plik


2013-10-28 O czym bdziemy mwi? Podstawowe pojcia: etyka, moralno[, obyczajowo[ WykBad 1 PodziaB teorii etycznych Etyka oglna  Etyka zawodowa Stanowiska w etyce Zawodowe kodeksy etyczne  oglne zaBo|enia Czym jest etyka? nazwa  etyka obrosBa w wiele znaczeD, nie zawsze ze sob mo|liwych do pogodzenia w r|nych kierunkach my[li filozoficznej i humanistycznej zagadnienia etyczne s rozmaicie przedstawiane i nierzadko odmiennie interpretowane Czym jest etyka? Bac. Ethica; gr. Ethos -  zwyczaj wspBcze[nie mianem etyki okre[la si ogB dziaB filozofii, nauka o moralno[ci  caBoksztaBt refleksji nad moralno[ci, zajmuje si m.in. problematyk warto[ci i norm doktrynami etycznymi i pogldami moralnych, obowizujcych w danej spoBeczno[ci moralnymi, nad warto[ciami, normami system norm moralnych jakiej[ osoby czy grupy i ocenami etycznymi norm uznawanych w pewnym okresie np. etyka lekarska etyk jako trzeci dziaB  obok fizyki i logiki  wprowadziB do filozofii staro|ytnej Arystoteles (384  321) i nazywaB j filozofi praktyczn 1 2013-10-28 Pojcia kojarzone z etyk Moralno[ kiedy o kim[ mwimy, |e jest  moralny lub  niemoralny , Fundamentalnym pojciem, ktrym przypisujemy mu pewne predyspozycje psychiczne lub posBuguje si etyka we wszystkich jej behawioralne w potocznym rozumieniu za moralne uchodzi wszystko dziaBach jest moralno[ to, co nie jest niemoralne  i odwrotnie pojcie to jest wieloznaczne i nieostre np. tchrzostwo, czy okrucieDstwo s niemoralne, bo taka jest powszechna opinia, to moralne s odwaga i dobro moralne jest to, co ma warto[ umoralniajc, moralizatorsk np. przypowie[ci moralne, czy maksymy moralne Moralno[ Moralno[ w sensie opisowym PrzykBady te pokazuj, |e sBowo  moralno[ oznacza dominujce w danej bywa u|ywane w dwch zasadniczo epoce i [rodowisku spoBecznym odmiennych znaczeniach: przekonania o tym: w sensie opisowym w sensie warto[ciujcym Jakie postpowanie jest moralnie wskazane? Jakie jest niewBa[ciwe? Moralno[ w sensie warto[ciujcym Moralno[ - definicja sposb postpowania jednostki ludzkiej moralne jest to, co jest oceniane przyjty przez wikszo[ci za norm, moralnie dodatnio (+), cz[ci dziedzictwa kulturowego danej co jest uznawane za absolutne organizacji kulturowej, dobro etyczne, co powinno by wywoBuje negatywne lub pozytywne emocje innych jednostek, po|danym celem ludzkich nie jest lub jest sprzeczna z natur czBowieka d|eD nie jest lub jest szkodliwa z punktu widzenia organizacji kulturowej danej spoBeczno[ci 2 2013-10-28 Czym jest moralno[? Kolejne pojcie to obyczajowo[ zespB ocen, norm i zasad okre[lajcych zakres ogB obyczajw, oglnie przyjtych tradycyjnych pogldw i zachowaD uwa|anych za wBa[ciwe sposobw postpowania, zachowania si w okre[lonych sytuacjach, charakterystycznych dobre, prawidBowe, nieszkodliwe dla danej spoBeczno[ci, terenu, okresu itp. zBe, nieprawidBowe, szkodliwe obyczaj jest elementem kontroli spoBecznej - caBoksztaBt zachowaD i postaw jednostki lub grupy, jego naruszenie powoduje zazwyczaj negatywn oceniany wedBug jakiego[ spoBecznie reakcj ze strony grupy funkcjonujcego systemu ocen i norm moralnych obyczaje s przekazywane z pokolenia na pokolenie i ulegaj zmianom bardzo powoli Moralno[ vs. obyczajowo[ Etyka vs. moralno[ etyki nie nale|y myli z moralno[ci moralno[ci nie nale|y myli z obyczajami moralno[ to z formalnego punktu widzenia zbir pytanie: dyrektyw w formie zdaD rozkazujcych w rodzaju: normy obyczajowe -  Co wypada robi/nie  Nie zabijaj", ktrych sBuszno[ci nie da si dowie[ ani robi? zaprzeczy, gdy| zdania