KSIĘGA HIOBA

1 Opowiada, co przeżył Hiob, gdy Szatan zakwestionował jego nieskazitelną lojalność wobec Jehowy

2 Przedstawione w niej wydarzenia rozegrały się zapewne jeszcze przed narodzinami Mojżesza, ale prawdopodobnie to on spisał tę księgę podczas wędrówki Izraelitów po pustkowiu

Szatan niweczy dobrobyt i pomyślność Hioba, gdy za przyzwoleniem Jehowy poddaje go próbie (1:1 do 2:10)

1 Szatan twierdzi, że prostolinijność Hioba wynika wyłącznie z samolubnych pobudek

2 W ciągu jednego dnia Hiob traci cały dobytek i dziesięcioro dzieci, lecz trzyma się swej nieskazitelności

3 Następnie zostaje dotknięty odrażającą, bolesną chorobą, ale nie chce przekląć Boga i dochowuje Mu wierności

Elifaz, Bildad i Cofar przychodzą „współczuć" Hiobo­wi (2:11 do 3:26)

1 Przez siedem dni siedzą przy nim bez słowa

2 Hiob przerywa milczenie i przeklina dzień swych narodzin

3 Zastanawia się, dlaczego Bóg pozwala mu dalej żyć

Trzej rzekomi pocieszyciele wdają się w długą dys­kusję z Hiobem (4:1 do 31:40)

1 Utrzymują, że cierpi za własne grzechy i że musi być winny, skoro Bóg traktuje go jak nieprzyjaciela

2 Usiłują przekonać Hioba do swoich racji, uciekając się do fałszywego rozumowania i oszczerstw oraz powołując się na tradycje i swe rzekome wizje

3 Namawiają Hioba, by wyznał swe grzechy i zmienił postę­powanie, a wówczas-jak twierdzą-odzyska dawny do­brobyt

4 Hiob obstaje przy tym, że jest prostolinijny; nie pojmuje, dlaczego Jehowa pozwala mu cierpieć, ale odrzuca błędne rady swych trzech towarzyszy

5 W końcowych słowach wspomina dawne czasy, gdy cieszył się poważaniem jako starszy, i zestawia je ze swym obec­nym poniżeniem i cierpieniem; opowiada, jak starał się stronić od grzechu

Młody Elihu, trzymający się dotąd na uboczu, kory­guje Hioba i jego towarzyszy (32:1 do 37:24)

1 Wykazuje, że Hiob popełnia błąd, usprawiedliwiając siebie, a nie Boga; gani też trzech towarzyszy Hioba, którzy nie potrafili udzielić mu poprawnych wyjaśnień

2 Elihu wysławia sprawiedliwość, bezstronność, chwałę i wszechmoc Jehowy

Jehowa osobiście przemawia z wichru do Hioba (38:1 do 42:6)

1 Jehowa pyta, gdzie był Hiob, gdy została stworzona ziemia, i czy pojmuje zdumiewające sprawy dziejące się w przyro­dzie; w ten sposób uwypukla znikomość człowieka w po­równaniu z wielkością Boga

2 Następnie pyta, czy Hiob powinien Go krytykować

3 Hiob przyznaje, że mówił bez należytego zrozumienia; kaja się „w prochu i popiele"

Koniec prób Hioba; nagroda za nieskazitelność (42: 7-17)

1 Jehowa karci Elifaza, Bildada i Cofara za mówienie niepraw­dy; każe im złożyć ofiary i prosić Hioba, żeby się za nich modlił

2 Hiob modli się za swych towarzyszy i dostępuje uzdrowienia

3 Zostaje pobłogosławiony-ma dwukrotnie większy dobytek niż przedtem, a także dziesięcioro dzieci: siedmiu synów i trzy córki

PSALMY

1 Zbiór 150 pieśni religijnych, z których wiele opowiada o oso­bistych przeżyciach Dawida i innych sług Jehowy

2 Układano je na przestrzeni tysiąca lat - zaczęto w czasach Mojżesza, a ukończono już po powrocie Żydów z niewoli ba­bilońskiej

