11206

Przesłuchanie, to sytuacja, w której uczestniczą osoba przesłuchująca i odbierająca zeznanie oraz osoba przesłuchiwana lub zeznająca, czyli świadek. Z punktu widzenia psychologii społecznej przesłuchiwanie jest procesem komunikacji interpersonalnej. Między przesłuchującym i przesłuchiwanym istnieje wzajemne oddziaływanie i obustronny przekaz informacji, także o charakterze pozawerbalnym. Na przebieg i rezultat przesłuchania mają wpływ obie strony interakcji, ich wzajemna percepcja i ocena, wzajemne postawy, stany psychologiczne obydwu stron oraz ich cele i oczekiwania.

3.    Świadek - prawa i obowiązki.

Świadek ma prawo:

Żądać, aby przesłuchano go na rozprawie z wyłączeniem jawności, jeżeli treść zeznań mogłaby narazić na hańbę jego lub osobę mu najbliższą.

Żądać zastrzeżenia danych dotyczących miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora i sądu, jeśli zachodzi uzasadniona obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej wobec niego lub osoby najbliższej w związku z jego czynnościami. Pisma procesowe doręcza się wówczas do instytucji, w której świadek jest zatrudniony lub na inny wskazany przez niego adres.

Żądać złożenia wniosku o utajenie jego danych osobowych w razie istnienia uzasadnionej obawy niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności lub mienia w znacznych rozmiarach. Utajeniu podlegają okoliczności umożliwiające ujawnienie tożsamości świadka, a więc nie utajnia się przed stronami treści zeznań. O utajeniu decyduje w postępowaniu przygotowawczym prokurator, w sądowym sąd w drodze postanowienia, na które przysługuje podejrzanemu zażalenie.

Świadek ma obowiązek stawić się we wskazanym miejscu i czasie w celu złożenia zeznań.

Osoba, która została wezwana do stawiennictwa w charakterze świadka, ma obowiązek złożenia zeznań.

Świadek ma obowiązek mówienia prawdy i nie zatajania prawdy, o czym winien być uprzedzony przed rozpoczęciem przesłuchania.

4.    Omów model - schemat uwarunkowań rezultatów zeznań świadków.

Przy rozpatrywaniu psychologicznych warunków wpływających na wiarygodność zeznań świadków należy zwrócić uwagę na sytuację, w jakiej przebiegało zdarzenie, które jest przedmiotem analizy, a więc na obiektywne cechy fizyczne spostrzeganych przedmiotów i wiążące się z tym psychologiczne prawidłowości spostrzegania za pomocą różnych zmysłów, a także, co jest równie ważne, na właściwości sytuacji, jako całości, której różne pojedyncze elementy mogą być przez świadka odmiennie spostrzegane.

Dalej trzeba poddać analizie uzyskiwanie informacji z zeznań z punktu widzenia związków funkcjonalnych, jakie zachodziły pomiędzy osobą spostrzegającą zdarzenie, będące przedmiotem rozpatrywania, a jej konkretną sytuacją w tym czasie. Trzecia grupa zagadnień dotyczy psychologicznych warunków i właściwości przedmiotu spostrzegającego, a więc psychologicznej indywidualności świadka.

Dalej należy zwrócić uwagę na warunki i sytuacje dzielące spostrzegane zdarzenia od składania zeznań. Wiadomo bowiem, iż z upływem czasu spostrzeżony materiał ulega zapominaniu, a nierzadko także deformacji.

Ostatnim zagadnieniem jest sytuacja zbierania zeznań i występujące w niej czynniki. To wszystko razem wpływa na rezultaty zeznań.

5.    Omów kryteria wiarygodności zeznań świadków (Arntzena, Tannkela i innych).

F. Arntzen, w swej koncepcji wymienia cztery podstawowe grupy kryteriów analizy wiarygodności zeznań:

l.Kryteria oparte na treści zeznania:

stopień detalizacji i wewnętrzna specyfika zeznania,