INTERAKCJA CZŁOWIEK - ŚRODOWISKO

Modele -przedstawione w uproszczonej formie stanów, przedmiotów, zdarzeń, procesów.

Cechy konstrukcji modelowej

• Selektywność

• Strukturalizacja

• Sugestywność

• Aproksymacja

Funkcje modeli

• Psychologiczna

• Porządkująca

• Systematyzacyjna

• Konstrukcyjna

• Komunikatywna

Rodzaje modeli

• Ikoniczne

• Analogiczne

• Symboliczne

• Opisowe i normatywne

• Statyczne i dynamiczne

• Deterministyczne i stochastyczne

Relacje występujące w geografii ekonomicznej.

• współwystępowania

• równokształtności

• stopniowania

• następstwa w czasie

• przejściowości

• przetrwałości

• między funkcją i formą

• Korelacje

• części i całości

Zależności w geografii ekonomicznej

• jednostkowe i ogólne

• Deterministyczne i stochastyczne

• Wystarczające i niezbędne

• Bezpośrednie i pośrednie

Środowisko geograficzne = środowisko przyrodnicze.

• Położenie geograficzne

• Klimat

• Gleby

• Przyroda / świat roślin i zwierząt

• Woda

• Budowa geologiczna

• Rzeźba terenu

Zanieczyszczenia środowiska.

• Zanieczyszczenia powietrza

• Zanieczyszczenia wód

• Zniekształcenia rzeźby terenu

• Dewastacja gleb

• Dewastacja roślinności

• Zanieczyszczenia w świecie zwierzęcym

• Nawozy sztuczne i pestycydy

• Zanieczyszczenia turystyczne

• Hałas, wibracje

• Śmieci i ścieki komunalne

• Odpady produkcyjne

• Zużyte przedmioty / szczególnie poszpitalne

• Substandardowe mieszkania

• Substandardowe warunki pracy

• Substandardowe warunki wypoczynku

Ochrona środowiska w Polsce.

• 23 parki narodowe - 315 tys. Ha 1% powierzchni Polski

• 1370 rezerwatów przyrody

• 52 parki krajobrazowe - 2,5mln ha 8% powierzchni Polski

• Strefy krajobrazu chronionego - ponad 7mln Ha 22% powierzchni Polski

Formy kształtowania terenu / środowiska

• Oczyszczalnie ścieków

• Melioracja

• Fitomelioracja

• Rekultywacja gruntów

• Zabiegi przeciwerozyjne

• Odkrzaczania

• Odkamienianie

• Racjonalny płodoziem

• Transformacja użytkowania ziemi

• Scalenia gruntów

Współczesna mapa polityczno-gospodarcza świata.

Liczba państw suwerennych w XX wieku

• 1900 - 55

• 1923 - 73

• 1947 - 76

• 1962 - 126

• 1972 - 150

• 1988 - 169

Państwa jednolite narodowo (Polska - ok. 97% to Polacy)

• Australia

• Japonia

• Brazylia

• Egipt

• Arabia Saudyjska

• Europa Środkowo-Wschodnia

• Skandynawia

Kraje wielonarodowe

• Indie

• Afryka

• Rosja ( zmniejsza się)

• Jugosławia

• Szwajcaria

• Austria ( w mniejszym stopniu)

2 strefy otaczających mórz krajów morskich.

• Strefa wód terytorialnych/strategicznych - do 18/19 mil morskich

• Strefa ekonomiczna sięga do 200 mil morskich

	Ob.lądowy	Ob. morski
Rosja	17,1
Kanada	10,0	4,7
USA	9,4	15,9
Australia	7,7	9,7
Wlk. Brytania	0,2	10,6
Francja	0,6	10,3
Japonia	0,4	3,9

POTENCJAŁ GOSPODARCZY MIERNIKI

1. powierzchnia (im większy obszar tym większy potencjał)

2. liczba ludności

3. położenie geograficzne

4. środowisko geograficzne - w tym klimat i bogactwo mineralne

5. odsetek użytków rolnych ( potencjał żywnościowy)

6. dostępność komunikacyjna ( drożność kraju)

7. stopień wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego (np. Egipt - 3% z 1 mln km² powierzchni kraju.