Dziękczynienia i wysławianie Jehowy

1 Ze względu na Jego wzniosłe imię (99:3; 113; 148:13, 14)

2 Za Jego wspaniałe dzieła stwórcze (33:1-9; 148:1-12)

3 Ponieważ jest Wielkim Pasterzem (23)

4 Gdyż wysłuchuje modlitw (21:1-7; 28; 116; 118:21)

5 Za to, kim jest (50; 95:1-7; 96:4-13; 97; 150)

6 Za wyzwolenie z ręki nieprzyjaciół i z udręk (18; 30; 107; 140; 149)

7 Za Jego prawe sądy (67:3, 4; 98)

8 Ze względu na Jego przymioty (57:9-11; 92; 100; 108:1-4; 117; 138:1, 2)

9 Za Jego hojne dary (37:25; 67:5-7; 145:15, 16)

10 Za to, jak w przeszłości obchodził się ze swym ludem (66; 81; 105; 106; 126; 136:10-24; 147)

Błagania o miłosierdzie i pomoc Bożą

1 O uwolnienie od nieprzyjaciół (3-5; 7; 12; 13; 17; 31; 59)

2 O wybaczenie grzechów (19:12, 13; 25:7, 11; 32; 51:1, 2, 7-15; 130)

3 O wskazówki życiowe (119:124, 125; 143:8, 10)

4 O pokrzepienie w chorobie i udręce (41:1-4)

5 O łaskę w obliczu ucisku (6:2, 9; 9:13, 14; 123)

Proroctwa, które spełniły się na Mesjaszu

1 Pochodził z królewskiej dynastii Dawida (89:3, 4, 29, 36, 37; 132:11)

2 Pałał gorliwością o dom Jehowy (69:9)

3 Nauczał za pomocą przykładów (78:2)

4 Zdradzony przez bliskiego towarzysza (41:9; 55:12-14)

5 Sposób, w jaki został stracony (22:16, przyp. w NW)

6 Obrzucany obelgami (22:6-8; 69:9)

7 Rzucano losy o jego odzież (22:18)

8 Dano mu ocet do picia (69:21)

9 Nie złamano żadnej z jego kości (34:20)

10 Wskrzeszony z Szeolu (16:10)

11 Kamień odrzucony przez budowniczych stał się głowicą węgła (118:22)

12 Wstąpił na wysokość, dostarczył darów w postaci ludzi (68:18)

13 Wyniesiony do chwały, dano mu władzę nad wszystkim (8:5-8)

14 Otrzymał władzę królewską (2:6; 110)

15 Unicestwi narody, które mu się sprzeciwiają (2:8, 9; 45:3-5)

16 Poślubia królewską małżonkę; ustanowi książąt po całej ziemi (45:2, 6-17)

17 Będzie sprawiedliwym i współczującym władcą całej ziemi (72)

Podstawowe nauki biblijne w Psalmach

1 Kto jest prawdziwym Bogiem i jakie ma przymioty (78:38, 39; 83:18; 86:15; 90:1-4; 102:24-27; 103; 139)

2 Zwierzchnia władza Jehowy (11:4-7; 24:1; 29; 44; 47; 48; 76; 93)

3 Uświęcanie imienia Bożego (79; 83)

4 Wszyscy ludzie są grzeszni (14:1-3; 51:5; 53:1-3)

5 Bałwochwalstwo jest głupotą (115:4-8; 135:15-18)

6 Stan umarłych (6:5; 88:10-12; 115:17; 146:4)

7 Ziemia po wsze czasy będzie domem ludzi prawych (37: 9-11, 29; 104:5; 115:16)

Natchnione rady pomocne w zjednaniu sobie uznania Jehowy

1 Bój się Jehowy i przestrzegaj Jego przykazań (112:1-4; 128)

2 Odnoś się z najwyższym szacunkiem do wypowiedzi i praw Bożych (1:2; 19:7-11; 119)

3 Ufaj Jehowie (9:10; 115:9-11; 125; 146:5-7)

4 Cierpliwie czekaj, aż Jehowa zacznie działać (42; 43)

5 Dąż do pokoju i prawości (34:14, 15)

6 Wysoko ceń możliwość obcowania z ludem Bożym i przeby­wania w domu Jehowy (84; 122; 133)