rozkazujce niczego nie oznajmiaj celem etyki jest: normy moralne -  Co jest zle robi/nie robi?" dochodzenie do zrdeB powstawania moralno[ci Bamanie zasad wi|e si z pojawieniem: badanie efektw, jakie moralno[ lub jej brak wywiera na normy obyczajowe - poczucie wstydu ludzi normy moralne - poczucie winy szukanie podstawowych przesBanek filozoficznych, na podstawie ktrych daBoby si w racjonalny sposb tworzy zbiory nakazw moralnych Etyka vs. moralno[ pogldy etyczne przybieraj zwykle form teorii, na ktr skBada si zespB poj i wynikajcych z nich twierdzeD, na podstawie ktrych mo|na formuBowa zbiory nakazw moralnych teorie etyczne mog by zarwno prb udowadniania sBuszno[ci funkcjonujcych powszechnie nakazw moralnych, jak i mog sta w ostrej opozycji do powszechnej moralno[ci, kwestionujc zasadno[ cz[ci bdz nawet wszystkich aktualnie obowizujcych w danym spoBeczeDstwie nakazw 3 2013-10-28 PodziaB etyki (1) Etyka normatywna dyscyplina filozoficzna, ktra zajmuje si : formuBowaniem i uzasadnianiem reguB postpowania analiz norm i ocen w innych wypowiedziach etycznych obszar zainteresowania: Czy istnieje / czym jest najwy|sze dobro? Jak mo|na je pozna? Jakie jest powoBanie czBowieka? Co powinno by celem ludzkich d|eD? Etyka Etyka Metaetyka normatywna opisowa Co to jest szcz[cie? Na czym polega odpowiedzialno[ moralna? Jakie warunki musza by speBnione, aby dane dziaBanie mogBo by uznane za speBniajce wymogi etyczne? Etyka opisowa Metaetyka nauk o moralno[ci, zwana tak|e etologi jako trzeci podstawowy dziaB etyki uksztaBtowaBa si stosunkowo pzno, bo dopiero w XX wieku zajmuje si badaniem moralno[ci jako takiej - norm, ocen, warto[ci uznawanych przez ludzi za moralne zajmuje si logiczn analiz jzyka etyki, a wic: docieka: opisem znaczenia terminw etycznych , ich funkcj w jzyku oraz sposobami definiowania terminw Jak ksztaBtuj si pogldy moralne? etycznych Jak odgrywaj rol w relacjach midzyludzkich? zagadnieniem prawdy w etyce - Czy sdy etyczne s Jakie s przyczyny uznawania jednych, a nieuznawania zdaniami w sensie logiki? innych pogldw moralnych? sposobami uzasadniania ocen, norm i warto[ci Pod wpBywem jakich czynnikw pogldy te ulegaj etycznych zmianie? podejmowane s gBwnie badania socjologiczne, psychologiczne i historyczne Stanowiska na gruncie metaetyki Kognitywizm we wspBczesnej metaetyce zarysowaBy si 3 uznaje, |e zdania zawierajce przeciwstawne stanowiska terminy etyczne takie jak dobro, zBo, sprawiedliwo[, sBuszno[, kognitywizm maj charakter poznawczy, mo|na wic dowodzi ich intuicjonizm emotywizm prawdziwo[ci lub faBszywo[ci 4 2013-10-28 Intuicjonizm Emotywizm gBosi, |e sdy etyczne s tylko wyrazem osobistych, zakBada, |e czBowiek posiada pewn subiektywnych doznaD, preferencji i ocen, ktre nie mog by poparte |adnymi logicznymi i empirycznymi racjami wewntrzn zdolno[, zmysB sdy te nie mog by ani prawdziwe, ani faBszywe, poniewa| nie stwierdzaj niczego obiektywnie istniejcego, o niczym nie moralny, czy wBa[nie etyczn komunikuj; s jedynie sprawozdaniem z prze|ywanych intuicj, ktra pozwala mu stanw emocjonalnych bezowocna jest prba rozstrzygnicia podstawowych kontrowersji stwierdzi, co jest moralnie etycznych - mo|na je co najwy|ej opisywa poprzez wskazanie: do czego d| strony sporu? dobre, a co zBe co jest jego przedmiotem? co go wywoBaBo? jaki bdzie jego prawdopodobny skutek? PodziaB etyki wg T.KotarbiDskiego (2) Felicytologia bywa okre[lana tak|e hedonistk, eudajmonologi, WedBug Tadeusza KotarbiDskiego (1886  1981), na a