2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
O c z y m b d z i e m y m w i ?
P o d s t a w o w e p o j c i a : e t y k a , m o r a l n o [,
o b y c z a j o w o [
W y k Ba d 1
P o d z i a B t e o r i i e t y c z n y c h
E t y k a o g l n a E t y k a z a w o d o w a
S t a n o w i s k a w e t y c e
Z a w o d o w e k o d e k s y e t y c z n e o g l n e
z a Bo |e n i a
C z y m j e s t e t y k a ?
n a z w a e t y k a o b r o s Ba w w i e l e z n a c z e D,
n i e z a w s z e z e s o b m o |l i w y c h d o
p o g o d z e n i a
w r |n y c h k i e r u n k a c h m y [l i f i l o z o f i c z n e j
i h u m a n i s t y c z n e j z a g a d n i e n i a e t y c z n e s
r o z m a i c i e p r z e d s t a w i a n e i n i e r z a d k o
o d m i e n n i e i n t e r p r e t o w a n e
C z y m j e s t e t y k a ?
Ba c . E t h i c a ; g r . E t h o s - z w y c z a j
w s p Bc z e [n i e m i a n e m e t y k i o k r e [l a s i o g B
d z i a B f i l o z o f i i , n a u k a o m o r a l n o [c i
c a Bo k s z t a Bt r e f l e k s j i n a d m o r a l n o [c i ,
z a j m u j e s i m . i n . p r o b l e m a t y k w a r t o [c i i n o r m
d o k t r y n a m i e t y c z n y m i i p o g l d a m i
m o r a l n y c h , o b o w i z u j c y c h w d a n e j s p o Be c z n o [c i
m o r a l n y m i , n a d w a r t o [c i a m i , n o r m a m i
s y s t e m n o r m m o r a l n y c h j a k i e j [ o s o b y c z y g r u p y
i o c e n a m i e t y c z n y m i
n o r m u z n a w a n y c h w p e w n y m o k r e s i e n p . e t y k a l e k a r s k a
e t y k j a k o t r z e c i d z i a B o b o k f i z y k i i l o g i k i
w p r o w a d z i B d o f i l o z o f i i s t a r o |y t n e j A r y s t o t e l e s
( 3 8 4 3 2 1 ) i n a z y w a B j f i l o z o f i p r a k t y c z n
1
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
P o j c i a k o j a r z o n e z e t y k M o r a l n o [
k i e d y o k i m [ m w i m y , |e j e s t m o r a l n y l u b n i e m o r a l n y ,
F u n d a m e n t a l n y m p o j c i e m , k t r y m
p r z y p i s u j e m y m u p e w n e p r e d y s p o z y c j e p s y c h i c z n e l u b
p o s Bu g u j e s i e t y k a w e w s z y s t k i c h j e j
b e h a w i o r a l n e
w p o t o c z n y m r o z u m i e n i u z a m o r a l n e u c h o d z i w s z y s t k o
d z i a Ba c h j e s t m o r a l n o [
t o , c o n i e j e s t n i e m o r a l n e i o d w r o t n i e
p o j c i e t o j e s t w i e l o z n a c z n e i n i e o s t r e
n p . t c h r z o s t w o , c z y o k r u c i e Ds t w o s n i e m o r a l n e , b o t a k a
j e s t p o w s z e c h n a o p i n i a , t o m o r a l n e s o d w a g a i d o b r o
m o r a l n e j e s t t o , c o m a w a r t o [ u m o r a l n i a j c ,
m o r a l i z a t o r s k
n p . p r z y p o w i e [c i m o r a l n e , c z y m a k s y m y m o r a l n e
M o r a l n o [ M o r a l n o [ w s e n s i e o p i s o w y m
P r z y k Ba d y t e p o k a z u j , |e s Bo w o m o r a l n o [
o z n a c z a d o m i n u j c e w d a n e j
b y w a u |y w a n e w d w c h z a s a d n i c z o
e p o c e i [r o d o w i s k u s p o Be c z n y m
o d m i e n n y c h z n a c z e n i a c h :
p r z e k o n a n i a o t y m :
w s e n s i e o p i s o w y m
w s e n s i e w a r t o [c i u j c y m
J a k i e p o s t p o w a n i e j e s t
m o r a l n i e w s k a z a n e ?
J a k i e j e s t n i e w Ba [c i w e ?
