Ekonomika turystyki R Łazarek (25)

Z przyporządkowania różnych rodzajów turystyki do wszystkich kategorii potrzeb według piramidy potrzeb Maslowa wynika, że turystyka zaspokaja potrzeby zarówno wyższego, jak i niższego rzędu. Dzieje się tak przy przyjęciu za podstawę definicji turystyki dla potrzeb statystyki i ekonomii turystyki. Należy pamiętać, że inaczej zachowują się uczestnicy wyjazdów turystycznych z wyższego rzędu piramidy (potrzeby turystyczno-wypoczynkowe), a inaczej z niższego rzędu potrzeb podstawowych.

Niektórzy twierdzą, że inny charakter mają potrzeby turystyczno-wypoczynkowe u jednostki dopiero usilnie dążącej do ich zaspokojenia, czymś innym są natomiast dla człowieka zaspokajającego je już od dłuższego czasu. W pierwszym przypadku - według tych autorów - potrzeba turystyczna ma charakter potrzeb dalszego (wyższego) rzędu, w drugim zaś stała się potrzebą podstawową¹⁰ i dlatego zaliczają potrzeby turystyczne do tzw. potrzeb powszechnie odczuwalnych.

Naszym zdaniem, w przypadku potrzeb turystyczno-wypoczynkowych sprawę rozstrzyga praktyka. Wieloletnia obserwacja imprez turystyczno-wypoczynkowych oraz zachowania się kupujących w biurach podróży upoważnia do stwierdzenia, że w razie znacznej zwyżki cen - czy też obniżenia się zamożności tzw. stałych klientów, którzy turystykę traktowali w danych warunkach za potrzebę podstawową -następuje u nich zmiana poglądu i albo poszukują tańszych wycieczek, albo w ogóle rezygnująz zakupu wycieczek na rzecz zaspokojenia potrzeb, które rzeczywiście są potrzebami podstawowymi (niższego rzędu). Świadczy to o tym, że ostatecznie potrzeby turystyczne z grupy turystyczno-wypoczynkowych trzeba jednoznacznie zaliczyć do potrzeb wyższego rzędu. W konkluzji należałoby stwierdzić, że-uwzględniając definicję turystyki dla celów statystyki i ekonomiki turystyki - potrzeby turystyczne należałoby podzielić na niższego i wyższego rzędu.

2. DOBRA I USŁUGI TURYSTYCZNE

2.1. Pojęcia podstawowe

Termin „dobro” jest używany w różnych znaczeniach. Popularnie „dobro” oznacza wszystko to, co jest dodatnio wartościowane przez ludzi i co stanowi przedmiot ich dążeń oraz pragnień. Najczęściej spotyka się podział dóbr na materialne i duchowe. Stosuje się też podział na dobra hedonistyczne (obejmujące wszelkiego rodzaju przyjemności), dobra witalne (życie, zdrowie itp.) i dobra kulturalne, wśród których wyróżnia się następnie dobra cywilizacyjne, poznawcze, etyczne, estetyczne, religijne. Stosowany jest także podział na dobra ekonomiczne jako produkty pracy ludzkiej bądź usługi służące do bezpośredniego lub pośredniego

¹⁰ S. Bosiacki: Konsumpcja dóbr i usług turystycznych w gospodarstwach domowych, Instytut Turystyki, Warszawa 1987, s. 101.

27