SYNTETYCZNE MIARY ROZWOJU GOSPODARCZEGO

1. PKB

2. PNB

3. PKN

4. PKB per capita w $ amerykańskich

5. Syntetyczne miary

• Dochód narodowy na 1 mieszkańca

• Zużycie energii na 1 mieszkańca

• Spożycie kalorii i protein

• Odsetek analfabetów

• Wskaźnik śmiertelności niemowląt; w Polsce 7‰

• Konsumpcja

• Ubezpieczania

• Czas wolny

• Jakość środowiska w miejscu zamieszkania, pracy, wypoczynku.

TYPOLOGIA PAŃSTW

1. Wysoko rozwinięte kraje kapitalistyczne ( ok. 20; średni dochód 20-30 tyś. $ USA/rok)

2. Kraje postkomunistyczne (ok. 13-15 państw, w tym Polska); dochód narodowy od 5 do 15 tyś. $/rok

3. Kraje socjalistyczne (ok. 15 państw); dochód do 5 tyś. $/rok

4. Kraje rozwijające się

1. Kraje naftowe należące do OPEC: (od kilku do 20 tyś. $/rok)

2. Kraje uprzemysłowione

1. Tygrysy azjatyckie - od kilku do 10 tyś. $/rok

2. Kraje uprzemysłowione - 2-5 tyś. $/rok

3. Kraje o niskim poziomie rozwoju ekonomicznego (300- 2000 $/rok)

4. Kraje zacofane ekonomicznie (do 300 $/rok)

ROZWÓJ DEMOGRAFICZNY

6,3 mld - liczba ludności świata

• Chiny - 1304 mln

• Indie - 1100 mln i rośnie

• USA - 300 mln

• Indonezja - 220 mln

• Polska - 38,2 mln

Świat Wskaźnik urodzeń: 22 ‰, Wskaźnik zgonów: 9‰, Przyrost naturalny: 13‰

Polska Wskaźnik urodzeń: 9,6‰, Wskaźnik zgonów: 9,7‰, Przyrost naturalny: -0,1‰

Wskaźnik zgonów niemowląt: w Polsce 7‰, Indie 70‰, Chiny 40‰, RPA 50‰, Turcja 40‰.

TYPY PRZYROSTU NATURALNEGO

1. pierwotny (prymitywny) - typ afrykański

2. typ eksplozji demograficznej (powojenny)

3. typ europejski - implozja demograficzna.

PRZYCZYNY UJEMNEGO PN:

• Narastająca bieda

• Trudna sytuacja ekonomiczna po zmianach ustrojowych

• Wzorowanie się na zachodzie

Przyczyny ruchów migracyjnych:

1. ekonomiczna

2. polityczna, militarna:

3. religijna

4. etniczna

WSKAŹNIK FEMINIZACJI I MASKULINIZACJI:

1) feminizacja

Rosja: 113K/100M, Austria, Belgia, Czechy, Francja, Polska

2) maskulinizacja:

Indie, Chiny, Bangladesz, Pakistan, Egipt

STRUKTURA GRUP WIEKOWYCH

• Młodość demograficzna (kraje młode): udział dzieci i młodzieży powyżej 35% w ogólnej liczebności kraju, są to kraje rozwijające się

• Kraje wieku dojrzałego: udział grupy wieku produkcyjnego stanowi 55-60% i powyżej (np. Polska)

• Kraje starości demograficznej: udział grupy poprodukcyjnej stanowi 15-20% i więcej (głównie kraje Europy Zachodniej)

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA KOBIET

• Kraje rozwijające się - do 10%

• WRKK - 20-40%

• Kraje socjalistyczne - 40-50%

Polonia liczy ok. 20 mln. Polacy są w ponad 30 krajach:

• USA - 10 mln

• Rosja - ok. 2 mln

• Litwa, Białoruś, Ukraina - ok. 2 mln

• Kazachstan - 100 tyś.

• Niemcy - do 1 mln

• Francja - 700-800 tyś.

RELIGIE ŚWIATA

1. religie chrześcijańskie: katolicy, prawosławni, protestanci - 1,7 mld, w tym ok. 1 mld katolików.

2. Muzułmanie: Mahomet, Islam - ok. 950 mln (do 1mld).

3. Hinduiści: ponad 700 mln

4. Protestanci: 400 mln

5. Prawosławni: 300 mln

6. Buddyści: 300 mln

MIASTA

Kryteria nadania miejscowości praw miejskich.