M o r a l n o [ w s e n s i e w a r t o [c i u j c y m M o r a l n o [ - d e f i n i c j a
s p o s b p o s t p o w a n i a j e d n o s t k i l u d z k i e j
m o r a l n e j e s t t o , c o j e s t o c e n i a n e
p r z y j t y p r z e z w i k s z o [c i z a n o r m ,
m o r a l n i e d o d a t n i o ( + ) ,
c z [c i d z i e d z i c t w a k u l t u r o w e g o d a n e j
c o j e s t u z n a w a n e z a a b s o l u t n e
o r g a n i z a c j i k u l t u r o w e j ,
d o b r o e t y c z n e , c o p o w i n n o b y
w y w o Bu j e n e g a t y w n e l u b p o z y t y w n e e m o c j e
i n n y c h j e d n o s t e k ,
p o |d a n y m c e l e m l u d z k i c h
n i e j e s t l u b j e s t s p r z e c z n a z n a t u r c z Bo w i e k a
d |e D
n i e j e s t l u b j e s t s z k o d l i w a z p u n k t u w i d z e n i a
o r g a n i z a c j i k u l t u r o w e j d a n e j s p o Be c z n o [c i
2
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
C z y m j e s t m o r a l n o [? K o l e j n e p o j c i e t o o b y c z a j o w o [
z e s p B o c e n , n o r m i z a s a d o k r e [l a j c y c h z a k r e s o g B o b y c z a j w , o g l n i e p r z y j t y c h t r a d y c y j n y c h
p o g l d w i z a c h o w a D u w a |a n y c h z a w Ba [c i w e s p o s o b w p o s t p o w a n i a , z a c h o w a n i a s i
w o k r e [l o n y c h s y t u a c j a c h , c h a r a k t e r y s t y c z n y c h
d o b r e , p r a w i d Bo w e , n i e s z k o d l i w e
d l a d a n e j s p o Be c z n o [c i , t e r e n u , o k r e s u i t p .
z Be , n i e p r a w i d Bo w e , s z k o d l i w e
o b y c z a j j e s t e l e m e n t e m k o n t r o l i s p o Be c z n e j -
c a Bo k s z t a Bt z a c h o w a D i p o s t a w j e d n o s t k i l u b g r u p y ,
j e g o n a r u s z e n i e p o w o d u j e z a z w y c z a j n e g a t y w n
o c e n i a n y w e d Bu g j a k i e g o [ s p o Be c z n i e
r e a k c j z e s t r o n y g r u p y
f u n k c j o n u j c e g o s y s t e m u o c e n i n o r m m o r a l n y c h
o b y c z a j e s p r z e k a z y w a n e z p o k o l e n i a n a
p o k o l e n i e i u l e g a j z m i a n o m b a r d z o p o w o l i
M o r a l n o [ v s . o b y c z a j o w o [ E t y k a v s . m o r a l n o [
e t y k i n i e n a l e |y m y l i z m o r a l n o [c i
m o r a l n o [c i n i e n a l e |y m y l i z o b y c z a j a m i
m o r a l n o [ t o z f o r m a l n e g o p u n k t u w i d z e n i a z b i r
p y t a n i e :
d y r e k t y w w f o r m i e z d a D r o z k a z u j c y c h w r o d z a j u :
n o r m y o b y c z a j o w e - C o w y p a d a r o b i / n i e
N i e z a b i j a j " , k t r y c h s Bu s z n o [c i n i e d a s i d o w i e [ a n i
r o b i ?
z a p r z e c z y , g d y | z d a n i a r o z k a z u j c e n i c z e g o n i e o z n a j m i a j
c e l e m e t y k i j e s t :
n o r m y m o r a l n e - C o j e s t zl e r o b i / n i e r o b i ? "
d o c h o d z e n i e d o zr d e B p o w s t a w a n i a m o r a l n o [c i
Ba m a n i e z a s a d w i |e s i z p o j a w i e n i e m :
b a d a n i e e f e k t w , j a k i e m o r a l n o [ l u b j e j b r a k w y w i e r a n a
n o r m y o b y c z a j o w e - p o c z u c i e w s t y d u
l u d z i
n o r m y m o r a l n e - p o c z u c i e w i n y
s z u k a n i e p o d s t a w o w y c h p r z e s Ba n e k f i l o z o f i c z n y c h ,
n a p o d s t a w i e k t r y c h d a Bo b y s i w r a c j o n a l n y s p o s b
t w o r z y z b i o r y n a k a z w m o r a l n y c h
E t y k a v s . m o r a l n o [
p o g l d y e t y c z n e p r z y b i e r a j z w y k l e f o r m t e o r i i ,
n a k t r s k Ba d a s i z e s p B p o j i w y n i k a j c y c h
z n i c h t w i e r d z e D, n a p o d s t a w i e k t r y c h m o |n a
f o r m u Bo w a z b i o r y n a k a z w m o r a l n y c h
t e o r i e e t y c z n e m o g b y z a r w n o p r b
u d o w a d n i a n i a s Bu s z n o [c i f u n k c j o n u j c y c h
p o w s z e c h n i e n a k a z w m o r a l n y c h , j a k i m o g
s t a w o s t r e j o p o z y c j i d o p o w s z e c h n e j
m o r a l n o [c i , k w e s t i o n u j c z a s a d n o [ c z [c i b d z
n a w e t w s z y s t k i c h a k t u a l n i e o b o w i z u j c y c h w
d a n y m s p o Be c z e Ds t w i e n a k a z w
3
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
P o d z i a B e t y k i ( 1 ) E t y k a n o r m a t y w n a
d y s c y p l i n a f i l o z o f i c z n a , k t r a z a j m u j e s i :
f o r m u Bo w a n i e m i u z a s a d n i a n i e m r e g u B p o s t p o w a n i a
a n a l i z n o r m i o c e n w i n n y c h w y p o w i e d z i a c h e t y c z n y c h
o b s z a r z a i n t e r e s o w a n i a :
C z y i s t n i e j e / c z y m j e s t n a j w y |s z e d o b r o ? J a k m o |n a j e p o z n a ?
