Temat 1:

„OCENA DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
A PROCESY ZARZĄDZANIA”

1. Proces zarządzania w gospodarce rynkowej.

2. Planowanie, plan gospodarczy, projekt inwestycyjny. Biznesplan.

3. Finansowa i ekonomiczna analiza projektu - kluczowe warunki kompleksowej oceny poprawności i realności biznesplanu.

4. Wybrane zastosowania biznesplanu.

5. Źródła i instrumenty finansowania projektów gospodarczych.

1. PROCES ZARZĄDZANIA W GOSPODARCE RYNKOWEJ.

Podstawowy efekt transformacji gospodarki z modelu zarządzania centralnego do modelu gospodarki rynkowej:
ugruntowanie rynku konsumenta.

Rozwój gospodarki rynkowej to ⇒

• wzrost dynamiki zmian warunków działania przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności,

• wzrost znaczenia i komplikacja procesów zarządzania.

Przedsiębiorstwo (wg „Leksykonu biznesu”) to:

„podmiot gospodarczy prowadzący na własny rachunek działalność gospodarczą lub usługową w celu osiągnięcia określonych korzyści, ponoszący ryzyko i odpowiedzialność zgodnie z przepisami prawa i stosunkami rynkowymi”.

ZARZĄDZANIE (werbalnie) to

powodowanie (inspirowanie, wywoływanie) zachowań zgodnych z zamiarem zarządzającego.

Proces zarządzania realizowany jest poprzez FUNKCJE ZARZĄDZANIA.

Funkcje zarządzania:

• podstawowe:

• planowanie,

• organizowanie,

• kontrolowanie;

• pomocnicze:

• motywowanie / pobudzanie,

• sterowanie / koordynowanie.

Definicja zarządzania odnosząca się do realizowanych funkcji zarządzania.

ZARZĄDZANIE jest to formułowanie celu działania, planowanie i organizowanie toku czynności, pozyskiwanie i rozmieszczanie potrzebnych zasobów ludzkich i rzeczowych (organizowanie struktur) oraz kontrolowanie realizacji celów.

Planowanie określanie przyszłych warunków działania (środków niezbędnych dla zrealizowania przyjętej koncepcji w przyszłości).

Efekt procesu planowania CYKLICZNY PLAN.

Organizowanie łączenie określonych elementów (części) w kompleksowy system.

Efekt procesu organizowania

OPTYMALIZACJA działania SYSTEMU JAKO CAŁOŚCI.

Kontrolowanie porównywanie wielkości planowanych z rzeczywiście uzyskiwanymi. Ingerencja w przypadkach zaistnienia niekorzystnych, istotnych odchyleń.

Efekt procesu kontrolowania

ELIMINACJA

POTENCJALNYCH zagrożeń i nieprawidłowości.

2. PLANOWANIE, PLAN GOSPODARCZY, PROJEKT INWESTYCYJNY. BIZNESPLAN.

Planowanie

określanie przyszłych warunków działania (środków niezbędnych dla zrealizowania przyjętej koncepcji w przyszłości).

Efekt procesu planowania CYKLICZNY PLAN.

Punkty odniesienia planu (zawartość):

• stan aktualny w momencie planowania (odpowiedź na pytanie: Gdzie jesteśmy?),

• stan pożądany, który mamy zamiar osiągnąć (odpowiedź na pytanie: Gdzie chcemy być, co chcemy osiągnąć?),

• sposób realizacji zmian (odpowiedź na pytanie: Jak to osiągnąć?),

• kryterium oceny stopnia osiągnięcia pożądanego stanu (odpowiedź na pytanie: Skąd dowiemy się, że osiągnęliśmy założony stan?).

ZAGREGOWANE MIERNIKI SKUTECZNOŚCI ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM JAKO CAŁOŚCIĄ:

• miernik stopnia osiągnięcia celu (działalności przedsiębiorstwa) - określa stopień zaspokojenia potrzeb nabywców (gospodarka rynkowa!),

• miernik efektywności gospodarowania - określa relację „efekty - nakłady”.

Podstawowy cel funkcjonowania przedsiębiorstwa w warunkach rynkowych to pomnażanie jego wartości m.in. poprzez:

• odpowiednie zarządzanie i

• inwestycje.

Podstawę do prowadzenia inwestycji stanowi projekt inwestycyjny.

Trzy fazy przygotowania i oceny projektu inwestycyjnego:

• przedinwestycyjna,

• implementacji (realizacji),

• operacyjna (eksploatacji).