• Prawno - administracyjne

• fizjonomiczne

• ekonomiczne

• socjalne

• kulturalne

• wielkościowe

Funkcje miastotwórcze

ENDOGENICZNE (wewnętrzne)	EGZOGENICZNE (zewnętrzne)
Administracyjna	Turystyczna
Usługowa	Komunikacyjna
Handlowa	Usługowa
Żywnościowa	Edukacyjna (wyższe/średnie)
Mieszkaniowa	Administracyjna (różne urzędy)
Komunikacyjna
Przemysłowa
Edukacyjna

Funkcje wiodące

• F. polityczna - ośrodki metropolitalne (Paryż, Londyn, Moskwa)

• F. administracyjna - jako wiodąca / głównie stolice państw

• F. handlowa - tradycyjna (Hamburg, Wenecja, Rotterdam, Amsterdam, Hongkong) / - targi międzynarodowe (Poznań, Bruksela, Rio)

• F. przemysłowa - Ural, Zagłębie Ruhry i Sary, Środkowa Anglia

• F. kulturowo-naukowe - Paryż, Moskwa, Oxford, Cambridge, Heidelberg, Padwa, Bolonia, Upsala

• F. wypoczynkowo-rozrywkowa - Riwiera Portugalska, Hiszpańska, Francuska, Włoska, Słowenia, Chorwacja, Płw. Krymski, Floryda, Kalifornia,

• Ośrodki kultu religijnego - Jerozolima, Mekka i Medyna, Częstochowa

• F. transportowo-portowe - Gibraltar

• F. lotniskowe

• F. obronna/militarna - Grunta Namo, Gibraltar, Hel

Wskaźnik urbanizacji - udział procentowy ludności zamieszkującej miasta w całej populacji (świat: 38% / Polska: 61,8%), mierzymy za jego pomocą poziom urbanizacji

• Niski - kraje rozwijające się, od kilku do dwudziestukilku %

• Średni - od 40% do 60% kraje Europy środkowo-wschodniej, niektóre kraje Europy zachodniej / Szwajcaria, Polska, Algieria, Egipt

• Wysoki - od 70% do 90% - WRKK

Aglomeracja - obejmuje zespół miast:

• Monocentryczna - wśród kilku miast jedno jest miastem wybijającym się, ma więcej funkcji (Warszawa, Łódź, Wrocław, Poznań)

• Policentryczna / Konurbacja - wielobiegunowa, nie ma jednego centrum, jest wiele równorzędnych miast (Bydgoszcz - Toruń, Trójmiasto, Górny i Dolny Śląsk)

Fazy procesu kształtowania się aglomeracji.

• Faza skupionego miasta przemysłowego

• Tworzenie się milionowej aglomeracji miejsko-przemysłowej

• Faza metropolizacji układów osadniczych

• Faza megalopolis

Megalopolisy:

• NE wybrzeże USA Od Bostonu po Bultimor i Waszyngton (Bosh-Wosh): ponad 50mln mieszkańców

• Kalifornia - Sakramento - San Francisco - Los Angeles - San Diego - Tihuana: ponad 20mln mieszkańców

• Płd. Japonia Tokio - Jokohama - Nagoja - Kobe - Kioto - Hiroszima - Nagasaki: ponad 40mln mieszkańców

• Zach. Europa Ś. Anglia - Manchester - Ritz - Londyn - Płd. Francja - Paryż - Niderlandy - Zagłębie Ruhry i Sary - Mediolan - Turyn - Rzym - Neapol: ponad 50mln mieszkańców

Metropolie: Tokio - Jokohama, Bombaj, Lagos, Karaczi, Sao Paulo, Dakar, Dżakarta, Meksico City, Nowy Jork