J a k i e j e s t p o w o Ba n i e c z Bo w i e k a ? C o p o w i n n o b y c e l e m l u d z k i c h
d |e D?
E t y k a E t y k a
M e t a e t y k a
n o r m a t y w n a o p i s o w a
C o t o j e s t s z c z [c i e ?
N a c z y m p o l e g a o d p o w i e d z i a l n o [ m o r a l n a ?
J a k i e w a r u n k i m u s z a b y s p e Bn i o n e , a b y d a n e d z i a Ba n i e m o g Bo
b y u z n a n e z a s p e Bn i a j c e w y m o g i e t y c z n e ?
E t y k a o p i s o w a M e t a e t y k a
n a u k o m o r a l n o [c i , z w a n a t a k |e e t o l o g i j a k o t r z e c i p o d s t a w o w y d z i a B e t y k i u k s z t a Bt o w a Ba s i
s t o s u n k o w o p zn o , b o d o p i e r o w X X w i e k u
z a j m u j e s i b a d a n i e m m o r a l n o [c i j a k o t a k i e j - n o r m ,
o c e n , w a r t o [c i u z n a w a n y c h p r z e z l u d z i z a m o r a l n e
z a j m u j e s i l o g i c z n a n a l i z j z y k a e t y k i , a w i c :
d o c i e k a : o p i s e m z n a c z e n i a t e r m i n w e t y c z n y c h , i c h f u n k c j
w j z y k u o r a z s p o s o b a m i d e f i n i o w a n i a t e r m i n w
J a k k s z t a Bt u j s i p o g l d y m o r a l n e ?
e t y c z n y c h
J a k o d g r y w a j r o l w r e l a c j a c h m i d z y l u d z k i c h ?
z a g a d n i e n i e m p r a w d y w e t y c e - C z y s d y e t y c z n e s
J a k i e s p r z y c z y n y u z n a w a n i a j e d n y c h , a n i e u z n a w a n i a
z d a n i a m i w s e n s i e l o g i k i ?
i n n y c h p o g l d w m o r a l n y c h ?
s p o s o b a m i u z a s a d n i a n i a o c e n , n o r m i w a r t o [c i
P o d w p By w e m j a k i c h c z y n n i k w p o g l d y t e u l e g a j
e t y c z n y c h
z m i a n i e ?
p o d e j m o w a n e s g B w n i e b a d a n i a s o c j o l o g i c z n e ,
p s y c h o l o g i c z n e i h i s t o r y c z n e
S t a n o w i s k a n a g r u n c i e m e t a e t y k i K o g n i t y w i z m
w e w s p Bc z e s n e j m e t a e t y c e z a r y s o w a By s i 3
u z n a j e , |e z d a n i a z a w i e r a j c e
p r z e c i w s t a w n e s t a n o w i s k a
t e r m i n y e t y c z n e t a k i e j a k d o b r o ,
z Bo , s p r a w i e d l i w o [, s Bu s z n o [,
k o g n i t y w i z m
m a j c h a r a k t e r p o z n a w c z y ,
m o |n a w i c d o w o d z i i c h
i n t u i c j o n i z m e m o t y w i z m p r a w d z i w o [c i l u b f a Bs z y w o [c i
4
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
I n t u i c j o n i z m E m o t y w i z m
g Bo s i , |e s d y e t y c z n e s t y l k o w y r a z e m o s o b i s t y c h ,
z a k Ba d a , |e c z Bo w i e k p o s i a d a p e w n
s u b i e k t y w n y c h d o z n a D, p r e f e r e n c j i i o c e n , k t r e n i e m o g b y
p o p a r t e |a d n y m i l o g i c z n y m i i e m p i r y c z n y m i r a c j a m i
w e w n t r z n z d o l n o [, z m y s B
s d y t e n i e m o g b y a n i p r a w d z i w e , a n i f a Bs z y w e , p o n i e w a | n i e
s t w i e r d z a j n i c z e g o o b i e k t y w n i e i s t n i e j c e g o , o n i c z y m n i e
m o r a l n y , c z y w Ba [n i e e t y c z n
k o m u n i k u j ; s j e d y n i e s p r a w o z d a n i e m z p r z e |y w a n y c h
i n t u i c j , k t r a p o z w a l a m u
s t a n w e m o c j o n a l n y c h
b e z o w o c n a j e s t p r b a r o z s t r z y g n i c i a p o d s t a w o w y c h k o n t r o w e r s j i
s t w i e r d z i , c o j e s t m o r a l n i e
e t y c z n y c h - m o |n a j e c o n a j w y |e j o p i s y w a p o p r z e z w s k a z a n i e :
d o c z e g o d | s t r o n y s p o r u ?
d o b r e , a c o z Be
c o j e s t j e g o p r z e d m i o t e m ?
c o g o w y w o Ba Bo ?
j a k i b d z i e j e g o p r a w d o p o d o b n y s k u t e k ?
