101609

. Urzędy ziemskie w Rzeczypospolitej szlacheckiej

Dygnitarskie:

Wojewoda: stal na czele hierarchii urzędników ziemskich; stał na czele rady panów województwa, przewodniczył sejmikom elekcyjnym, uczestnictwo w sądzie wiecowym, w Wielkopolscc prawo udzielania azylu osobom zagrożonym arbitralnym sądem króla lub starosty, powoływał woźnych sądowych i sprawował nad mmi sądy, jurysdykcja nad ludnością żydowską, określone prawa nadzoru nad miastami, ustanawianie taks ( Cenników) na wyroby rzemieślnicze

Kasztelan: prau'o zasiadania w radzie kr ólewskiej; doprowadzanie oddziałów pospolitego ruszenia do wojewody

Podkomorzy: sądownictwo w sprawach granic posiadlowych; sprawdzani czy rycerz samowolnie nie zmienił chorągwi, w Wielkopolsce przewodniczył w procesach o naganę szlachectwa, zasiadał w składzie sądu ziemskiego Sędzia ziemski: przewodniczył obradom sądu ziemskiego

Officia:

Chorąży: określone funkcje w czasie pospolitego ruszenia, osobisty udział w sądzie wiecowym

Wojski: czuwał nad bezpieczeństwem ziemi w czasie pospolitego ruszenia Łowczy: organizacja łowiectwa w lasach królewskich

Podsędek i pisarz ziemski: mianowani przez króla spośród szlachty osiadłej na danej ziemi, urzędnicy sądu ziemskiego

Woźny sądowy; wybieram przeważnie z dilopstwa, mieszczaństwa i drobnej szlachty, ustanawiani pizez wojewodów dla wszystkich sądów wojewódzkich przez postrzyżyny Starosta, powoływanie i dowodzenie pospolitym ruszeniem z danej prowincji, szerokie kompetencje sądownicze, w Wielkopolsce potwierdzał transakcję ziemną, zarząd nad majątkiem królewskim na podległym mu obszarze, powoływał lub zatwierdzał władze miejskie, przy odbiorze nie obwiązywała zasada osiadlości ziemi, aczkolwiek musiał być Polakiem (przywilej koszycki); przekształcił się w urząd ziemski

Nowe były urzędy: hetmana koronnego (1503) - początkowo dowódca wojsk zaciężnych od 1581 urzędnik stały i dożywotni, jako hetman wielki koronny, jego zastępcą byl hetman polny. Hetmanom przysługiwało prawo wydawania art Hetmańskich, zawierających przepisy wojskowo p sadowe