ZNACZENIE ROLNICTWA

1. znaczenie egzystencjalne

2. znaczenie społeczne

3. aspekt ekologiczny

4. miejsce na postęp naukowy

UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE

1. WARUNKI PRZYRODNICZE ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ:

1. Położenie geograficzno-ekonomiczne, obszar żywicielski to strefa podmiejska.

2. Rzeźba terenu

3. Warunki agro-klimatyczne

4. Warunki wodne

5. Gleby.

2. WARUNKI POZAPRZYRODNICZE ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ

1. Przeszłość gospodarcza

2. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego

3. Urbanizacja i uprzemysłowienie

4. Dostępność komunikacyjna

5. Przemysł spożywczy

6. Interwencjonalizm państwa

UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE

1. UWARUNKOWANIA (CECHY) SPOŁECZNO-WŁASNOŚCIOWE:

1. Ludność rolnicza

2. Wielkość gospodarstw

3. Struktura władania ziemią.

2. UWARUNKOWANIA (CECHY) ORGANIZACYJNO-TECHNICZNE:

1. Struktura użytkowania ziemi

2. Systemy zmianowania

3. Mechanizacja

4. Melioracja

5. Nawożenie organiczne i chemiczne

6. Intensywność

3. UWARUNKOWANIA (CECHY) PRODUKCYJNE:

LUDNOŚĆ ROLNICZA:

Średnia liczba osób żywionych przez jednego rolnika na świecie wynosi: 3,5.

• Ameryka - przeciętnie 1 farmer żywi 50 osób

• Europa Zachodnia - przeciętnie 1 farmer żywi 12 osób

• Europa Środkowo-wschodnia - przeciętnie 1 farmer żywi 5 osób i powyżej.

• Ameryka Łacińska - przeciętnie 1 farmer żywi 5 osób

• Bliski Wschód - przeciętnie 1 farmer żywi 3 osoby

• Afryka i Daleki Wschód - przeciętnie 1 farmer żywi 2 osoby.

NAJWAŻNIEJSZE ZBOŻA

1. kukurydza (Ameryka), ryż (Azja), pszenica (Europa): ponad 600 mln ton

2. jęczmień (głównie produkcja piwa)

3. proso i sorgo (Afryka)

4. owies

5. żyto

UŻYWKI (podstawowe używki)

1. kawa: Ameryka Łacińska i kontynent afrykański

2. herbata: Azja, Chiny, Japonia, Indonezja

3. kakao: strefa okołorównikowa, Brazylia

Przyczyny głodu

1. Nadmierny przyrost naturalny

2. Niekorzystne warunki przyrodnicze

3. Zmniejszanie się obszaru żywicielskiego

4. Niska wydajność pracy, ziemi i kapitału.

5. Kryzys energetyczny.

6. Inwazja szkodników i chorób.

7. Zmniejszenie produkcji żywności w krajach postkomunistycznych.

8. Wzrost cen na niektóre artykuły żywnościowe.

9. Zmniejszenie światowych połowów ryb

10. Zmniejszenie eksportu niektórych artykułów żywnościowych.

11. Spadek zapasów żywności.

12. Zmiany w strukturze produkcji i importu

13. Wzrost zapotrzebowania na żywność

Możliwości wzrostu żywności na świecie:

1. Poprawa warunków środowiska przyrodniczego

2. Zwalczanie erozji gleb

3. Zabiegi rekultywacyjne.

4. Rozwój i ulepszanie materiału genetycznego

5. Zintegrowana ochrona roślin.

6. Właściwe zabiegi agrotechniczne na trwałych użytkach zielonych.

7. Właściwe zabiegi agrotechniczne na gruntach ornych.

8. Wzrost obszaru żywicielskiego

9. Zastosowanie biotechnologii w produkcji żywności.

10. Zmiany w strukturze agrarnej.

11. Zmniejszenie strat w przechowalnictwie.

12. Wzrost przetwórstwa rolno-spożywczego.

13. Rozwój rolnictwa ekologicznego i biodynamicznego.

14. Pomoc światowa FAO

15. Wzrost światowego bezpieczeństwa żywności.

16. Regulacja urodzin.

17. Wzrost wydajności pracy, ziemi i kapitału.

18. Marikultura

19. Współpraca rolnictwa z innymi działami gospodarki

LOKALIZACJA PRZEMYSŁU

Czynniki ekonomiczne.

• Baza surowcowa

• Baza energetyczna

• Woda

• Rynki zbytu

• Transport

• Kooperacja.

• Aglomeracja przemysłu.

• Deglomeracja przemysłu:

Czynna polega na przenoszeniu zakładów w inne miejsca poza teren aglomeracji przemysłowej.

Bierna zakaz budowy zakładów przemysłowych na danym obszarze przemysłowym.