P o d z i a B e t y k i w g T . K o t a r b i Ds k i e g o ( 2 ) F e l i c y t o l o g i a
b y w a o k r e [l a n a t a k |e h e d o n i s t k , e u d a j m o n o l o g i ,
W e d Bu g T a d e u s z a K o t a r b i Ds k i e g o ( 1 8 8 6 1 9 8 1 ) , n a
a w s p Bc z e [n i e b i o t e c h n i k
f u n d a m e n t a l n e z a g a d n i e n i a e t y k i , t a k j a k o n a
j e s t n a u k ( w i e d z ) o |y c i u s z c z [l i w y m , w o l n y m o d
b y Ba u p r a w i a n a w c i g u s t u l e c i , s k Ba d a j s i 3
c i e r p i e D
d z i a By :
k o n s t r u u j e o n a r e g u By p o s t p o w a n i a p r o w a d z c e d o
w y p r a c o w a n i a o s o b i s t e j s a t y s f a k c j i , z a d o w o l e n i a ,
F e l i c y t o l o g i a
F e l i c y t o l o g i a
p s y c h i c z n e g o d o b r o s t a n u
P r a k s e o l o g i a
P r a k s e o l o g i a
s z c z [c i e j e s t n a j w y |s z w a r t o [c i i o s t a t e c z n y m
m o r a l n a
m o r a l n a
D e o n t o l o g i a
D e o n t o l o g i a
c e l e m l u d z k i c h d |e D, d l a t e g o e t y k a p o w i n n a w s k a z y w a
l u d z i o m s p o s o b y o s i g n i c i a t e g o c e l u - e t y k p o w i n i e n
n a u c z a s z t u k i |y c i a s z c z [l i w e g o
P r a k s e o l o g i a m o r a l n a D e o n t o l o g i a
w i e d z a o p o w i n n o [c i a c h , k t r e n a l e |y s p e Bn i a ,
n a u k a o p r a k t y c z n y c h w a l o r a c h r |n y c h d z i a Ba D
w y s t p u j c w r o z m a i t y c h r o l a c h s p o Be c z n y c h
t w o r z y o n a s t r a t e g i e p o s t p o w a n i a z p u n k t u
n p . s t u d e n t a , n a u c z y c i e l a , m a t k i , o j c a
w i d z e n i a i c h s p r a w n o [c i , r a c j o n a l n o [c i
w s k a z u j e , j a k z a s Bu |y n a m i a n o p o r z d n e g o
i s k u t e c z n o [c i
c z Bo w i e k a , o s o b y u c z c i w e j , o d p o w i e d z i a l n e j ,
w i a r y g o d n e j , t a k i e j n a k t r e j m o |n a p o l e g a
z a j m u j e s i t e c h n i c z n y m i a s p e k t a m i l u d z k i c h
c e l e m r e f l e k s j i d e o n t o l o g i c z n y c h j e s t f o r m u Bo w a n i e
d z i a Ba D i i c h z g o d n o [c i z i s t n i e j c y m i n o r m a m i
z a s a d p o w i n n o [c i o w e g o w Ba [c i w e g o , s Bu s z n e g o
m o r a l n y m i , d o b r r o b o t w s e n s i e m a t e r i a l n y m ,
p o s t p o w a n i a , d l a t e g o m i e [c i s i w n i e j z n a c z n a c z [
t e c h n i c z n y m i e t y c z n y m
p r o b l e m a t y k i o d n o s z c e j s i d o k o d e k s w e t y c z n y c h
i e t y k i z a w o d o w e j
5
1 .
1 .
3 .
3 .
2 .
2 .