7 Stroń od złego towarzystwa (1:1; 26:4, 5; 101:3-8)

8 Pouczaj dzieci o tym, czego dokonał Jehowa (78:3-8)

9 Mów prawdę, wystrzegaj się oszczerstw i składania fałszy­wych przysiąg (15:2, 3; 24:3-5; 34:13)

10 Dotrzymuj słowa, nawet ze szkodą dla siebie (15:4)

11 Nie rób złego użytku z pieniędzy (15:5)

12 Szczodrość zjednuje dawcy błogosławieństwa (112:5-10)

13 Publicznie wysławiaj Jehowę (26:7, 12; 40:9)

PIEŚNI NAD PIEŚNIAMI

1 Opowiada o niezłomnej miłości Szulamitki do pasterza i nie­udanych zabiegach króla Salomona o pozyskanie jej względów

2 Napisana przez Salomona, najwyraźniej w początkowym okre­sie jego panowania

Szulamitka w obozie Salomona (1:1 do 3:5)

1 Dziewczyna tęskni do miłości swego ukochanego pasterza i pragnie, by zabrał ją z orszaku królewskiego

2 Wyjaśnia damom dworu, że ma śniadą cerę, bo pracuje na słońcu w winnicach swych braci

3 Salomon obiecuje jej złote i srebrne ozdoby, ale Szulamit­ka oświadcza, że nie przestanie kochać swego miłego

4 Pojawia się pasterz i wysławia jej urodę, przyrównując ją do lilii wśród chwastów

5 Szulamitka opowiada damom dworu, że jej pasterz jest jak jabłoń, której cienia namiętnie pragnie; zaprzysię-ga je, żeby nie wzniecały w niej miłości do Salomona; wspomina, jak jej miły poprosił, by mu towarzyszyła, ale bracia powiedzieli, że trzeba chronić winnice przed lis­kami

6 Nocą śni o tym, że szuka i znajduje swego ukochanego

Wystawiona na próby w Jerozolimie (3:6 do 8:4)

1 Imponująca świta Salomona sposobi się do powrotu do Je­rozolimy

2 Pasterz ponownie spotyka się z Szulamitka (okrytą zasło­ną) i opiewa jej urodę, porównując ją do zaryglowanego ogrodu pełnego wonnych roślin

3 Dziewczyna zaprasza, by wszedł do tego ogrodu i spoży­wał jego owoce

4 Szulamitka opowiada damom dworu zły sen: Kiedy była w łóżku, pojawił się jej miły, ale odszedł, zanim otwo­rzyła drzwi; daremnie szukała go po mieście, gdzie po­turbowali ją strażnicy

5 Córki jerozolimskie dopytują się o jej miłego, więc opisuje go płomiennymi słowami

6 Salomon mówi Szulamitce o swej miłości, wyznaje, że jest piękniejsza niż jego 60 królowych i 80 nałożnic

7 Niewzruszona Szulamitka podkreśla, że znalazła się tu tyl­ko dlatego, iż podczas pracy dotarła w pobliże jego obozu

8 Salomon ujmująco opisuje jej urodę, ale Szulamitka opiera się jego komplementom i powtarza, że należy do swego miłego

Szulamitka wraca, dowiódłszy swej lojalności (8:5-14)

1 Szulamitka wraca do domu, wspierając się na swym miłym

2 Wcześniej jej bracia zastanawiali się, czy będzie niezdoby­ta jak mur, czy też chwiejna jak drzwi, dostępne dla każdego

3 Szulamitka odrzuciła wszystko, co miał do zaoferowania Salomon, i dowiodła wyłącznego oddania dla swego uko­chanego; jej miłość jest potężna jak śmierć, swym ża­rem przypomina płomień Jah

