DSC50

i Elastyczność popytu i poda*2_

Współczynnik fleksybiłności ccn jest więc stosunkiem procentowej zmiany ₀ nv dobra do procentowej zmiany popytu na to dobro. Wskazuje on, o ile pm3

zmieni się cena. jeżeli popyt na dane dobro wzrośnie o 1|_

Jeśli rozpatrujemy wpływ zmian dochodów kupujących na rozmiary popyt; dobro .v. to miernikiem reakcji popytu jest elastyczność dochodowa, której fljjfl łę można zapisać następująco:

r _ &Qd.&DP ^E°^P~ Q_d • DP '

gdzie/ E_Dr - współczynnik dochodowej elastyczności popytu,

\QxJQd - względna (procentowa) zmiana popytu,

ADP/DP - względna (procentowa) zmiana dochodu.

Elastyczność dochodowa popytu jest zatem miarą jego reakcji na zmiany chodu przy założeniu, że cena danego dobra i ceny innych nabywanych przez U sumenta dóbr pozostają stałe, a zmianom ulega jedynie dochód konsumenta. 2l jomość dochodowej elastyczności popytu jest niezbędna, przykładowo, do progi zowunia zmian w strukturze popytu konsumpcyjnego zachodzących pod wpłyafl wzrostu gospodarczego (wzrostu zamożności)— -

Zerowa wartość współczynnika dochodowej elastyczności popytu staje śfl terium podziału dóbr na dwie grupy: dobra normalne, gdzie E_DP > 0, i dóbr. podrzędne, gdzie E_Dp < 0. Jeśli natomiast przyjmiemy wartość E_DP = 1. możcq wyróżnić: dobra wyższego rzędu, gdy E_Dp > 1, oraz dobra podstawowe, fj

Do dóbr normalnych można zaliczyć zdecydowaną większość produktów ■ bywanych na rynku. Należy zaznaczyć, że to, czy dane dobro należy do dóbr r.:r-mainych czy podrzędnych, jest uwarunkowane nie tylko dochodem konsunof ale także jego preferencjami i gustami. Zazwyczaj dobrami podrzędnymij)M stawowe produkty żywnościowe kupowane przez konsumenta w sytuacji, gdv a stać go na lepsze. Najczęściej są to produkty niskiej jakości. Szczególnymd padkiem dobra podrzędnego jest opisane w poprzednim rozdziale dobro Gifia (paradoks Giffena). którego cechą charakterystyczną jest zwiększające się ta ■ zapotrzebowanie wśród osób o niskich dochodach przy jednoczesnym wzrok¹, ceny.

Istotne jest także to, że dobra mogą zmieniać swój charakter. Po przekrocasj pewnego poziomu dochodów dobro, które do tej pory było uznawane za norma może się stać dobrem podrzędnym. Doskonałym przykładem jest spędzanie cji na działce. Gdy wzrosną dochody, konsument zrezygnuje z tej formy czynku na rzecz wycieczek za granicę.

Dobro wyższego rzędu jest szczególnym przypadkiem dobra normalnego, w bro to charakteryzuje, jak już wspomniano, wartość współczynnika £w>. 1-P* stałą część stanowią dobra podstawowe, dla których Edp e (0; 1). Gdy konsumenta wzrasta, udział wydatków na dobra wyższego rzędu w całym boH

rośnie, natomiast udział wydatków na doba podstawowe maiejc Szcwgółeym przypadkiem dobra wyższego rzędu jest dobro Vcśiena (przypadek ny w poprzednim rozdziale), które jest nabywane przy wyższej cenie, ak tylko przez osoby o wysokich dochodach. Większa konsumpcja świadczy wówczas

o wyższym statusie materialnym takich osób. ____

Wiadomo już, że popyt na dane dobro reaguje mc tylko na zmianę ceny lego} dobra, lecz również na zmianę cen dóbr substytucyjnych Tub kumphmuarayrik j Reakcję popytu na dobro x po zmianie ceny dobra substytucyjnego lub komplementarnego (dobra y) nazywamy mieszaną cenową elastycznością popyta. Je) miarąjcst współczynnik mieszanej cenowej elastyczności popytu:

Q* Ą

gdzie: Ey - współczynnik oueszancj cenowe} elastyczności popytu. hQtJQx* - względna /miana popytu na dobro x.

hPf/Pf - względna zmiana ceny dobru y po zostającego do dobra * w stosunku substytucji lub kornpłemtatarpości Mieszana cenowa elastyczność popytu wskazuje, o Se procent zmieńi się popyt.' na dobro x, jeśli cena dobra ,v zmieni się o !*». Znak ujemy współczynnika tnie-/ szanej cenowej elastyczności popyta wiknęjt, 2c dobni r i y są srobee stćbtc; komplementarne, natomiast mak dodatni świadczy o subtytucyjnośd tych dóbr Mieszana cenowa elastyczność popyta może wspomagać ptanowaruc wielkości produkcji przedsiębiorstwa, może byt wykorzystana w analizie handlu międzynarodowego i bilansu płatniczego (zależności między produktami krajowymi a importowanymi), w analizie zależności zachodzących na rynka

3.3. Mierzenie elastyczności popyta

Elastyczność popytu można zmierzyć. Sposób jej mierzenia zależy od tego. czy chcemy obliczyć elastyczność popytu wzdłuż krzywej popytu czy w dowolnym punkcie na tej krzywej. Pierwszy rodzaj elastyczności nosi nazwę elastyczności lukowej, a drugi elastyczności punktowej popytu.

Spróbujmy prześledzić sposób wyznaczania łukowej elastyczności popytu. Ma rysunku 3.2 przedstawiono krzywą popyta na której zaznaczono punkty A i B. Chcemy odpowiedzieć na pytanie, ile wynosi elastyczność cenowa popytu mierzona między tymi punktami i czy jest ona identyczna, gdy mierzymy ją, przechodząc z punktu A do B, a następnie z 5 do .-ł.

Elastyczność popytu przy przechodzeniu z punktu .4 do 5

r - Ago .AP-30-15.30-60, ₂ ^p Qo P 15 ' 60