wspBcze[nie biotechnik fundamentalne zagadnienia etyki, tak jak ona jest nauk (wiedz) o |yciu szcz[liwym, wolnym od byBa uprawiana w cigu stuleci, skBadaj si 3 cierpieD dziaBy: konstruuje ona reguBy postpowania prowadzce do wypracowania osobistej satysfakcji, zadowolenia, Felicytologia Felicytologia psychicznego dobrostanu Prakseologia Prakseologia szcz[cie jest najwy|sz warto[ci i ostatecznym moralna moralna Deontologia Deontologia celem ludzkich d|eD, dlatego etyka powinna wskazywa ludziom sposoby osignicia tego celu - etyk powinien naucza sztuki |ycia szcz[liwego Prakseologia moralna Deontologia wiedza o powinno[ciach, ktre nale|y speBnia, nauka o praktycznych walorach r|nych dziaBaD wystpujc w rozmaitych rolach spoBecznych tworzy ona strategie postpowania z punktu np. studenta, nauczyciela, matki, ojca widzenia ich sprawno[ci, racjonalno[ci wskazuje, jak zasBu|y na miano porzdnego i skuteczno[ci czBowieka, osoby uczciwej, odpowiedzialnej, wiarygodnej, takiej na ktrej mo|na polega zajmuje si technicznymi aspektami ludzkich celem refleksji deontologicznych jest formuBowanie dziaBaD i ich zgodno[ci z istniejcymi normami zasad powinno[ciowego  wBa[ciwego, sBusznego moralnymi,  dobr robot w sensie materialnym, postpowania, dlatego mie[ci si w niej znaczna cz[ technicznym i etycznym problematyki odnoszcej si do kodeksw etycznych i etyki zawodowej 5 1. 1. 3. 3. 2. 2. 2013-10-28 PodziaB etyki wg R. Carnapa (3) PodziaB ze wzgldu na: zakres zrdBo ocen obowizywania pochodzenia Ze wzgldu na zakres zachowaD ludzi norm moralnych norm moralnych obowizywania norm moralnych teorie naturalizm motywizm Ze wzgldu na zrdBo obiektywistyczne pochodzenia norm moralnych teorie antynaturalizm efektywizm subiektywistyczne Ze wzgldu na ocen zachowaD ludzi emotywizm nominalizm Teorie obiektywistyczne zakBadaj, |e normy etyczne maj charakter uniwersalny " teorie obiektywistyczne " teorie subiektywistyczne mo|na je wywie[ z oglnych zaBo|eD, a nastpnie zastosowa do wszystkich ludzi Teorie subiektywistyczne zakBadaj one, |e normy etyczne s wytworem poszczeglnych ludzi " naturalizm prowadzi to do wniosku, |e: " antynaturalizm " emotywizm je[li istniej jakie[ wsplne normy, to s one wynikiem podobnej zawarto[ci umysBw wikszo[ci ludzi nie ma czego[ takiego, jak wsplne normy i ka|dy posBuguje si swoim prywatnym systemem nakazw moralnych 6 2013-10-28 Naturalizm Antynaturalizm systemy takie prbuj wywodzi systemy takie staraj si dowodzi, normy moralne |e normy moralne musz pochodzi z nauk przyrodniczych z  gry np. od Boga lub z przesBanek i spoBecznych [ci[le racjonalnych bez odnoszenia si do danych eksperymentalnych Emotywizm systemy te traktuj nakazy moralne jako: wyraz i przedBu|enie ludzkich emocji lub " motywizm " efektywizm efekt dziaBania ludzkiej psychiki " nominalizm i w zwizku z tym nie ma sensu szuka ani naturalistycznych, ani antynaturalistycznych zrdeB tych nakazw, a moralno[ jest po prostu jednym ze zjawisk psychologicznych Motywizm Efektywizm systemy motywistyczne zakBadaj, systemy efektywistyczne zakBadaj, |e o moralnej ocenie danego czynu decyduje |e o moralnej ocenie danego czynu decyduje przede wszystkim motyw, intencja wyBcznie jego efekt, konsekwencja wedBug tych teorii nie mo|na uzna czynu je[li czyn zostaB dokonany bez intencji za moralnie sBuszny, niezale|nie od jego lub nawet ze zB intencj, ale przynisB koDcowego efektu, je[li nie zostaB podjty dobry efekt, to mo|na go uzna za moralnie z dobr intencj sBuszny 7 2013-10-28 Nominalizm systemy