• Inwestycje towarzyszące

Czynniki pozaekonomiczne

• Kulturowe

• Polityczne

• Społeczne

• Psychologiczne

• Ekologiczne

Podział statystyczny przemysłu w Polsce

• Przemysł wydobywczy

• Przemysł przetwórczy - dzieli się na gałęzie i branże

GAŁĘZIE	BRANŻE
Przemysł paliwowo-energetyczny
Przemysł metalurgiczny
Przemysł elektromaszynowy
Przemysł chemiczny	Chemia organiczna i nieorganiczna
Przemysł mineralny
Przemysł drzewno-papierniczy (celulozowy)
Przemysł lekki (głównie włókienniczy)	Przemysł skórzany, włókienniczy, bawełniany
Przemysł spożywczy	Mleczny, mięsny, cukierniczy, cukrowniczy Owocowo-warzywny, wód mineralnych

Technopolia -obszary zaawansowanej technologii

Technopolia = instytuty naukowe + przemysł

Skład:

• Chemia - tworzywa sztuczne

• Parachemia

• Farmacja

• Przemysł maszynowy

• Informatyka

• Przemysł elektryczny

• Elektronika

• Aeronautyka

• Aerodynamika

• Mechanika precyzyjna

Ameryka Północna: USA i Kanada / Megalopolis NE wybrzeża USA, rejon Wielkich Jezior, Strefa Sunbeltu nad Zat. Meksykańską, Dallas, Huston, Floryda, Dolina Krzemu

Europa Zachodnia: Niemcy, Francja, Belgia, Holandia, Wlk. Brytania, Irlandia, Płn. Włochy, kraje skandynawskie

Japonia: Tokio, Jokohama, Kioto, Nagoja

ENERGETYKA

Źródła odnawialne i nieodnawialne (konwencjonalne i niekonwencjonalne)

• Źródła odnawialne

ŹRÓDŁA ORGANICZNE	ŹRÓDŁA NIEORGANICZNE
Paliwo roślinne / odpady z roślin, biomasa, wierzba	Energia słoneczna
Paliwa zwierzęce / obornik	Energia wiatru
Siła mięśni ludzkich i zwierzęcych	Energia wód lądowych
	Energia wód morskich (fale, prądy morskie i pływy)
	Energia geotermiczna

• Źródła nieodnawialne:

minerały kopalne / węgiel kamienny, brunatny, torf

surowce płynne / ropa naftowa

surowce gazowe / gaz ziemny, metan kopalny

piaski i łupki bitumiczne

• Źródła niekonwencjonalne i nieodnawialne:

minerały rozszczepialne / pierwiastki promieniotwórcze (uran, tor)

Energia jądrowa

• Francja - 77%

• Szwecja - 47%

• Ukraina - 44%

• Korea Płd. - 38%

• Japonia - 32%

• Niemcy - 29%

• Wlk. Brytania - 28%

• USA - 19%

KOMUNIKACJA = TRANSPORT + ŁĄCZNOŚĆ

Komunikacja to działalność człowieka w zakresie technik przewozu ludzi, ładunków, myśli i wiadomości

PODZIAŁ TRANSPORTU WG INFRASTRUKTURY EKONOMICZNEJ:

• Drogowy

• Szynowy

• Przesyłowy

• Morski

• Wodny

• Śródlądowy

• Powietrzny

• Pionowy (śmigłowce, helikoptery, rakiety)

PODZIAŁ TRANSPORTU WG ŚRODKA PRZEWOZOWEGO

• Kołowy (zaprzęgowy, juczny, samochodowy, motoryzacyjny, kolejowy, tramwajowy)

• Liniowe (na szczyty górskie)

• Rurociągowy

• Przewodowy (prąd)

• Taśmociągowy

• Samolotowy

• Śmigłowcowy (pogotowie ratunkowe)

• Balonowy (raczej rekreacyjnie)

• Rakietowy

• Satelitarny

• Wahadłowo-kosmiczny

ŁĄCZNOŚĆ

• Poczta

• Telegrafia

• Telefon

• Telekomunikacja bezprzewodowa o infrastrukturze naziemnej np. radio

• Telekomunikacja za pomocą sztucznych satelitów

Transport lądowy to 90% transportu ogólnego dzieli się na:

• Transport drogowy

• Transport szynowy

• Transport przesyłowy

WSKAŹNIKI TRANSPORTU DRoGOWEGO

Liczba samochodów osobowych na świecie wynosi ok. 0,5 mld

• USA - 200 mln (800 samochodów na 1000 mieszkańców)