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
P o d z i a B e t y k i w g R . C a r n a p a ( 3 ) P o d z i a B z e w z g l d u n a :
z a k r e s zr d Bo
o c e n
o b o w i z y w a n i a p o c h o d z e n i a
Z e w z g l d u n a z a k r e s
z a c h o w a D l u d z i
n o r m m o r a l n y c h n o r m m o r a l n y c h
o b o w i z y w a n i a n o r m
m o r a l n y c h
t e o r i e
n a t u r a l i z m m o t y w i z m
Z e w z g l d u n a zr d Bo
o b i e k t y w i s t y c z n e
p o c h o d z e n i a n o r m
m o r a l n y c h
t e o r i e
a n t y n a t u r a l i z m e f e k t y w i z m
s u b i e k t y w i s t y c z n e
Z e w z g l d u n a o c e n
z a c h o w a D l u d z i
e m o t y w i z m n o m i n a l i z m
T e o r i e o b i e k t y w i s t y c z n e
z a k Ba d a j , |e n o r m y e t y c z n e m a j
c h a r a k t e r u n i w e r s a l n y
" t e o r i e o b i e k t y w i s t y c z n e
" t e o r i e s u b i e k t y w i s t y c z n e
m o |n a j e w y w i e [ z o g l n y c h z a Bo |e D,
a n a s t p n i e z a s t o s o w a d o w s z y s t k i c h
l u d z i
T e o r i e s u b i e k t y w i s t y c z n e
z a k Ba d a j o n e , |e n o r m y e t y c z n e s
w y t w o r e m p o s z c z e g l n y c h l u d z i
" n a t u r a l i z m
p r o w a d z i t o d o w n i o s k u , |e : " a n t y n a t u r a l i z m
" e m o t y w i z m
j e [l i i s t n i e j j a k i e [ w s p l n e n o r m y , t o s o n e
w y n i k i e m p o d o b n e j z a w a r t o [c i u m y s B w
w i k s z o [c i l u d z i
n i e m a c z e g o [ t a k i e g o , j a k w s p l n e n o r m y
i k a |d y p o s Bu g u j e s i s w o i m p r y w a t n y m
s y s t e m e m n a k a z w m o r a l n y c h
6
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
N a t u r a l i z m A n t y n a t u r a l i z m
s y s t e m y t a k i e p r b u j w y w o d z i s y s t e m y t a k i e s t a r a j s i d o w o d z i ,
n o r m y m o r a l n e |e n o r m y m o r a l n e m u s z p o c h o d z i
z n a u k p r z y r o d n i c z y c h z g r y n p . o d B o g a l u b z p r z e s Ba n e k
i s p o Be c z n y c h [c i [l e r a c j o n a l n y c h b e z o d n o s z e n i a
s i d o d a n y c h e k s p e r y m e n t a l n y c h
E m o t y w i z m
s y s t e m y t e t r a k t u j n a k a z y m o r a l n e j a k o :
w y r a z i p r z e d Bu |e n i e l u d z k i c h e m o c j i l u b
" m o t y w i z m
" e f e k t y w i z m
e f e k t d z i a Ba n i a l u d z k i e j p s y c h i k i
" n o m i n a l i z m
i w z w i z k u z t y m n i e m a s e n s u s z u k a a n i
n a t u r a l i s t y c z n y c h , a n i a n t y n a t u r a l i s t y c z n y c h
zr d e B t y c h n a k a z w ,
a m o r a l n o [ j e s t p o p r o s t u j e d n y m
z e z j a w i s k p s y c h o l o g i c z n y c h
M o t y w i z m E f e k t y w i z m
s y s t e m y m o t y w i s t y c z n e z a k Ba d a j , s y s t e m y e f e k t y w i s t y c z n e z a k Ba d a j ,
|e o m o r a l n e j o c e n i e d a n e g o c z y n u d e c y d u j e |e o m o r a l n e j o c e n i e d a n e g o c z y n u d e c y d u j e
p r z e d e w s z y s t k i m m o t y w , i n t e n c j a w y Bc z n i e j e g o e f e k t , k o n s e k w e n c j a
w e d Bu g t y c h t e o r i i n i e m o |n a u z n a c z y n u j e [l i c z y n z o s t a B d o k o n a n y b e z i n t e n c j i
z a m o r a l n i e s Bu s z n y , n i e z a l e |n i e o d j e g o l u b n a w e t z e z B i n t e n c j , a l e p r z y n i s B
k o Dc o w e g o e f e k t u , j e [l i n i e z o s t a B p o d j t y d o b r y e f e k t , t o m o |n a g o u z n a z a m o r a l n i e
z d o b r i n t e n c j s Bu s z n y
7
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
N o m i n a l i z m
s y s t e m y t a k i e a b s t r a h u j z a r w n o o d m o t y w u ,
j a k i e f e k t u
t r a k t u j o n e d o b r o i z Bo j a k o n i e d e f i n i o w a l n e
p o j c i a p i e r w o t n e
d o b r e w o b r b i e d a n e g o s y s t e m u m o r a l n e g o j e s t p o
p r o s t u t o , c o j e s t z g o d n e z n a k a z a m i t e g o
s y s t e m u
w o b e c t e g o a n i m o t y w , a n i e f e k t n i e m a j z n a c z e n i a
w o c e n i e m o r a l n e j d a n e g o c z y n u , l e c z p o p r o s t u
z g o d n o [ t e g o c z y n u z n a k a z a m i m o r a l n y m i
S t a n o w i s k a w e t y c e 4 s t a n o w i s k a w e t y c e
p r o b l e m u n i w e r s a l n o [c i n o r m e t y c z n y c h
i n o r m m o r a l n y c h j e s t j e d n y m
z d o n i o [l e j s z y c h z a g a d n i e D
2 4
" s k r a j n y " u m i a r k o w a n y
a b s o l u t y z m s y t u a c j o n i z m
p y t a n i e , c z y i s t n i e j t a k i e n o r m y , k t r e
" s k r a j n y " i m m o r a l i z m
s y t u a c j o n i z m
p o w i n n y o b o w i z y w a w s z y s t k i c h l u d z i
z a w s z e i w s z d z i e ? , o r a z w p r z y p a d k u
1 3
o d p o w i e d z i p o z y t y w n e j j a k i e s t o
n o r m y ?