KSIĘGA PRZYSŁÓW

1 Księga ta składa się z kilku części mających postać przemó­wień bądź zbiorów mądrych sentencji na temat praktycz­nych spraw życiowych

2 Przypisywana jest głównie królowi Salomonowi, lecz ostatecz­ny kształt nadano jej dopiero za panowania Ezechiasza

Niezrównana wartość mądrości

1 Mądrość to rzecz pierwsza, podobnie jak zrozumienie (4:5-8; 16:16)

2 Jak można nabyć mądrości (2:1-9; 13:20)

3 Korzyści płynące z mądrości - m.in. bezpieczeństwo, ochro­na, szacunek oraz dłuższe i szczęśliwsze życie (2:10-21; 3:13-26, 35; 9:10-12; 24:3-6, 13, 14)

4 Uosobiona mądrość współpracowała z Jehową (8:22-31)

5 Smutne następstwa niemądrego postępowania (1:24-32; 2:22; 6:12-15)

Właściwa postawa wobec Jehowy

1 Ufaj Jehowie (3:5, 6; 16:20; 18:10; 29:25)

2 Bój się Go i stroń od zła (3:7; 10:27; 14:26, 27; 16:6; 19:23)

3 Okazuj Mu szacunek, wspierając religię prawdziwą (3:9, 10)

4 Przyjmuj od Niego karcenie jako wyraz miłości (3:11, 12)

5 Doceniaj Jego słowo (3:1-4; 30:5, 6)

6 Dowiaduj się, czego On nienawidzi, i stosownie do tego po­stępuj (6:16-19; 11:20; 12:22; 16:5; 17:15; 28:9)

7 Jeżeli staramy się podobać Jehowie, On będzie się o nas troszczył, chronił nas i wysłuchiwał naszych modlitw (10: 3, 9, 30; 15:29; 16:3)

Znakomite rady dotyczące życia rodzinnego

1 Dzielna żona jest błogosławieństwem od Jehowy (12:4; 14:1; 18:22; 31:10-31)

2 Rodzice mają pouczać i karcić swe dzieci (13:1, 24; 22:6, 15; 23:13, 14; 29:15, 17)

3 Dzieci powinny okazywać rodzicom głęboki szacunek (1:8, 9; 4:1-4; 6:20-22; 10:1; 23:22-26; 30:17)

4 W domu mają panować miłość i pokój (15:16, 17; 17:1; 19:13; 21:9, 19)

5 Odrzuć niemoralność, a zaoszczędzisz sobie wiele bólu

i cierpień (5:3-23; 6:23-35; 7:4-27; 9:13-18)