• Japonia 45 mln (350/1000)

• Europa Zachodnia 400-500/1000

• Polska 230/1000

Liczba samochodów ciężarowych

Gęstość dróg na świecie wynosi 50 km/100 km²

• Japonia 300km/100 km² powierzchni

• USA 200km/100 km²

• Europa Zachodnia 250-300km/100 km²

Liczba pasażerów

• Rosja - największe obciążenieJaponia

Przewóz ładunków

• USA 1 bln 200 mld tono-km

• Rosja 300 mld tono-km

• Japonia ok. 300 mld tono-km

TRANSPORT KOLEJOWY

Długość linii jest największa w: Rosja, Chiny, Indie

Gęstość linii kolejowych średnio wynosi kilka km na 100 km²

• Niemcy, Szwajcaria - więcej niż 12km/100 km²

• Belgia, Czechy, Słowacja - więcej niż 10km/100 km²

• Polska 7-8km/100 km²

TRANSPORT RUROCIĄGOWY

Zalety

1. ciągłość przesyłki

2. szybkość przetwarzania

3. niskie koszty transportu

4. duży stopień niezawodności

5. rurociągi mogą pokonywać największe stromizny

Długość rurociągów na świecie wynosi ok. 3,5 mln km

• 75% służy do przesyłania gazu

• 24% służy do przesyłania ropy i ropopochodnych

• 1% to wodociągi

Ropociągi mają długość ok. 0,5 mln km

• USA 2/3 to ropociągi (ok. 350 tyś. km)

• Rosja 100 tyś. km

• Kanada

• Bliski Wschód

• Niektóre kraje Europy Zachodniej

Gazociągi-ponad 3 mln km

• Ponad 50% w USA (ponad 1,5 mln km)

• Rosja ponad 200 tyś. km

• Japonia

• Kanada

• Bliski Wschód

TRANSPORT WODNY

1. śródlądowy

• Rosja (Wołga, Dniepr, Lena, Kenora)

• USA (Św. Wawrzyńca, Erie, Ontario, Michigan, Górne)

• Chiny (Jangcy, Chiang, Choang-Chong)

• Indie (Ganges, Indus)

• Ameryka Południowa (Amazonka)

• Afryka (Nil)

Kanały w Polsce: Augustowski, Brda-Noteć

2. morski - żegluga morska

• kabotażowa - statki żeglują w strefie przybrzeżnej od portu do portu wzdłuż wybrzeża

• morska - morskie floty handlowe

• nośność statków dwt (ded weight ton) tony metryczne

• całkowita pojemność statku brt (brutto register ton)

1. Liberyjska flota ok. 100 mln dwt

2. Panamska flota ok. 80 mln dwt

3. Grecka flota ok. 40 mln dwt

4. Norweska flota powyżej 40 mln dwt

5. Japońska flota powyżej 40 mln dwt

6. USA - amerykańska flota

7. Bahamska flota

8. Rosyjska flota

9. Chińska flota

ORGANIZACJE MIEDZYNARODOWE

Integracja gospodarcza - proces tworzenia i trwania współzależności gospodarczych między państwami. Zawiera umowy dotyczące swobody przepływu wszystkich rodzajów pracy i kapitału oraz produktów przez istniejące między tymi krajami granice.

Cele integracji gospodarczej to dążenie do:

1. likwidacji ceł

2. likwidacji ograniczeń importowych

3. ujednolicenia ceł od importu z krajów nie członkowskich

4. wspólnego rynku

5. ujednolicenia polityki gospodarczej

6. łączenia kilku krajów w celu rozwoju określonej produkcji

7. dostępu do większego rynku

8. wspólnych badań naukowo-technicznych

Organizacje gospodarcze w Europie

Benelux

EWG - Europejska Wspólnota Węgla i Stali

EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu)

UE liczy 25 państw, a do przystąpienia przygotowują się obecnie: Bułgaria, Rumunia i Turcja

CEFTA (Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu)

OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

Organizacje gospodarcze w Ameryce Północnej i Środkowej

NAFTA (Północnoamerykański Układ o Wolnym Handlu)

CACM (Wspólny Rynek Ameryki Środkowej

APEC (Współpraca Ekonomiczna Azji i Pacyfiku

Organizacje gospodarcze w Ameryce Południowej

Wspólnota Andyjska - Wenezuela, Kolumbia, Ekwador, Peru, Boliwia.

