DSCN6757 (Kopiowanie)

20_S_Biologia - repetytorium dla maturzystów I kandydat*" na uczelnia medyczne

-    tundrę arit.ycznŁ którą tworzą skąpo rosnące mchy i dość bogate zbiorowiska porostów. Towarzyszą im nieliczne rośliny kwiatowe:

_ innrire mszystn-porosiowa. którą - poza mchami i porostami - zasiedlają również w większej ilości rośliny kwiatowe: należą one przede wszystkim do rodziny wrzosowatych;

-    innrire krecwinkowa. czyli rozwijającą się tam, gdzie zimą pokrywa śnieżna jest dostatecznie gruba: chroni ona wówczas krzewinki przed zamarznięciem. Roślinność składa się przede wszystkim z karłowatych wierzb, krzewinek wrzosowatych i brzozy karłowatej. Pomiędzy krzewinkami występują mchy i porosty;

-    lasotundre. która stanowi najbardziej na południe wysuniętą podstrefę tundry i tworzy przejście do strefy boreainej lasów iglastych (tajgi).

Tundra jest miejscem, które nie zostało zniszczone pizcz działalność człowieka. Jednak jej biocenoza jest wrażliwa na zakłócenia i każda ingerencja człowieka (na przykład związana z wydobyciem ropy naftowej), może mieć nieodwracalne skutki.

10.4.3. Tajga

Jak wspomniano powyżej, od północy strefa tajgi graniczy z tundrą. Oddzielają od niej około 100-kilornetrowy pas przejściowy, który stanowi lasotundra. Granica między tundrą a lasami jest uważana jako granica Arktyki. Natomiast od południa tajga sąsiaduje z lasami liściastymi albo ze strefąstepową. Słowem „tajga” określa się lasy strefy północnej, czyli boreainej, z przewagą drzew iglastych takich jak świerki, jodły, sosny czy modrzewie. Występują one w północnej części Ameryki Północnej (Kanada), Europy oraz Azji i tworzą strefę roślinności w kontynentalnym klimacie umiarkowanie chłodnym. Szerokość lasów może dochodzić do 1000 kilometrów; zajmują one wspólnie około 11 % powierzchni lądów świata. Poza drzewami iglastymi w skład tajgi wchodzą również brzozy, topole, olsze i wierzby. Natomiast liczba gatunków z poszczególnych rodzajów wzrasta w kierunku wschodnim. Tajga Eurazji rozciąga się aż 9000 km z zachodu na wschód. Jej zasięg jest od półwyspu Skandynawskiego do Oceanu Spokojnego. Cały północny las szpilkowy zajmuje około 11% całkowitej powierzchni lądowej świata. Podobnie jak tundra, biom ten nie ma swojego odpowiednika na półkuli południowej. W tajdze występuje długa, mroźna i śnieżna zima, a śnieg zalega do połowy wiosny; lato natomiast jest krótkie, suche i cieple. Temperatura w zimie dochodzi do -60°C, a latem nie przekracza 10°C. Opady są niewielkie i średnio wynoszą 500 mm. W zimie są to opady śniegu. W większej części strefy lasów iglastych występuje podobnie jak w tundrze wieczna zmarzlina (ale na większej głębokości) i ogólnie warunki klimatyczne są zbliżone do tych występujących w tundrze, jednak okres wegetacyjny jest dłuższy. Również krajobraz tajgi podobnie jak tundry obfituje w jeziora i obszary bagienne. Ma to związek z nieprzepuszczalnością podłoża, ale również z obfitością wód powierzchniowych. Na tych wilgotnych terenach możemy spotkać mchy, torfowce i borówkę bagienną. W lasach nie ma zbyt dużego zróżnicowania gatunkowego. Ponieważ drzewa tworzą zwartą czaszę, lasy te są ciemne i nie ma możliwości odpowiedniego rozwoju runa. Część zwierząt na tych terenach, to te które przybyły tutaj z tundry na okres zimy, na przykład karibu i renifery. Pozostałe to łosie, wilki, rysie, lisy i niedźwiedzic brunatne. Przeważają jednak ssaki o niewielkich rozmiarach, przede wszystkim myszy, nomiki, gronostaje, norki, kuny. wiewiórki, sobole czy zające. Ponieważ teren ten wypełniony jest mnóstwem rzek, sporo tu wydr i bobrów. Są też moczary i jeziora pełne ptactwa. Ptaki w większości to te przylatujące na okres lata z południa. Charakterystyczne dla tych lasów są czyżyki, krzyżodzioby, sowy i głuszce. Natomiast w okolicach południowej granicy tajgi możemy napotkać już pierwsze gatunki płazów i gadów. Latem również pojawia 85 wiele gatunków owadów. Gleby tajgi są lekko kwaśne i posiadają niewiele mineralnych składników pokarmowych, ale mają też grubą warstwę materii organicznej pochodzącej z wolno rozkładających