takie abstrahuj zarwno od motywu, jak i efektu traktuj one dobro i zBo jako niedefiniowalne pojcia pierwotne dobre w obrbie danego systemu moralnego jest po prostu to, co jest zgodne z nakazami tego systemu wobec tego ani motyw, ani efekt nie maj znaczenia w ocenie moralnej danego czynu, lecz po prostu zgodno[ tego czynu z nakazami moralnymi Stanowiska w etyce 4 stanowiska w etyce problem uniwersalno[ci norm etycznych i norm moralnych jest jednym z donio[lejszych zagadnieD 2 4 " skrajny " umiarkowany absolutyzm sytuacjonizm pytanie, czy istniej takie normy, ktre " skrajny " immoralizm sytuacjonizm powinny obowizywa wszystkich ludzi zawsze i wszdzie?, oraz  w przypadku 1 3 odpowiedzi pozytywnej  jakie s to normy? Skrajny absolutyzm - pryncypializm Skrajny sytuacjonizm zakBada, |e zasady etyczne maj uniwersalny, ponadczasowy relatywizm charakter gBosi on, |e z etycznego punktu widzenia ka|da do gBwnych reprezentantw skrajnego absolutyzmu etycznego sytuacja, w jakiej znajduje si czBowiek, jest zalicza si Immanuela Kanta, ktry gBosiB, |e zrdBem zasad niepowtarzalna i z takich, czy innych wzgldw moralnych jest rozum, a normom etycznym przysBuguje wyjtkowa walor powszechnego obowizywania naczelna dyrektywa moralna, nazwana przez niego najbli|si temu stanowisku s egzystencjali[ci imperatywem kategorycznym, nakazuje, by ka|dy postpowaB i postmoderni[ci, wedBug ktrych wszystkie lub tak, jakby jego postpowanie miaBo sta si prawem nieomal wszystkie normy etyczne obowizuj powszechnym  czyli obowizujcym wszystkie istoty rozumne w sposb wzgldny absolutyzm etyczny uznaje istnienie wiecznych, niezmiennych, niezale|nych od czBowieka prawd etycznych 8 2013-10-28 Umiarkowany sytuacjonizm Immoralizm umiarkowany relatywizm zakBada, |e reguB etycznych nie mo|na w |aden przyjmuje, |e normy etyczne [redniego poziomu, ktre sytuuj sposb uzasadni, pozbawione s przeto wszelkiej si midzy normami [ci[le skonkretyzowanymi, a normami warto[ci najoglniejszymi i ktrych jest najwicej, s bardzo czsto w wersji skrajnej immoralizm staje si amoralizmem, normami konfliktowymi, co oznacza, i| nie mo|na ich ktry |da zniesienia wszelkiej etyki, a tak|e etycznych rwnocze[nie speBni ograniczeD nakBadanych na postpowanie czBowieka w niektrych sytuacjach nie mo|na by rwnocze[nie prawdomwnym i oszczdza blizniemu cierpieD wybitnym przedstawicielem tej orientacji jest z tego powodu walor powszechnego obowizywania mo|na Fryderyk Nietzsche (1844  1900) - negowaB on pojcia przypisa tylko normom szczegBowym, ktre dokBadnie winy, kary, dobra i zBa okre[laj, jak w danej sytuacji powinien zachowa si  Dlaczego mam postpowa raczej dobrze ni| zle?  konkretny adresat normy pytaB ironicznie Zawodowy kodeks etyczny poszukiwanie podobieDstw i odmienno[ci norm etycznych i moralnych w stosunku do innych rodzajw norm wydaje si mie we wspBczesnych czasach mniejsze znaczenie poznawcze i praktyczne ni| problematyka zawodowych kodeksw etycznych powstaj bowiem zupeBnie nowe zawody, a dotychczasowe profesje ulegaj daleko idcym zmianom, choby w zwizku z nowymi formami ksztaBcenia, nowymi technologiami oraz internalizacj uprawnieD zawodowych Zawodowy kodeks zawodowy Zawodowy kodeks zawodowy w tych nowych warunkach wytworzyBa si w wielu mianem Etyki zawodowej okre[la si zbir norm [rodowiskach potrzeba kodeksowego zapisania i reguB, ktre okre[laj: podstawowych uprawnieD i obowizkw zawodowych jakie s moralne powinno[ci przedstawicieli danego zawodu? w Polsce ekspansja problematyki etyki zawodowej