6883

Przyjmuje się, że tak jak rozwijało się państwo rzymskie tak rozwijało się i jego prawo. Nie do końca wyjaśniona jest kwestia początku państwowości rzymskiej. Próby poznania najdawniejszych dziejów Rzymu napotykają na przeszkodę. Fakty mieszają się z legendą. Historycy rzymscy przyjmują datę 754/753 r. p.n.e. jako początek państwa rzymskiego (Wawro). Wówczas Rzym rozwijał się jako królestwa Ostami królowie rzymscy wywodzili się z dynastii etruskiej. Ok. 509 r. p.n.e. Rzymianie wypędzili znanego z okrucieństw króla Tarkwiniusza Pysznego, co zapoczątkowało w Rzymie istnienie republiki.

W początkach republiki najwyższą władzę sprawował praetor maximus (w imieniu aiystokracji). Przysługiwała mu władza wykonawcza, sądownicza, wojskowa. Wybierany był spośród patiycjuszy rzymskich. A gdy zabrakło pretora maximusa władzę przez kilka dni mógł sprawować interrex.

Pretor maximus został z czasem zastąpiony przez dwóch konsulów, do których należała władza wykonawcza, a ci na okres zagrożenia Rzymu mogli powoływać dyktatorów. Obok konsulów pojawiły się inne magistratury świeckie takie jak: edyl, cenzor. Obok magistratur najwyższa władza prawodawcza należała do senatu, ale w istocie ustawodawstwo rzymskie koncentrowało się w rękach komicjów (zgromadzeń ludowych skupiających ogół wolnych obywateli rzymskich). Początkowo komisja zorganizowane były w systemie kurialnym, potem centurialnym, następnie tiybutamym. Do głosu dochodzą także plebejusze - wbrew początkowym rozwiązaniom.

państwowe Dioklecjana, princepsowi tytułu władza absolutna,

reformy

nadanie

boskiego-

pełne

jednowładztwo,

upadek senatu.

-753    -509 IV w. p.n.e.    -27    0    283/4    476

tradycyjna data założenia Rzymu

Dominat: upadek wszelkich instytucji republikańskich. Senat stał się wówczas organem doradczym cesarza. Władza senatu ograniczyła się tylko do miasta Rzym. W