S k r a j n y a b s o l u t y z m -
p r y n c y p i a l i z m S k r a j n y s y t u a c j o n i z m
z a k Ba d a , |e z a s a d y e t y c z n e m a j u n i w e r s a l n y , p o n a d c z a s o w y
r e l a t y w i z m
c h a r a k t e r
g Bo s i o n , |e z e t y c z n e g o p u n k t u w i d z e n i a k a |d a
d o g B w n y c h r e p r e z e n t a n t w s k r a j n e g o a b s o l u t y z m u e t y c z n e g o
s y t u a c j a , w j a k i e j z n a j d u j e s i c z Bo w i e k , j e s t
z a l i c z a s i I m m a n u e l a K a n t a , k t r y g Bo s i B, |e zr d Be m z a s a d
n i e p o w t a r z a l n a i z t a k i c h , c z y i n n y c h w z g l d w
m o r a l n y c h j e s t r o z u m , a n o r m o m e t y c z n y m p r z y s Bu g u j e
w y j t k o w a
w a l o r p o w s z e c h n e g o o b o w i z y w a n i a
n a c z e l n a d y r e k t y w a m o r a l n a , n a z w a n a p r z e z n i e g o
n a j b l i |s i t e m u s t a n o w i s k u s e g z y s t e n c j a l i [c i
i m p e r a t y w e m k a t e g o r y c z n y m , n a k a z u j e , b y k a |d y p o s t p o w a B
i p o s t m o d e r n i [c i , w e d Bu g k t r y c h w s z y s t k i e l u b
t a k , j a k b y j e g o p o s t p o w a n i e m i a Bo s t a s i p r a w e m
n i e o m a l w s z y s t k i e n o r m y e t y c z n e o b o w i z u j
p o w s z e c h n y m c z y l i o b o w i z u j c y m w s z y s t k i e i s t o t y r o z u m n e
w s p o s b w z g l d n y
a b s o l u t y z m e t y c z n y u z n a j e i s t n i e n i e w i e c z n y c h ,
n i e z m i e n n y c h , n i e z a l e |n y c h o d c z Bo w i e k a p r a w d e t y c z n y c h
8
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
U m i a r k o w a n y s y t u a c j o n i z m I m m o r a l i z m
u m i a r k o w a n y r e l a t y w i z m
z a k Ba d a , |e r e g u B e t y c z n y c h n i e m o |n a w |a d e n
p r z y j m u j e , |e n o r m y e t y c z n e [r e d n i e g o p o z i o m u , k t r e s y t u u j
s p o s b u z a s a d n i , p o z b a w i o n e s p r z e t o w s z e l k i e j
s i m i d z y n o r m a m i [c i [l e s k o n k r e t y z o w a n y m i , a n o r m a m i
w a r t o [c i
n a j o g l n i e j s z y m i i k t r y c h j e s t n a j w i c e j , s b a r d z o c z s t o
w w e r s j i s k r a j n e j i m m o r a l i z m s t a j e s i a m o r a l i z m e m ,
n o r m a m i k o n f l i k t o w y m i , c o o z n a c z a , i | n i e m o |n a i c h
k t r y |d a z n i e s i e n i a w s z e l k i e j e t y k i , a t a k |e e t y c z n y c h
r w n o c z e [n i e s p e Bn i
o g r a n i c z e D n a k Ba d a n y c h n a p o s t p o w a n i e c z Bo w i e k a
w n i e k t r y c h s y t u a c j a c h n i e m o |n a b y r w n o c z e [n i e
p r a w d o m w n y m i o s z c z d z a b l i zn i e m u c i e r p i e D
w y b i t n y m p r z e d s t a w i c i e l e m t e j o r i e n t a c j i j e s t
z t e g o p o w o d u w a l o r p o w s z e c h n e g o o b o w i z y w a n i a m o |n a
F r y d e r y k N i e t z s c h e ( 1 8 4 4 1 9 0 0 ) - n e g o w a B o n p o j c i a
p r z y p i s a t y l k o n o r m o m s z c z e g Bo w y m , k t r e d o k Ba d n i e
w i n y , k a r y , d o b r a i z Ba
o k r e [l a j , j a k w d a n e j s y t u a c j i p o w i n i e n z a c h o w a s i
D l a c z e g o m a m p o s t p o w a r a c z e j d o b r z e n i | zl e ?