ALADI (Latynoamerykańskie Stowarzyszenie Integracyjne

MERCOSUR (Wspólny Rynek Południa

LAFTA (Stowarzyszenie Wolnego Handlu Ameryki Łacińskiej)

CARICOM (Karaibska wspólnota i wspólny Rynek

Organizacje gospodarcze w Afryce

ECOWAS (Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej)

SADC (Południowoafrykańska Wspólnota na Rzecz Rozwoju)

OPEC (Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową

Wschodnioafrykańska Wspólnota Gospodarcza - Kenia, Tanzania i Uganda. Cel: współpraca społeczno-gospodarcza.

Organizacje gospodarcze w Azji

ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej

WNP (Wspólnota Niepodległych Państw

Organizacje gospodarcze w Australii

PC (Wspólnota Pacyfiku

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE

= handel zagraniczny + między. przepływ kap. +m. p. siły roboczej +m.p. usług

Handel zagraniczny / obroty handlowe /:

• 1980r - 4bln $

• 1990 - 8bln $

• 2004 - 12,2bln $

Międzynarodowy przepływ kapitału

• USA - 1994r - 50mld $, teraz - 300mld $ /

• Niemy - 200mld $

• Wlk. Brytania - 130mld $

• Chiny - 105mld $

• Holandia - 55mld $

• Francja - 44mld $

• Brazylia - 35mld $

Wielkość eksportu i importu

KRAJ	EXPORT	IMPORT
USA	731mld $ - 12,6%	1.142mld $ - 19%
Niemcy	570mld $ - 9,8%	493mld $ - 8,2%
Japonia	400mld $ - 6,9%	349mld $ - 5,8%
Francja	300mld $ - 5,1%	300mld $ - 5%
Wlk. Brytania	271mld $ - 4,7%	325mld $ - 5,4%
Chiny	Od 200 do 270mld $ - export i import
Kanada
Włochy
Holandia
Belgia z Luksemburgiem

Obroty handlu zagranicznego na osobę.

• Singapur - 60tys $/os

• Hongkong (Chiński)

• Belgia

• Holandia

• Irlandia

• Szwajcaria

Eksport surowców mineralnych.

• Węgiel kamienny:

Australia + USA - 50% / Polska w pierwszej 10/

• Ropa naftowa

Arabia Saudyjska - 25%

Irak, Iran, ZEA, Katar, Kuwejt - 45%

Afryka Płn.

Wenezuela i Meksyk

Rosja i Norwegia

• Ruda żelaza

Brazylia + Australia - 60%

• Rudy miedzi

Chile, Zimbabwe, Australia, USA, Papua Nowa Gwinea, Zair, Polska

• Boksyty

Gwinea, Australia, Jamajka, Brazylia, Gujana, Surinam

• Fosforyty

Maroko, USA, Jordania, Rosja, Izrael, Togo,

Eksport spożywczy

• Pszenica

USA + Kanada + Francja - 70%

Australia + Argentyna - 30%

• Ryż

Tajlandia + USA + Wietnam + Pakistan - 70%

• Cukier

Kuba + Tajlandia + Francja + Brazylia + Australia - 50%

• Kawa

Brazylia + Kolumbia - 50%

Indonezja, Wybrzeże Kości Słoniowej, Gwatemala, Meksyk, Kostaryka, Salwador, Uganda

• Herbata

Chiny + Indie + Srilanka + Kenia + Indonezja - 75%

• Bawełna

USA + b. ZSRR + Pakistan + Australia - 60%

• Kauczuk naturalny

Tajlandia + Indonezja + Malezja - 90%

Polska - 0,5% światowego importu i eksportu przypada Polsce

Mamy ujemny bilans handlowy

Importujemy:

• Surowce energetyczne

• Leki

• Sprzęt komputerowy

• Środki transportu

Eksportujemy:

• Węgiel kamienny

• Odzież

• Miedź

• Siarka

• Sól kamienna

• Srebro

• Statki

• Meble i meblopodobne

Rynki finansowe

• USA: NY, Chicago, Waszyngton

• Europa: Londyn, Frankfurt, Paryż, Genewa, Bazylea

• Azja: Tokio, Hongkong, Singapur, Tajwan, Manila

---