RdzeÅ„ nadnerczy powstaje z neurock-todermy, natomiast kora - z mezodermy. W rdzeniu nadnerczy powstajÄ… aminy katccholowc (głów-I adrenalina i noradrenalina), zaÅ› w korze - hormony sterydowe. RdzeÅ„ nadnerczy jest przeksztaÅ‚conÄ… (w komórki wydzielnicze) częściÄ… zazwojowÄ… ukÅ‚adu nerwowego tttpóiczuloego.