k o n k r e t n y a d r e s a t n o r m y
p y t a B i r o n i c z n i e
Z a w o d o w y k o d e k s e t y c z n y
p o s z u k i w a n i e p o d o b i e Ds t w i o d m i e n n o [c i n o r m
e t y c z n y c h i m o r a l n y c h w s t o s u n k u d o i n n y c h r o d z a j w
n o r m w y d a j e s i m i e w e w s p Bc z e s n y c h c z a s a c h
m n i e j s z e z n a c z e n i e p o z n a w c z e i p r a k t y c z n e n i |
p r o b l e m a t y k a z a w o d o w y c h k o d e k s w e t y c z n y c h
p o w s t a j b o w i e m z u p e Bn i e n o w e z a w o d y ,
a d o t y c h c z a s o w e p r o f e s j e u l e g a j d a l e k o i d c y m
z m i a n o m , c h o b y w z w i z k u z n o w y m i f o r m a m i
k s z t a Bc e n i a , n o w y m i t e c h n o l o g i a m i o r a z i n t e r n a l i z a c j
u p r a w n i e D z a w o d o w y c h
Z a w o d o w y k o d e k s z a w o d o w y Z a w o d o w y k o d e k s z a w o d o w y
w t y c h n o w y c h w a r u n k a c h w y t w o r z y Ba s i w w i e l u m i a n e m E t y k i z a w o d o w e j o k r e [l a s i z b i r n o r m
[r o d o w i s k a c h p o t r z e b a k o d e k s o w e g o z a p i s a n i a i r e g u B, k t r e o k r e [l a j :
p o d s t a w o w y c h u p r a w n i e D i o b o w i z k w z a w o d o w y c h
j a k i e s m o r a l n e p o w i n n o [c i p r z e d s t a w i c i e l i d a n e g o
z a w o d u ?
w P o l s c e e k s p a n s j a p r o b l e m a t y k i e t y k i z a w o d o w e j
o r a z k o d e k s w e t y c z n y c h t o z j a w i s k o k t o s t o i n a s t r a |y i c h p r z e s t r z e g a n i a ?
c h a r a k t e r y s t y c z n e d l a p r z e Bo m u X X i X X I w i e k u ,
j a k i e k o n k r e t n i e s a n k c j e m o g b y z a s t o s o w a n e w o b e c
[w i a d c z y o t y m m i d z y i n n y m i f a k t , i | w p r o g r a m a c h s p r a w c y n i e w Ba [c i w e g o , c z y n a g a n n e g o z a c h o w a n i a ?
s t u d i w n a p o z i o m i e n a w e t l i c e n c j a c k i m j e s t
U p o r z d k o w a n y z b i r t a k i c h r e g u B, c z y p r z e p i s w
w p r o w a d z o n y o b o w i z k o w y w y k Ba d z t e g o p r z e d m i o t u
p r o c e d u r y , k t r e w y z n a c z a j o b o w i z k i m o r a l n e
z w i z a n e z c z y n n o [c i a m i z a w o d o w y m i , n a z y w a s i
k o d e k s e m e t y c z n y m d a n e g o z a w o d u
9
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
Z a w o d o w y k o d e k s z a w o d o w y
K o d e k s e t y c z n y : K o d e k s y e t y c z n e o d g r y w a j f u n d a m e n t a l n r o l z w Ba s z c z a
w y l i c z a z a z w y c z a j u p r a w n i e n i a p r z e d s t a w i c i e l i d a n e g o w z a w o d a c h , k t r y c h w y k o n y w a n i e Bc z y s i z
z a w o d u
d y s p o n o w a n i e m o r a z o c h r o n z a s o b w i d b r m a j c y c h
r o z s t r z y g a s y t u a c j e k o n f l i k t o w e j a k n p . :
d u |e z n a c z e n i e o g l n o s p o Be c z n e
k t r y m w a r t o [c i o m w z a i s t n i a By c h o k o l i c z n o [c i a c h p r z y z n a
w P o l s c e t a k i e z a w o d y m a j s z c z e g l n y s t a t u s p r a w n y
p i e r w s z e Ds t w o ?
i m o g b y n a z y w a n e z a w o d a m i z a u f a n i a p u b l i c z n e g o ,
j a k r e a g o w a n a p o g w a Bc e n i e r e g u B u c z c i w e j k o n k u r e n c j i ?
n a r u s z e n i e z a u f a n i a ?
k t r y t o t e r m i n , w o b e c u |y c i a g o w a r t . 1 7 u s t . 1 K o n s t y t u c j i ,
j a k r o z w i z y w a n a j i s t o t n i e j s z e d y l e m a t y , k t r e p o j a w i a j s i
m a t a k |e o k r e [l o n e z n a c z e n i e p r a w n e
w t r a k c i e w y k o n y w a n i a c z y n n o [c i z a w o d o w y c h ?
