9955162800

POLITECHNIKA ŚLĄSKA

Wydział Architektury

katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego

Praca wykonana w ramach projektu badawczego habilitacyjnego nr N506 032 31/1543

Autor dr ini. arch. Barbara Stankiewicz

Okres opracowania: 2006 - 2010

Kultura organizacji struktury osadniczej

Aglomeracji Śląskiej

Podstawowym celem badawczym projektu jest próba uzupełnienia luki w zakresie opracowań problematyki przemysłu i osadnictwa dla obszaru Aglomeracji Górnośląskiej. Na bazie badań naukowych podano systematykę układów osadniczych w pełnym zakresie aspektów historycznych, tożsamościowych i funkcjonalno-przestrzennych.

Metoda pracy sprowadza się do określenia przedmiotu badań, sformułowania celu i hipotez badawczych pracy w oparciu o przedstawiony stan badań, w tym przytoczone w pracy źródła ikonograficzne i bibliograficzne. Założeniem pracy było określenie tożsamości kulturowej obszaru przez zbadanie formowania struktur przemysłu i osadniczych w różnorodnych procesach dziejowych oraz autorskie określenie ich progów rozwojowych.

Prace badawcze były prowadzone w dwóch etapach. W ! etapie zasadniczym celem naukowym było zgromadzenie i opracowanie bazy danych, obejmującej okres od pradziejów do lat 80. XX w. w zakresie przemysłu i osadnictwa oraz komunikacji kolejowej i samochodowej. WII etapie prac został pokazany rozwój obszaru Aglomeracji na szeroko zarysowanym tle zjawisk społeczno-gospodarczych i przestrzennych oraz historycznych.

Ujmując problem syntetycznie, rysują się fazy rozwoju układów osadniczych Aglomeracji. Fazy te wyznaczają różne tempo wykształcania się struktur przemysłu i osadniczych na przestrzeni dziejów:

1.    Pradzieje, dziedzictwo archeologiczne.

2.    Grody i sieć drożna, pierwsze lokacje: XI w. -1 połowa XVI w.

3.    Okres ruralistyczny: n połowa XVI w. - koniec XVIII w.

4.    Okres wczesnego przemysłu: początek XIX w. - lata 50. XIX w.

5.    Okres rewolucji przemysłowej i wczesna urbanizacja: lata 50. XIX w. -koniec XIX w.

6.    Zaawansowana urbanizacja: początek XX w. -1922 r.

7.    Koncentracja finansowo-ekonomiczna: lata 1922 -1945.

8.    Okres od 1945 r. - do lat 80. XX w.

iw*iwmwo«Jłuoo*« ivi*ł*v i\mu«;Tvi»owaw/łiMN*c»vwi auimim iłomoTlami

Pracę kończą wnioski co do wyznaczenia mikrokonurbacji i rdzenia Aglomeracji. Uzyskane efekty pracy mogą sprzyjać planowaniu zrównoważonego rozwoju tak wewnątrz mikroregionów, jak i pomiędzy nimi. Integracja planistyczna w ramach mikroregionów może służyć również opracowywaniu efektywnych, wspólnych planów zagospodarowania przestrzennego, wyznaczaniu obszarów głównych przemian strukturalnych w celu rehabilitacji, rewitalizacji i odnowy. Wyznaczenie    rdzenia Aglomeracji może

przyczynić się do budowania strategii rozwoju obszaru, planowania równoważenia rozwoju funkcji oraz do innych strategicznych działań planistycznych zgodnych z istniejącymi wartościami    historycznymi i tożsamością

kulturową zmierzających do podniesienia atrakcyjności regionu Aglomeracji. Uzyskane wyniki badań znajdują także zastosowanie w procesie dydaktycznym.

Innym efektem pracy była monografia pt Dziedzictwo kulturowe przemysłu i struktur osadniczych w obszarze Aglomeracji Gómotlęskiej, Wydawnictwo Politechniki śląskiej, Gliwice, 2014,