filozofia26

ŚW. AUGUSTYN -

chrześcijański platonizm; Bóg jako byt wieczny i niezmienny, źródło szczęścia ludzkiego i cel poznania (teocentryzm);

świat stworzony z niczego (kreacjonizm) na podstawie wiecznych idei boskich; poznanie możliwe dzięki oświeceniu duszy człowieka przez Boga filii min izm); wolna wola człowieka wspierana działaniem laski Bożej; dualizm duszy i dala; koncepcja zla jako braku dobra; koncepcja państwa Bożego stopniowo odnoszącego zwycięstwo nad państwem ziemskim.

A u a ust y n

św. AUGUSTYN

Biografia

Sw. Augustyn do dzisiaj pozostaje jedną z najciekawszych postaci, jakie zrodziła kultura europejska. Niezwykłość ta nie wynika tylko z poglądów filozoficznych, ale także -a może przede wszystkim - z jego biografii. Urodził się w 354 r. n.e. w mieście Tagasta. położonym w Afryce Północnej, w regionie nazywanym Numidią, od Ił w. p.n.e. będącym prowincją rzymską. Ojciec jego, Patrycjusz, zaliczał się do średniozamożnych właścicieli ziemskich, sprawował funkcję przedstawiciela senatu. Matka Augustyna. Monika - w przeciwieństwie do ojca poganina - była gorliwą chrześcijanką, ona to właśnie przez wiele lat zabiegać będzie o nawrócenie swego syna, towarzysząc mu w jego podróżach. Trzeba tu dodać, że chrześcijaństwo, mimo wydanego nie tak dawno edyktu mediolańskiego (313), gwarantującego chrześcijanom wolność wyznania, za panowania cesarza Juliana (później nazwanego Apostatą), który dążył do wskrzeszenia rełigii pogańskiej, spotkało się z przejawami prześladowania. Augustyn był co prawda wpisany na listę katechumenów, czyli ludzi przygotowujących się do chrztu, ale w dzieciństwie chrztu nie przyjął.

W wieku lat kilkunastu został wysłany przez rodziców do nieodległej Madaury w celu podjęcia studiów retorycznych. W tamtych czasach retoryka była kluczem do kariery, kształciła umiejętność skutecznego, przekonującego przemawiania, przygotowując do pełnienia funkcji publicznych. Po ukończeniu szkoły w wieku lat 16 Augustyn powrócił do rodzinnego miasta, by po roku udać się na dalsze, bardziej zaawansowane studia do Kartaginy, co stało się możliwe dzięki wsparciu zamożnego krewnego. Romanianusa. Kontynuował studia retoryczne, ale równocześnie odezwały Się w nim pasje literackie i filozoficzne; rozczytywał się w Eneidzie Wergiłiusza, dziełach Owidiusza. Terencjusza, zapoznał się z pismami Cycerona, szczególnie z jego, zaginionym dziś, dialogiem Hortensjusz, który wywarł na nim bardzo silne wrażenie i rozbudził żywe zainteresowanie filozofią. Kartagina była dużym, tętniącym życiem miastem portowym, a Augustyn był młodzieńcem W wieku dojrzewania, u którego rodziły się trudne do pohamowania namiętności. „Przybyłem do Kartaginy i od razu znalazłem się we wrzącym kotle erotyki" - wspomina w Wyznaniach. Związał się w tym czasie z nieznaną z imienia kobietą, z którą żył przez następnych kilkanaście lat. Z tego związku narodził się syn Adeodat; Augustyn liczył wtedy zaledwie 19 lat.

Burzliwe było także jego życie intelektualne. Stał się najpierw wyznawcą manicheizmu, sekty założonej w III w. n.e., rywalizującej z chrześcijaństwem, która propagowała radykalny dualizm, zakładający istnienie w świecie dwóch nawzajem się zwalczających sił: światła i ciemności, dobra i zła, ducha i materii, co w samym człowieku odpowiadało walce duszy z ciałem. Augustyn powrócił do Tagasty i został tu nauczycielem retoryki,

108

I