HPIM5153

RYS. 1.121. Sprzęgło bezpieczeństwa z regulowanym momentem rozłączającym; / - koło zębate. 2 - sprzęgło wielopłytkowe. 3 - wał wolnobieżny przekładni. 4 - koło łańcuchowe. 5 - wałek skrętny. 6 - tensometry. 7 - szybki zawór sterujący. S - pierścienie ślizgowe. 9 - dozownik, 10-wałek pomiarowy. II - luzownik

wyłączenia mechanizmu obsłudze maszyny (rys. 1.122). Sprzęgła cierne, pracujące jako sprzęgła bezpieczeństwa, pracują wspólnie z innymi sprzęgłami samonastawnymi lub podatnymi, które odgrywają rolę kompensatorów błędów montażu w napędzie. Typowe sprzęgło przeciążeniowe wielotarczowe do napędów maszyn transportowych (produkcji POL-BOYS Katowice) przedstawiono na rys. 1.122.

RYS. 1.122. Sprzęgło bezpieczeństwa wielotarczowe

Obliczenia konstrukcyjne. Dla sprzęgieł bezpieczeństwa ze ścinanymi kołkami wartość momentu granicznego, powodującego ścięcie kołka, wyznacza się z zależności (rys. 1.113b)

Mmmx = FkęR, ~    (1.229) lub w przypadku określonego wcześniej momentu granicznego wyznacza się średnicę ścinanego kołka

(1.230)

gdzie: F - przekrój poprzeczny kołka w płaszczyźnie ścinania, R, - graniczne naprężenie ścinające dla materiału kołka, ko = /(k,. Rm) - współczynnik proporcjonalności, d - średnica kołka w płaszczyźnie ścinania, k, - dopuszczalne naprężenie ścinające dla materiału kołka.

Na wielkość współczynnika proporcjonalności ko mają wpływ właściwości mechaniczne materiału kołka, jego wymiary geometryczne oraz konstrukcja gniazda kołka zapewniająca jego warunki pracy (ścinania). Wartość współczynnika proporcjonalności ko waha się w granicach 0,68-4-1,1 dla kołków o średnicach d — = 2-4-8 mm, wykonanych ze stali węglowych hartowanych na wskroś, przy obciążeniu krótkotrwałym. W przypadku wystąpienia obciążeń od strony maszyny roboczej o charakterze statycznym lub pulsującym wartość współczynnika ko można przyjmować podobnie. Ocenę poprawności konstrukcji sprzęgła można określić jednak najlepiej na podstawie ich współczynników pracy (wzory (1.215)-r( 1.226)). Dla sprzęgieł ze ścinanymi kołkami współczynnik czułości sprzęgła yi = 0,7-4-0,85, współczynnik dokładności wyłączenia sprzęgła = 1,1-4-1,4.

Na rysunku 1.123 przedstawiono możliwe przypadki współpracy kulek z członami sprzęgieł bezpieczeństwa. Siła w sprężynie potrzebna do dociśnięcia kulki do gniazda lub do wzajemnego ściśnięcia w celu przeniesienia momentu obrotowego M„ wynosi (rys. 1.123)

(1.231)

gdzie: P„ = 2M„/D„ - siła obwodowa działająca na jedną kulkę, a - kąt nachylenia siły stycznej w punkcie styczności kulek, p - kąt tarcia pomiędzy kulkami.

RYS. 1.123. Współpraca kulek w sprzęgłach bezpieczeństwa

141