K o d e k s e t y c z n y
W a r t o [c i , k t r e s w g e s t i i u p r a w i a j c y c h t e z a w o d y K o d e k s e t y c z n y o k r e [l a z a s a d y l e |c e u p o d s t a w
i z o s t a By p o w i e r z o n e i c h p i e c z y , t o : f o r m u Bo w a n i a s d w m o r a l n y c h
z d r o w i e i |y c i e n p . e t y k a l e k a r s k a , e t y k a a p t e k a r s k a , K o d e t y c z n y o p i s u j e s i p o p r z e z :
e t y k a p s y c h o l o g a
o k r e [l e n i e w a r t o [c i c e n t r a l n e j
w o l n o [ n p . e t y k a s d z i e g o , e t y k a a d w o k a c k a
o k r e [l e n i e c n t k a r d y n a l n y c h
b e z p i e c z e Ds t w o n p . e t y k a p o l i c y j n a , e t y k a n o t a r i u s z a
o k r e [l e n i e g r z e c h w g B w n y c h
o d d z i a By w a n i e n a o s o b o w o [ n p . e t y k a
n a u c z y c i e l s k a , e t y k a m e d i a t o r a , e t y k a p r a c y
d u s z p a s t e r s k i e j , e t y k a d z i e n n i k a r s k a
E t y k a p r o d u k t y w n o [c i
e t y k a p r o d u k t y w n o [c i
w a r t o [ c e n t r a l n a
W a r t o [
e t y k a g o d n o [c i " P r o d u k c j a d b r
c n o t y k a r d y n a l n e
c e n t r a l n a
e t y k a p o w s z e c h n e g o
g r z e c h y g B w n e
d o b r a
C n o t y
" U |y t e c z n o [, s k u t e c z n o [,
e t y k a k o l e k t y w i s t y c z n a
p r a c o w i t o [, o s z c z d n o [, s u k c e s
k a r d y n a l n e
e t y k a a u t o n o m i i
G r z e c h y
" L e n i s t w o , m a r n o t r a w s t w o ,
p o r a |k a
g B w n e
1 0
2 0 1 3 - 1 0 - 2 8
E t y k a g o d n o [c i E t y k a p o w s z e c h n e g o d o b r a
W a r t o [ W a r t o [ " D o b r o s p o Be c z n o [c i j a k o
" {y c i e w g o d n y s p o s b
c a Bo [c i
c e n t r a l n a c e n t r a l n a
C n o t y C n o t y " P o s z a n o w a n i e n o r m
" D u c h o w o [, c z y s t o [, h o n o r
s p o Be c z n y c h
k a r d y n a l n e k a r d y n a l n e
G r z e c h y G r z e c h y
" P o g o D z a d o b r a m i " Aa m a n i e n o r m
m a t e r i a l n y m i , u t r a t a h o n o r u
s p o Be c z n y c h
g B w n e g B w n e
E t y k a k o l e k t y w i s t y c z n a E t y k a a u t o n o m i i
W a r t o [ W a r t o [
" D o b r o i n n e j j e d n o s t k i d o b r o
" D o b r o w Ba s n e j g r u p y
c z Bo w i e k a
c e n t r a l n a c e n t r a l n a
" P o s z a n o w a n i e w o l n o [c i i p r a w ,
C n o t y C n o t y
" D o b r o i i n t e r e s g r u p y , l o j a l n o [
p o m a g a n i e , l o j a l n o [ w o b e c d r u g i e g o
w o b e c c z Bo n k w g r u p y , k o n f o r m i z m
k a r d y n a l n e k a r d y n a l n e c z Bo w i e k a
G r z e c h y G r z e c h y
" N i e l o j a l n o [ w o b e c c z Bo n k w g r u p y , " K r z y w d z e n i e l u d z i , Ba m a n i e p r a w ,
n o n k o n f o r m i z m n i e l o j a l n o [
g B w n e g B w n e
1 1
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Sieci komputerowe wyklady dr FurtakWykład 05 Opadanie i fluidyzacjaWYKŁAD 1 Wprowadzenie do biotechnologii farmaceutycznejmo3 wykladyJJZARZĄDZANIE WARTOŚCIĄ PRZEDSIĘBIORSTWA Z DNIA 26 MARZEC 2011 WYKŁAD NR 3Wyklad 2 PNOP 08 9 zaoczneWyklad studport 8Kryptografia wykladBudownictwo Ogolne II zaoczne wyklad 13 ppozwyklad09Sporzadzanie rachunku przepływów pienieżnych wykład 1 i 2fcs wyklad 5Wyklad08 Zaopatrz wWodeWyklad3więcej podobnych podstron