1109144867

Rozdział 1

Pojęcia i kategorie stosunków międzynarodowych

W niniejszym rozdziale omówiona zostanie geneza i istota stosunków międzynarodowych, funkcjonalne dziedziny stosunków międzynarodowych oraz podstawowe pojęcia i kategorie w stosunkach międzynarodowych.

1.1. Geneza, przedmiot i istota stosunków międzynarodowych

Genezę stosunków międzynarodowych lokuje się na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Za datę początkową tworzenia się rozwiniętego systemu stosunków międzynarodowych w Europie uznaje się pokój westfalski (1648), kończący wojnę trzydziestoletnią. Od tego wydarzenia stosunki „międzynarodowe" zaczęto rozumieć jako stosunki „między narodami" zorganizowanymi w państwa.

Pod koniec XVIII wieku do upowszechnienia pojęcia „międzynarodowy" przyczynili się prawnicy zajmujący się „prawem narodów". Zaczęli oni wprowadzać pojęcie „prawa międzynarodowego", które miało regulować stosunki narodów--państw. Angielski filozof i prawnik Jeremy Bentham w opublikowanym w 1789 r. „Wprowadzeniu do zasad moralności i prawodawstwa" uzasadniał, że sprawy usytuowane między monarchami i obywatelami różnych państw należy nazywać „międzynarodowymi". W kolejnych latach pojęcie „stosunki międzynarodowe" było utrwalane przez dyplomację państw, dokumenty międzynarodowe i analizy polityków.

Stosunki międzynarodowe od początku były kojarzone z kontaktami między państwami. W związku z tym można stwierdzić, że ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych stanowi element ewolucji stosunków międzynarodo-