FunkcjonowanieRynku R1164 365

produktami, tym większe są bariery wejścia na rynek, które napotyka sprzedawca zmierzający do podważenia sytuacji monopolistycznej.

Przezwyciężanie bariery związanej z rozmiarami działalności prowadzonej przez monopolistę wymaga zgromadzenia kapitału, umożliwiającego wytwarzanie produktów substytucyjnych w dużej skali oraz czerpanie wynikających z tego korzyści. Zgromadzenie takiego kapitału przez potencjalnych konkurentów jako koniecznego warunku przezwyciężania bariery kosztowo-cenowej jest tym trudniejsze, im większa jest skala działalności prowadzonej przez monopolistę.

Dopóki nie pojawia się groźba wchodzenia nowych sprzedawców na rynek monopolistyczny, dopóty nie pojawia się również skłonność sprzedawcy zajmującego pozycję monopolistyczną do wyjścia z rynku. Wyjście z rynku oznaczałoby dla monopolisty pełne unieruchomienie wyspecjalizowanych zasobów rzeczowych wykorzystywanych w procesie wytwarzania produktów, które nie mają substytutów. Wysokie bariery wejścia z rynku monopolistycznego mogą być zmniejszane w miarę obniżania się barier wejścia oraz stopniowego eliminowania sytuacji monopolistycznych w poszczególnych segmentach rynku.

Między formami rynku a kształtowaniem się poziomu mobilności sprzedawców występują dwustronne zależności. Jeżeli o poziomie ich mobilności decydują również inne (poza formami rynku) czynniki, to ich oddziaływanie może wpływać na zmiany istniejących form rynku. Kierunki tych zmian zależą od relacji między wielkością barier wejścia oraz barier wyjścia z rynku. Ilustruje to tablica 31.

Tablica 31

Kierunki zmian form rynku

Bariery	Kierunki zmian form rynku
Niskie bariery wejścia oraz wysokie bariery wyjścia Wysokie bariery wejścia oraz niskie bariery wyjścia	monopol -► oligopol -► polipol polipol -► oligopol -► monopol

8. Mobilność podmiotów rynku a fazy rozwojowe rynku

Mobilność podmiotów rynku kształtuje się na zróżnicowanym poziomie w zależności od dynamiki rozwoju rynku (segmentu rynku) oraz jego faz rozwojowych¹². Fazy te są elementem zespołu czynników koniunkturalnych, wpływających na poziom mobilności sprzedawców.

Poszczególne fazy rozwojowe rynku różnią się m.in.:

—    zróżnicowanym poziomem motywacji skłaniających sprzedawców do wejścia na rynek oraz wyjścia z rynku,

—    odmienną liczbą i wielkością barier wejścia oraz wyjścia, jak również odmienną ich strukturą.

Zależności między fazami rozwojowymi rynku a wielkością barier ilustruje rys. 98.

Podstawowym składnikiem mobilności podmiotów rynku w fazie eksperymentalnej (faza I) są procesy wchodzenia sprzedawców na rynek. Procesy te przebiegają w warunkach istnienia:

Rysunek 98

Bariery a fazy rozwojowe rynku

365