21950

Kryteria przystąpienia do EMU

Polityka monetarna w ramach EMU jest ustalana i prowadzona przez niezależną instytucję zwaną Europejskim Systemem Banków Centralnych (ang.: European System of Central Banks - ESCB). Wymagania stawiane krajom wchodzącym do EMU są wypadkową ogólnych warunków gospodarczych w państwach członkowskich Unii Europejskiej i regulacji prawnych tworzonych przez narodowe banki centralne tych państw, które są zbieżne ze Statutem ESCB. Realizacją polityki finansowej EMU zajmuje się Europejski Bank Centralny. Warunkiem przyjęcia do EMU każdego ubiegającego się o to kandydata jest osiągnięcie przez niego wymaganego poziomu pięciu podstawowych wskaźników finansowych, określanych mianem kryteriów przystąpienia.

Oto one:

■    Inflacja nie może przekroczyć poziomu 1,5% ponad wskaźnik inflacji notowany u trzech członków EMU, u których jest ona najniższa.

■    Stały kurs waluty narodowej kraju-kandydata przez co najmniej 2 lata przed przystąpieniem do EMU (nie może być dewaluacji danej waluty w stosunku do którejkolwiek waluty innego członka EMU).

• Długoterminowe stopy procentowe obligacji skarbowych nie mogą przekroczyć poziomu 2% ponad średnie stopy procentowe w trzech krajach EMU, które mają najniższy wskaźnik inflacji. Analizuje się okres 1 roku przed przystąpieniem do EMU .

■    Deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3% Produktu Krajowego Brutto. Odstępstwo od tej zasady jest dopuszczalne wówczas, gdy przekroczenie podanego poziomu jest wyjątkowe i ma charakter przejściowy, a poziom deficytu nie odbiega daleko od obowiązującej wartości.

■    Dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB. Dopuszcza się poziom wyższy pod warunkiem, że jest on stale obniżany i zbliża się do poziomu obowiązującego w zadowalającym tempie.

Postanowienia Traktatu z Maastricht dopuszczają dużą elastyczność w ocenie wyników finansowych tych krajów, które nie spełniają wszystkich pięciu kryteriów w pełni. Jeżeli obserwuje się stałą poprawę stanu gospodarki i zbliżanie się do założonego poziomu wskaźników, może to być wystarczające do przyjęcia danego kraju do EMU .

Oczywiście możliwość przystąpienia do EMU mają na razie jedynie członkowie Unii Europejskiej. W przyszłości nie wyklucza się możliwości przyjęcia do EMU także innych krajów. Kraj, który został raz przyjęty do EMU nie może być z niej wyłączony nawet wówczas, gdy nie spełnia podanych kryteriów. Przewidziane są mechanizmy zapobiegające znacznemu pogorszeniu się sytuacji gospodarczej poszczególnych członków EMU. Kraj, który przekracza dopuszczalny poziom deficytu budżetowego i nie podejmuje działań w celu jego zmniejszenia, jest zobowiązany do odprowadzenia 0,5% PKB jako nieoprocentowanego depozytu do Europejskiego Banku Centralnego. Jeżeli deficyt nie zostanie zmniejszony w ciągu kolejnych 2 lat, wówczas depozyt jest traktowany jako kara, nie wraca do kraju, który go złożył, lecz jest