Zalety godne pielęgnowania i wady, które trzeba wy­korzeniać

1 Okazuj życzliwe względy ubogim i uciśnionym (3:27, 28; 14:21, 31; 19:17; 21:13; 28:27)

2 Bądź szczodry, wystrzegaj się chciwości (11:24-26)

3 Pilnie przykładaj się do pracy, nie bądź leniwy (6:6-11; 10:26; 13:4; 20:4; 24:30-34; 26:13-16)

4 Skromność i pokora przysparzają szacunku, zuchwalstwo i duma prowadzą do upokorzenia (11:2; 16:18, 19; 25:6, 7; 29:23)

5 Powściągaj swój gniew (14:29; 16:32; 25:28; 29:11)

6 Wystrzegaj się złośliwości i szukania odwetu (20:22; 24:17, 18, 28, 29; 25:21, 22)

7 Zawsze postępuj w sposób prawy (10:2; 11:18, 19; 14:32; 21:3, 21)

Praktyczne wskazówki dotyczące spraw codziennych

1 Przyjmuj karcenie, upomnienie i radę (13:18; 15:10; 19:20; 27:5, 6)

2 Bądź prawdziwym przyjacielem (17:17; 18:24; 19:4; 27:9, 10)

3 Rozważnie korzystaj z cudzej gościnności (23:1-3, 6-8; 25:17)

4 Nie warto gonić za bogactwem (11:28; 23:4, 5; 28:20, 22)

5 Ciężka praca przynosi błogosławieństwa (12:11; 28:19)

6 Uczciwie prowadź interesy (11:1; 16:11; 20:10, 23)

7 Nie poręczaj za nikogo, zwłaszcza za obcych (6:1-5; 11:15; 22:26, 27)

8 Wystrzegaj się szkodliwej mowy, staraj się wypowiadać bu­dująco (10:18-21, 31, 32; 11:13; 12:17-19; 15:1, 2, 4, 28; 16:24; 18:8)

9 Pochlebstwo jest zdradliwe (28:23; 29:5)

10 Unikaj kłótni (3:30; 17:14; 20:3; 26:17)

11 Stroń od złego towarzystwa (1:10-19; 4:14-19; 22:24, 25)

12 Ucz się mądrze postępować z szydercami i z głupcami (9:7, 8; 19:25; 22:10; 26:4, 5)

13 Nie daj się usidlić mocnym trunkom (20:1; 23:29-35; 31:4-7)

14 Nie zazdrość niegodziwcom (3:31-34; 23:17, 18; 24:19, 20)

KSIĘGA KAZNODZIEI

1 Wymowny opis poczynań daremnych i spraw godnych zachodu

2 Spisana przez Salomona w późniejszym okresie jego panowa­nia, gdy wypróbował już to wszystko, co opisuje

Życie poświęcone bezwartościowym dążeniom jest puste

1 W odczuciu zwykłego człowieka wszystko jest marnością; pokolenia przychodzą i odchodzą, nawet naturalne cykle powtarzają się i męczą człowieka (1:1-11)

2 Pomnażanie ludzkiej mądrości może pomnażać boleść; tego, co w tym systemie wykrzywione, nie da się wyprostować (1:12-18)

3 Szukanie przyjemności w materialistycznych dążeniach przypomina pogoń za wiatrem (2:1-11, 26)

4 Mądrość jest lepsza niż głupota, lecz zarówno mądrzy, jak i głupcy umierają, po czym odchodzą w niepamięć (2: 12-16)

5 Nieszczęściem jest trudzić się całe życie po to tylko, żeby wszystko zostawić komuś, kto tego nie doceni (2:17-23)

6 W życiu człowieczym wiele wydarzeń stale się powtarza i często nie mamy na nie żadnego wpływu (3:1-9)

7 W teraźniejszym systemie rzeczy wszyscy - ludzie i zwie­rzęta - w końcu umierają (3:18-22)

8 Doznajemy wielu ucisków i z ludzkiego punktu widzenia nie ma żadnej nadziei (4:1-3)

9 Trudzenie się i doskonalenie biegłości, wynikające z rywali­zacji lub chęci wzbogacenia się, są marnością, ale czło­wiek leniwy jest głupcem (4:4-8)

10 Życie władcy także może być marnością (4:13-16)

11 Gromadzenie bogactw nie przyniesie zadowolenia, a mo­gą one spędzać właścicielowi sen z powiek; kiedy umrze, i tak nic ze sobą nie zabierze (5:9-17)

12 Nawet jeśli ktoś ma wiele dóbr, to choroba, niespełniona tęsknota lub inne okoliczności nieraz nie pozwalają mu cieszyć się życiem (6:1-12)

13 W dzisiejszym systemie to samo przytrafia się zarówno prawemu, jak i niegodziwemu - wszyscy umierają; dlate­go niektórzy lgną do zła (9:2, 3)

14 Mądrość ubogiego nie zawsze jest doceniana (9:13-18)

15 Głupie postępki psują człowiekowi opinię; gdy ktoś taki sprawuje władzę, wystawia siebie na niebezpieczeństwo i jest utrapieniem dla innych (10:1-19)