Faza przedinwestycyjna obejmuje:

• identyfikację możliwości inwestycyjnych (studium możliwości),

• określenie wariantów inwestycji i wstępną ich selekcję,

• studium przedrealizacyjne - przygotowywanie raportu będącego ostateczną wersją projektu inwestycyjnego,

• ocenę i podjęcie decyzji - ostateczną weryfikację oceny efektywności projektu.

Faza realizacji obejmuje:

• prowadzenie negocjacji i zawieranie kontraktów z wykonawcami, dostawcami oraz z instytucjami finansowymi,

• przygotowanie ostatecznych planów technicznych projektu,

• budowę,

• marketing przedprodukcyjny (promocja i reklama przedprodukcyjna),

• rekrutację i szkolenie pracowników.

• przyjęcie obiektu do eksploatacji (techniczny odbiór zrealizowanego projektu).

Faza operacyjna obejmuje problemy związane z normalną działalnością przedsiębiorstwa.

Cykl projektu inwestycyjnego jest ściśle związany z przepływem w czasie środków pieniężnych (od wydatków na przygotowanie i realizację inwestycji, do wpływów ze sprzedaży likwidowanego obiektu).

Warunek powodzenia procesu inwestycyjnego:

utrzymywanie (CZAS!) płynności finansowej (zdolności do spłaty zobowiązań, ponoszenia nakładów na inwestycje itp.).

Płynność finansowa warunkuje:

• w procesie przygotowania i realizacji inwestycji - terminowe pokrywanie wydatków inwestycyjnych,

• w fazie eksploatacji inwestycji - pokrywanie kosztów eksploatacji i zobowiązań finansowych poprzez strumienie przychodów ze sprzedaży.

Warunek poprawnego koncepcyjnego przygotowania inwestycji - dobry biznesplan.

Określenie „biznesplan":

„Plan uruchomienia działalności gospodarczej lub plan działania i rozwoju przedsiębiorstwa”.

Biznesplan to długofalowy, kompleksowy plan jednostki gospodarczej (grupy kapitałowej) lub przedsięwzięcia inwestycyjnego.

3. FINANSOWA I EKONOMICZNA ANALIZA PROJEKTU - KLUCZOWE WARUNKI KOMPLEKSOWEJ OCENY POPRAWNOŚCI I REALNOŚCI BIZNESPLANU.

Kompleksowa ocena biznesplanu obejmuje cztery elementy:

1. ocenę poprawności formalnej,

2. ocenę poprawności metodologicznej,

3. ocenę poprawności przyjętych danych i sformułowanych założeń,

4. ocenę poprawności rachunkowej.

Biznesplan jest poprawny pod względem formalnym, jeżeli posiada układ treści zgodny z odpowiednimi standardami.

Wymóg poprawności metodologicznej - przestrzeganie reguł sztuki przygotowania biznesplanu i prawidłowe stosowanie narzędzi metodycznych.

Poprawność przyjętych danych i założeń. Wszystkie wykorzystywane dane i przyjęte założenia muszą być realne, tzn. zgodne z rzeczywistym stanem aktualnym i prognozowanym stanem przyszłym.

Kryterium poprawności rachunkowej. Część obliczeniowa biznesplanu stanowi jego podstawową merytoryczną zawartość. Z danych wejściowych za pomocą odpowiednich procedur przeliczeniowych przechodzi się na dane wynikowe, z nich na wskaźniki i miary na podstawie których tworzone są odpowiednie zestawienia finansowe.

Istotne elementy tego kryterium to:

1. ocena rentowności projektu (finansowe metody oceny projektów);

2. ocena efektów wdrożenia projektu dla gospodarki (społeczno - ekonomiczne metody oceny projektów).

4. WYBRANE ZASTOSOWANIA BIZNESPLANU.

Dwie zasadnicze funkcje biznesplanu:

Funkcja wewnętrzna: biznesplan jest dokumentem do wykorzystywania:

• przez własną kadrę kierowniczą w procesie zarządzania przedsiębiorstwem („użytek własny”);

• przez inwestora w procesie zarządzania przedsięwzięciem inwestycyjnym.

Funkcja zewnętrzna: biznesplan jest podstawą decyzji i działań podmiotów zewnętrznych w stosunku do zarządu przedsiębiorstwa i inwestora.

Przykłady zastosowań biznesplanu:

• uruchamianie działalności gospodarczej (tworzenie przedsiębiorstw),

• zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem,

• zarządzanie przedsięwzięciami inwestycyjnymi,

• pozyskiwanie kapitału (kredyty, pożyczki, leasingi),

• restrukturyzacja przedsiębiorstw

• likwidacja przedsiębiorstw,

• wycenianie przedsiębiorstw,

• konkursy na stanowiska kierownicze i kontrakty menedżerskie.