oraz kodeksw etycznych to zjawisko kto stoi na stra|y ich przestrzegania? charakterystyczne dla przeBomu XX i XXI wieku, jakie konkretnie sankcje mog by zastosowane wobec [wiadczy o tym midzy innymi fakt, i| w programach sprawcy niewBa[ciwego, czy nagannego zachowania? studiw na poziomie nawet licencjackim jest Uporzdkowany zbir takich reguB, czy przepisw wprowadzony obowizkowy wykBad z tego przedmiotu procedury, ktre wyznaczaj obowizki moralne zwizane z czynno[ciami zawodowymi, nazywa si kodeksem etycznym danego zawodu 9 2013-10-28 Zawodowy kodeks zawodowy Kodeks etyczny: Kodeksy etyczne odgrywaj fundamentaln rol zwBaszcza wylicza zazwyczaj uprawnienia przedstawicieli danego w zawodach, ktrych wykonywanie Bczy si z zawodu dysponowaniem oraz ochron zasobw i dbr majcych rozstrzyga sytuacje konfliktowe jak np.: du|e znaczenie oglnospoBeczne ktrym warto[ciom w zaistniaBych okoliczno[ciach przyzna w Polsce takie zawody maj szczeglny status prawny pierwszeDstwo? i mog by nazywane zawodami zaufania publicznego, jak reagowa na pogwaBcenie reguB uczciwej konkurencji? naruszenie zaufania? ktry to termin, wobec u|ycia go w art. 17 ust. 1 Konstytucji, jak rozwizywa najistotniejsze dylematy, ktre pojawiaj si ma tak|e okre[lone znaczenie prawne w trakcie wykonywania czynno[ci zawodowych? Kodeks etyczny Warto[ci, ktre s w gestii uprawiajcych te zawody Kodeks etyczny okre[la zasady le|ce u podstaw i zostaBy powierzone ich pieczy, to: formuBowania sdw moralnych zdrowie i |ycie np. etyka lekarska, etyka aptekarska, Kod etyczny opisuje si poprzez: etyka psychologa okre[lenie warto[ci centralnej wolno[ np. etyka sdziego, etyka adwokacka okre[lenie cnt kardynalnych bezpieczeDstwo np. etyka policyjna, etyka notariusza okre[lenie grzechw gBwnych oddziaBywanie na osobowo[ np. etyka nauczycielska, etyka mediatora, etyka pracy duszpasterskiej, etyka dziennikarska Etyka produktywno[ci etyka produktywno[ci warto[ centralna Warto[ etyka godno[ci " Produkcja dbr cnoty kardynalne centralna etyka powszechnego grzechy gBwne dobra Cnoty " U|yteczno[, skuteczno[, etyka kolektywistyczna pracowito[, oszczdno[, sukces kardynalne etyka autonomii Grzechy " Lenistwo, marnotrawstwo, pora|ka gBwne 10 2013-10-28 Etyka godno[ci Etyka powszechnego dobra Warto[ Warto[ " Dobro spoBeczno[ci jako " {ycie w godny sposb caBo[ci centralna centralna Cnoty Cnoty " Poszanowanie norm " Duchowo[, czysto[, honor spoBecznych kardynalne kardynalne Grzechy Grzechy " PogoD za dobrami " Aamanie norm materialnymi, utrata honoru spoBecznych gBwne gBwne Etyka kolektywistyczna Etyka autonomii Warto[ Warto[ " Dobro innej jednostki  dobro " Dobro wBasnej grupy czBowieka centralna centralna " Poszanowanie wolno[ci i praw, Cnoty Cnoty " Dobro i interes grupy, lojalno[ pomaganie, lojalno[ wobec drugiego wobec czBonkw grupy, konformizm kardynalne kardynalne czBowieka Grzechy Grzechy " Nielojalno[ wobec czBonkw grupy, " Krzywdzenie ludzi, Bamanie praw, nonkonformizm nielojalno[ gBwne gBwne 11

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sieci komputerowe wyklady dr Furtak
Wykład 05 Opadanie i fluidyzacja
WYKŁAD 1 Wprowadzenie do biotechnologii farmaceutycznej
mo3 wykladyJJ
ZARZĄDZANIE WARTOŚCIĄ PRZEDSIĘBIORSTWA Z DNIA 26 MARZEC 2011 WYKŁAD NR 3
Wyklad 2 PNOP 08 9 zaoczne
Wyklad studport 8
Kryptografia wyklad
Budownictwo Ogolne II zaoczne wyklad 13 ppoz
wyklad09
Sporzadzanie rachunku przepływów pienieżnych wykład 1 i 2
fcs wyklad 5
Wyklad08 Zaopatrz wWode
Wyklad3

więcej podobnych podstron