16 Młodość i wiosna życia są marnością; młodzieńczy wigor szybko przemija (11:10)

17 Jeżeli człowiek, idąc przez życie, nie pamięta stale o swym Stwórcy, to wszystko jest marnością! (12:8)

Sprawy godne zachodu, które nadają sens życiu człowieka

1 Ciesz się z owoców swej pracy i uważaj je za dar Boży (2:24, 25; 5:18-20)

2 Wszystkie dzieła Boga są piękne; otworzył On przed ludźmi widoki na życie po czas niezmierzony (3:10-13)

3 Człowiek nie może zmienić biegu spraw ziemskich, które to­czą się za przyzwoleniem Boga lub zgodnie z Jego zamie­rzeniem; dlatego należy czekać, aż w wyznaczonym przez siebie czasie wystąpi On w charakterze Sędziego (3:14-17; 5:8)

4 Lepiej działać we dwójkę niż w pojedynkę (4:9-12)

5 Stosowna bojaźń przed Bogiem powinna nas pobudzać do uważnego wsłuchiwania się w Jego wymagania i do speł­nienia każdego złożonego Mu ślubu (5:1-7)

6 Pamiętaj o tym, jak ważne jest dobre imię i jak krótko trwa nasze teraźniejsze życie, podczas którego możemy je sobie wyrobić, a także jaki pożytek płynie z cierpliwości, jak ogromną wartość ma mądrość i jak bardzo potrzebne jest pokorne przyjmowanie tego, co dopuszcza Bóg (7: 1-15)

7 Unikaj skrajności, a kieruj się bojaźnią Bożą; nie zamart­wiaj się tym, co mówią inni; wystrzegaj się sideł nierząd­nicy (7:16-29)

8 Przestrzegaj prawa; chociaż ludzie panują nad innymi ku ich szkodzie, a ludzka sprawiedliwość zawodzi, niech to nie pozbawi cię radości życia; pamiętaj, że kto się boi prawdziwego Boga, temu będzie się dobrze wiodło; nie spodziewaj się, iż zgłębisz wszystkie powody, dla których Bóg coś czyni lub dopuszcza (8:1-17; 10:20)

9 Prawi i mądrzy są w ręku prawdziwego Boga i nie minie ich nagroda; po śmierci człowiek nic nie wie i nie może nic zrobić, dlatego teraz używaj życia tak, żebyś się po­dobał Bogu; ciesz się nim w rozsądny sposób, dopóki je masz (9:1, 4-12)

10 Korzystaj z okazji do przejawiania szczodrości i wyświad­czania dobra; nie pozwól, by przeciwności życiowe prze­szkodziły ci w działaniu (11:1-8)

11 Młodzieńcze, ciesz się młodością, ale nie zapominaj, że za swe uczynki jesteś odpowiedzialny przed Bogiem; pamiętaj o swoim Wspaniałym Stwórcy, dopóki jesteś młody, za­nim osłabniesz, zestarzejesz się i zakończysz życie (11:9; 12:1-7)

12 Najpożyteczniejsze są te pisma, które odzwierciedlają mąd­rość Jednego pasterza", Jehowy Boga (12:9-12)

13 Bój się prawdziwego Boga i przestrzegaj Jego przykazań; On widzi i osądzi wszystko, co robimy (12:13, 14)

WEDŁUG MATEUSZA

1 Relacja o życiu Jezusa sporządzona przez apostoła Mateusza; powstała głównie z myślą o Żydach i wykazuje, że Jezus jest przepowiedzianym mesjańskim Królem

2 Pierwsza z Ewangelii, prawdopodobnie spisana najpierw w ję­zyku hebrajskim jakieś osiem lat po śmierci i zmartwych­wstaniu Chrystusa

Wydarzenia z życia Jezusa spełniają proroctwa me­sjańskie

1 Jezus rodzi się w Betlejem z dziewicy jako potomek Abra­hama poprzez Dawida (1:1-23; 2:1-6) Rzeź chłopców; Jezus wezwany z Egiptu (2:14-18)

