Sprawozdanie z ćwiczenia z fizyki medycznej |
||||
Temat: Badanie rozkładu promieniowania w fantomie narządu. |
||||
Wykonujący:
|
Wydział Lekarski Rok I Semestr II |
|||
Prowadzący: dr Wojciech Podraza |
||||
Grupa |
Data wykonania ćwiczenia |
Data oddania sprawozdania |
Ocena |
Podpis |
F2 |
24.03.2006 |
07.04.2006 |
|
|
1.Wprowadzenie
Promieniowaniem jonizującym nazywamy promieniowanie wywołujące jonizację ośrodka materialnego, tj. oderwanie przynajmniej jednego elektronu od atomu lub cząsteczki albo wybicie go ze struktury krystalicznej, czyli przeniesienie na wyższy poziom energetyczny. Zjawisko to jest spowodowane niesprężystymi oddziaływaniami cząsteczek jonizujących z elektronami i jądrami atomów absorbentu. Zderzenia cząsteczek jonizujących z elektronami atomów absorbentu nie są bowiem mechaniczne, ale stanowią oddziaływania pól elektrostatycznych współdziałających cząsteczek. Jonizacja zachodzi kosztem energii cząstki bombardującej.
Istnieje możliwość wykrycia tegoż promieniowania w materii, także m.in. w narządach. Odbywa się to w badaniach klinicznych za pomocą scyntygrafu (a raczej licznika scyntylacyjnego stosowanego wraz fotopowielaczem lub odpowiednio podłączonym komputerem).
Detekcja ta polega na zapisywaniu scyntylacji, czyli skutku działania cząstek α na materię. Te szybko poruszające się cząstki mogą być przyczyną powstawania np. błysków świetlnych. Właśnie te błyski (promieniowanie), zarejestrowane za pomocą detektora scyntylacyjnego położonego i przesuwanego powoli nad badanym narządem, zapisuje się i prezentuje na monitorze komputera, tudzież kliszy fotograficznej. Pozwala to określić liczbę cząstek, które to promieniowanie wyemitowały.
Scyntygraf ma zdolność uwidaczniania promieniowania jonizującego oraz do jego graficznej prezentacji, co tłumaczy powszechność jego zastosowania w diagnostyce izotopowej.
2.Cel ćwiczenia:
Celem doświadczenia jest narysowanie izodoz promieniowania (linii łączących punkty o jednakowych wartościach natężenia promieniowania jonizującego) w celu graficznej prezentacji otrzymanych wyników.
3.Przebieg ćwiczenia:
Aparaturę zdolną do wykrycia promieniowania stanowiły: licznik scyntylacyjny na ruchomym statywie; zasilacz; dyskryminator; integrator; interfejs z kartą pomiarową AD (fantom narządu); komputer z monitorem.
Doświadczenie polegało na umieszczaniu licznika w kolejnych otworach fantomu całość karty pomiarowej mieści 200 otworów (z powodów praktycznych dokonaliśmy pomiaru 100 z nich). Następnie obserwowaliśmy (przez ok. 4 s jeden punkt) wartości promieniowania zarejestrowane przez aparaturę na monitorze komputera i zapisywaliśmy ich średnie w tabeli wyników.
4. Uzyskane wyniki
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
A |
0 |
|
0,1 |
|
0,1 |
|
0,1 |
|
|
0,1 |
B |
0 |
|
0,1 |
|
0,2 |
|
0,2 |
|
|
0,1 |
C |
0,1 |
|
0,3 |
|
0,3 |
|
0,2 |
|
|
0,2 |
D |
0,2 |
|
0,5 |
|
0,6 |
|
0,5 |
|
|
0,4 |
E |
0,3 |
|
0,5 |
|
0,8 |
|
0,7 |
|
|
0,6 |
F |
0,4 |
|
0,8 |
|
1 |
|
0,9 |
|
|
0,7 |
G |
0,5 |
|
1 |
|
1,3 |
|
1,3 |
|
|
1 |
H |
0,5 |
|
1,3 |
|
1,6 |
|
1,7 |
|
|
1,2 |
I |
0,8 |
|
1,6 |
|
2,2 |
|
2,4 |
|
|
1,4 |
J |
1 |
|
2 |
|
2,6 |
|
2,6 |
|
|
1,8 |
K |
1,1 |
|
2,3 |
|
3,3 |
|
3,3 |
|
|
2 |
L |
1,1 |
|
2,5 |
|
3,3 |
|
3,4 |
|
|
2,1 |
M |
1,3 |
|
2,5 |
|
3,5 |
|
3,7 |
|
|
2 |
N |
1,4 |
|
2,2 |
|
3,5 |
|
3,6 |
|
|
2 |
O |
1,1 |
|
2 |
|
2,9 |
|
2,6 |
|
|
1,7 |
P |
1,1 |
|
1,7 |
|
2,4 |
|
2,5 |
|
|
1,5 |
R |
0,9 |
|
1,3 |
|
1,8 |
|
1,8 |
|
|
1,3 |
S |
0,7 |
|
1,2 |
|
1,4 |
|
1,6 |
|
|
1 |
T |
0,5 |
|
0,9 |
|
1 |
|
1,1 |
|
|
0,8 |
U |
0,4 |
|
0,7 |
|
0,5 |
|
0,8 |
|
|
0,5 |
Uzyskane wyniki odwzorowane są na wykresie umieszczonym na dołączonym papierze milimetrowym.
5. Wnioski:
Napromieniowany narząd w swej strukturze posiada obszary o podobnej wartości promieniowania. Oznacza to, iż miejsca te są “przeszywane” przez falę o jednakowej energii. W konsekwencji możemy o nich powiedzieć, że są tak samo podatne na negatywne działanie jonizujące. Obszary słabo odporne na promieniowanie jonizujące w przedstawionym doświadczeniu wykazywały duże natężenie promieniowania. Przenosząc to na anatomię ludzkiego ciała strefy te to m.in. tkanka limfatyczna, szpik i kom. płciowe. Podobnie sprawa ma się do miejsc o niskich wartościach natężenia, te rejony ustroju są w stosunkowo dobrze oporne na promieniowanie jonizujące. Wymienić tu należy: komórki mięśniowe, tkankę nerwowa, narządy miąższowe.