DSCN6655 (Kopiowanie)

Tabela 8-XII|. Hormony części gruczołowej przysadki mózgowej

Nazwa hormonu	Skrót	Komórka wydzielająca	Czynnik uwalniający (U) i hamujący (H)	Funkcja hormonu
Ludzki hormon wzrostu	HGH	somatotrof	U: SRH H: somatostatyna	Uwalnianie somatomedyn w wątrobie; nasilenie metabolizmu komórek
Prolaktyna	PRL	laktotrof	U: PRH H: PIF	Rozwój gruczołów mlecznych w ciąży; wydzielanie mleka
Kortykotropina	ACTH	kortykotrof	U: CRH	Pobudzanie wytwarzania hormonów kory nadnerczy
Melanotropina	MSH	kortykotrof		Powstawanie melanocytów
Lipotropina	LPH	kortykotrof		Rozpad tłuszczów
Tyreotropina	TSH	tyreotrof	U: TRH	Pobudzanie tarczycy
Folitropina	FSH	gonadotrof	U: GnRH	Pobudzanie wydzielania estrogenów
Lutropina	LH $ ICSHd	gonadotrof	U; GnRH	Pobudzenie ydzielanie: progesteronu u 9 i testosteronu u o

Somatotrofy (komórki kwasochłonne a) są dość duże (15-20 pm średnicy), kształtu owalnego lub okrągłego i zawierają (też okrągłe lub owalne) ziarna wydzielniczc o średnicy 300 do 400 nm. Ziarna te u ludzi zawierają ludzki hormon wzrostu (somatotropinę) określany skrótem HGH(ang.: human growth hormone). Hormon wzrostu ma różną budowę u różnych gatunków, dlatego też ludzkąsomatotropinę oznaczono skrótem HGH, choć przez wiele obowiązywał inny skrót, stosowany nadal u zwierząt, mianowicie STH (ang.-.somalotropic hormone). Masa cząsteczkowa somatotro-piny człowieka (zbudowanej ze 191 aminokwasów) wynosi 21 500 daltonów, natomiast masa białka tego u różnych zwierząt waha się od 21 500 dO 48 000. Somatotropina jest zatem największym białkiem wydzielanym przez przysadkę, dodajmy - przez całe życie człowieka (choć nie w jednakowych ilościach). Np. u mężczyzny 20-ietniego przeciętnie wytwarzane jest 500 mikrogramów HGH na dobę, zaś u 80-latka - tylko 25 pg/dobę. Hormon ten przeważnie wydzielany jest w nocy. Wywiera swój efekt fizjologiczny poprzez syntetyzowane w wątrobie białko - hormon somatomedynę C, określaną obecnie częściej nazwąinsulinopodobnego czynnika wzrostu (insulin-tike growthfactor I -w skrócie IGF-1). Somatotropina powoduje wzrost tkanek (np. wzrost kości poprzez rozrost chrząstek nasadowych), naprawę tkanek, przyrost masy mięśniowej, pobudza syntezę białek, wzmaga transport aminokwasów do komórek, ukierunkowuje metabolizm na przewagę anabolizmu nad katabolizmem, pobudza rozkład tłuszczów zapasowych i wzrost poziomu wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, zatrzymuje jony wapniowe i fosforanowe potrzebne do wzrostu kości - obecnie zatem polecana jest przez firmy farmaceutyczne jako... hormon młodości. Niestety - drogi; roczna kuracja HGH (w postaci wstrzyknięć tego hormonu) kosztuje około 20 tysięcy dolarów... Niedobór hormonu wzrostu w okresie dziecięcym i młodzieńczym powoduje karłowatość; chorzy są niskiego wzrostu i mają nieproporcjonalnie duże głowy. Natomiast nadmiar HGH w tym okresie doprowadza do gigan-•y/mu. Ludzie z objawami tej choroby przeważnie mają powyżej 2 m wzrostu (najwyższy dotychczas '-/łowtek liczy) sobie 278 cm), wydłużone kończyny, potężną żuchwę. Nadmierne wydzielanie omawianego hormonu już po zakończeniu okresu wzrostu (a więc wtedy, gdy chrząstki nasadowe są juz talkiem skostniałe) doprowadza doakromegalli(gr.: uśmt asz.c/yi; megalos olbrzymi). W cho-'“btelej następuje rozrost chrząstek i mięśni.