img897

Przyjmując więc w niniejszej pracy, która zasadniczo dotyczy odmian językowych polszczyzny, podobny punkt widzenia, jaki zajął Z. Klemensiewicz w sprawie terminologii, zajmę jednak odmienne stanowisko tyczące się już samego podziału, zasadności wydzielenia konkretnych odmian, a także trafności ich nazw. Zbiorczy schemat klasyfikacyjny odmian języka polskiego w ujęciu Z. Klemensiewicza przedstawia rys. 1.

-o język, norrrgatyj^no -

- dycJak tyczny •

* -*-0 język regJonatny kon^ersacyjn y

^ ^ q język regt 'on a łn y

artystyczny .

. . %**• f* » i “• V - • - • • “ gv

Rys. 1. Zbiorczy schemat klasyfikacyjny odmian języka polskiego (w ujęciu Z. Klemensiewicza)

Podstawowe zarzuty, podnoszone przez autorów kolejnych typologii, które tutaj podzielam, dotyczą: 1) terminu „język narodowy min nietrafny, por. określenia naród amerykański, radziecki, będące przecież „narodami’’ wieloetnicznymi i wielojęzykowymi); Stanisław Urbańczyk proponuje termin „język etniczny”⁶, który jest bardziej adekwatny, 2) terminal „język regionalny”, który jest dwuznaczny, gdyż może oznaczać regionalny wariant języka ogólnego; słusznie S. Urbańczyk i 'inni badacze stosują zadomowiony wyraz gwary, 3) zasadności wprowadzania odmian: język monologowy i język konwersaeyjny jako odmian języka potocznego ogólnego (gwary miałyby zdaniem Z. Klemensiewicza charakter konwersaeyjny); obie te formy wypowiedzi: monolog, konwersacja, czyli dialog, mogą wystąpić w każdej odmianie i dotyczą struktury tekstu, 4) stosowania terminu „język potoczny” w znaczeniu bardzo szerokim, tj. jako mówionej postaci języka, 5) zasadności wpróóyMzęhM^^ odmiany ITórmatyM^ 6) krzyżowania się

różnych kryteriów klasyfikacyjnych.

⁶ S. Urbańczyk: Rozwój języka narodowego. Pojęcie i terminologia. W: S. Urbańczyk: Prace "z dziejów języka polskiego. Wrocław^-Warszawa—Kraków—Gdańsk 1979, s. 9—33.

img897

img897

\ *— _ racRt — —■