2 Dorasta w Nazarecie; Jan Chrzciciel przygotowuje mu drogę (2:23 do 3:3)

3 Okazuje się światłem w Galilei (4:13-16)

4 Dokonuje licznych cudownych uzdrowień (8:16, 17)

5 Chętnie pomaga uciśnionym (12:10-21)

6 Naucza za pomocą przykładów; serca wielu są nieczułe (13:10-15, 34, 35)

7 Wjeżdża do Jerozolimy na oślęciu; tłumy wysławiają go ja­ko Syna Dawidowego, ale żydowscy „budowniczowie" go odrzucają (21:1-11, 15, 42)

8 Judasz zdradza go za 30 srebrników, za które później zo­staje kupione pole garncarza (26:14, 15, 48, 49; 27:3-10)

9 Uczniowie rozproszeni (26:31)

10 Jezus w grobowcu przez trzy niepełne dni (12:39, 40)

Jezus głosi dobrą nowinę o Królestwie Bożym

1 Gdy Jan zostaje pojmany, Jezus głosi: „Przybliżyło się kró­lestwo niebios" (4:12-23)

2 Obchodzi wszystkie miasta i wioski Galilei, obwieszczając dobrą nowinę o Królestwie (9:35)

3 Szkoli swych 12 uczniów i rozsyła ich, by głosili o Króle­stwie (10:1 do 11:1)

4 Wyjawia różne prawdy dotyczące Królestwa, opowiadając przypowieści o siewcy, pszenicy i chwastach, ziarnku gor­czycy, zakwasie, skarbie ukrytym w polu, drogocennej perle, niewodzie, pracownikach w winnicy, dwóch synach,

niegodziwych hodowcach i uczcie weselnej wyprawionej dla syna króla (13:3-50; 20:1-16; 21:28-41; 22:1-14)

5 Odpowiadając uczniom na pytanie o znak jego obecności, zapowiada ogólnoświatowe dzieło głoszenia dobrej nowiny o Królestwie (24:3 do 25:46)

Jezus obnaża obłudę przywódców religijnych

1 Wykazuje, że wypaczają sens sabatu i swymi tradycjami unieważniają Słowo Boże (12:3-7; 15:1-14)

2 Obnaża ich brak wiary, mordercze zamiary, obłudę oraz py­chę (12:24-42; 16:1-4; 21:43-45; 23:2-36)

3 Ujawnia, iż całkowicie lekceważą sprawiedliwość, miłosier­dzie i wierność (23:23, 24; 9:11-13)

Jezus udziela cennych pouczeń swym uczniom

1 W Kazaniu na Górze pokazuje, dzięki czemu jego ucznio­wie będą naprawdę szczęśliwi; ostrzega przed trwaniem w gniewie i zachęca ich do zabiegania o pokój między sobą oraz do miłowania nawet nieprzyjaciół; mówi, jak niebezpieczne są cudzołożne myśli oraz obłuda; uczy się modlić; przestrzega przed materializmem i radzi szukać najpierw Królestwa Bożego oraz Bożej prawości; zachęca słuchaczy, by nie byli nadmiernie krytyczni, by nieustan­nie się modlili oraz pamiętali, że droga do życia jest wą­ska i że powinni wydawać wyborne owoce (5:1 do 7:27)

2 Zachęca do okazywania pokory i ostrzega przed gorszeniem drugich; pokazuje, jak rozwiązywać nieporozumienia (18: 1-17, 21-35)

3 Przedstawia chrześcijański pogląd na małżeństwo i rozwód (19:3-9)

Śmierć i zmartwychwstanie Syna Bożego

1 W noc paschalną Jezus ustanawia Pamiątkę swej zbliżają­cej się śmierci (26:26-30)

2 Zdradzony i aresztowany, skazany przez Sanhedryn na śmierć (26:46-66)

3 Przesłuchany przez Piłata, następnie ubiczowany, wyśmiany i przybity do pala (27:2, 11-54)

4 Zostaje pochowany; po zmartwychwstaniu ukazuje się swym naśladowcom; poleca im iść i czynić uczniów z lu­dzi ze wszystkich narodów (27:57 do 28:20)

---