Instrumentalna rola biznesplanu: biznesplan nie jest celem samym w sobie, jest środkiem do realizacji konkretnego celu, jest główną przesłanką do podjęcia decyzji gospodarczej.

5. ŹRÓDŁA I INSTRUMENTY FINANSOWANIA PROJEKTÓW GOSPODARCZYCH.

Kapitał to zasoby środków pieniężnych, rzeczowych lub materialno - prawnych umożliwiających działalność przedsiębiorstwa.

Kapitał stanowi własność osoby fizycznej lub prawnej, która na określony czas, za odpowiednim wynagrodzeniem, rezygnuje z jego konsumpcji odstępując go innym podmiotom.

Przykładowe kryteria podziału kapitału:

• status prawny: własny, obcy;

• źródło pochodzenia: wewnętrzny, zewnętrzny;

• forma: pieniężny, rzeczowy, niematerialny;

• okres udostępnienia: krótko-, średnio-, długookresowy;

• stopień płynności: stały, obrotowy;

• czas trwania: pierwotny (potrzebny do uruchomienia przedsięwzięcia gospodarczego), bieżący (potrzebny do finansowania funkcjonowania przedsięwzięcia gospodarczego).

Dostępne formy kredytowania:

• Kredyt bankowy - stosunek ekonomiczny występujący między wierzycielem a dłużnikiem, wynikający z odstąpienia jednej ze stron na rzecz drugiej określonej wartości w pieniądzu na warunkach zwrotu w późniejszym terminie;

• Pożyczka - forma zbliżona do kredytu. Traktowana odrębnie, bo:

• umowa regulowana jest przepisami kodeksu cywilnego (a nie prawa bankowego);

• uzgodniona kwota może być wykorzystana w dowolny sposób,

• pożyczkobiorca nabywa prawo własności do przekazanych środków pieniężnych;

• Leasing - rodzaj umowy dzierżawczej, pozwalającej na odpłatne korzystanie z własności leasingodawcy bez konieczności jej nabycia;

• Amortyzacja - przeniesienie na jednostkę produkcji (usługi) części wartości środka trwałego, na poczet jego odbudowy. Odpisy amortyzacyjne są kosztem, który skutkuje płaceniem mniejszego podatku i poprawą płynności finansowej (amortyzacja nie jest wydatkiem);

• Pożyczki z funduszy niebankowych np. pochodzących od:

• agencji rozwoju,

• Funduszu Pracy,

• organizacji przedsiębiorców,

• funduszy pożyczkowych,

• towarzystw gospodarczych.

Dr inż. Jerzy GOGOLEWSKI „METODY OCENY PROJEKTÓW GOSPODARCZYCH”

Wykład 1. „Ocena działalności inwestycyjnej a procesy zarządzania”

Strona 5 z 17

Utworzenie przedsiębiorstwa

Decyzja o uruchomieniu biznesu

BIZNESPLAN

PRZEPŁYW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

W CYKLU INWESTYCYJNYM

Zyski z działalności
operacyjnej

Reinwestycje

Kredyty lub
sprzedaż papierów
wartościowych

Dywidendy lub
spłaty kredytów

PIĘĆ PODSTAWOWYCH OBSZARÓW ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM:

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM

3) OPTYMALIZACJA WIELKOŚCI UTRZYMYWANYCH ZAPASÓW

4) SYNCHRONIZACJA INFRASTRUKTURY PROCESÓW PRODUKCYJNYCH

2) USPRAWNIANIE PROCESÓW INFORMACYJNO - DECYZYJNYCH

Inwestycje
w aktywa

Rynek kapitałowy i kredytowy

Zarządzanie finansami

Działalność operacyjna

5) OGRANICZANIE KOSZTÓW PROCESÓW PRODUKCYJNYCH

1) OPTYMALIZACJA PRZEPŁYWU DÓBR RZECZOWYCH

PĘTLA PROCESU ZARZĄDZANIA:

KONTROLOWANIE

ORGANIZOWANIE

PLANOWANIE

DIAGNOZA STANU WYJŚCIOWEGO

Wymagający rynek konsumenta

„Znajdź nabywcę i wytwarzaj według jego życzeń”

Monopolistyczny rynek producenta

„Wytwórz produkt i poszukaj jego nabywcy”

Pomysł na zarobienie biznesu:

• Przedmiot działalności

• Rynek docelowy

• Forma własności

• Forma organizacyjno -prawna

Potencjał biznesowy

Motywacja

Czynniki środowiskowe

MIEJSCE BIZNESPLANU W PROCESIE URUCHAMIANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

---