4672948883

4,2 REPETYTORIUM MATURZYSTY BIOLOGIA

Cykl życiowy komórki eukariotycznej

Faza G,. Synteza błon białkowo-lipidowych w rosnącej komórce. Optymalizacja liczby organelli, cząsteczek białek i innych związków.

Faza G_#. W tej fazie znajdują się komórki, które przez dłuższy czas nie będą się dzielić, np. komórki tkanek stałych roślin, komórki wątroby i osteocyty człowieka. Utrata aktywności podziałowej może być trwała, np. u neuronów i włókien mięśni szkieletowych, erytrocytów.

Faza S. .Decyzja" o rozpoczęciu mitozy oznacza początek replikacji DNA. histonów, ccn-trioli oraz innych białek jądra.

Faza G.. Okres ostatecznego przygotowania do podziału: gromadzenie materiałów zapasowych, powielenie organelli komórkowych, intensywna synteza białek.

Faza M. Chromosomy ulegają silnemu skondensowaniu, co umożliwia sprawne obdzielenie nimi komórek potomnych.

Stan jądra i chromosomów w poszczególnych farach cyklu komórkowego

ceeha\faza cyklu	G,	S		M
stan chromatyny		zdekondensowana		skondensowana
liczba cząsteczek DNA	2c	2c -> 4c	4c	4c->2c
liczba chromosomów	2n	2n	2n	2it
otoczka jądrowa		obecna		zanika
wygląd chromosomów	pojedyncze. niewidoczne	podwajają się. niewidoczne	podwojone. niewidoczne	podwojone, widoczne. chromatydy rozdzielane między k. potomne

I.ic/ba chromosomów (n) nic ulega zmianie w żadnym punkcie cyklu komórkowego. W fazie S dochodzi natomiast do podwojenia liczby cząsteczek DNA (c). Komórka haploidal-na ma zatem n chromosomów i c DNA w fazie G, oraz n chromosomów i 2< DNA w fazie G.. Organizm diploidalny posiada 2n i 2c w fazie G, oraz 2n i -U w fazie G.. np. u człowieka 2« = •16.2c = -16 i 4c = 92. Podczas mitozy chromatydy rozchodzą się do komórek potomnych i stają ich nowymi chromosomami o liczbie t właściwej dla fazy G,.

W kluczowych miejscach cyklu. m.in. przed fazą S. mieszczą się .punkty kontrolne". Komórka w każdym z nich „decyduje" o wejściu w następną fazę rozwojową. Cykl komórkowy tym różni się od cykli metabolicznych, że komórka przechodzi go tylko jeden raz. Jeżeli nic jest gotowa wejść w kolejną z faz, czeka.

Życie komórki zmierza ku podziałowi na dwie potomne, których cytoplazma jest kontynuacją cytoplazmy komórki rodzicielskiej. Odżywiając się. wzrastają i dojrzewają do kolejnego podziału, stanowiąc w ten sposób .ogniwo w nieśmiertelnym łańcucha życia", jak wyraził się embriolog I.illie. Czas życia komórek złożonego organizmu jest ograniczony, potencjalnie nieśmiertelne są jedynie komórki tzw. linii płciowej, z których powstaną gamety.

MITOZA, CZYLI PODZIAŁ KOMÓRKI NA DWIE POTOMNE

Na mitotyczny podział komórki składa się podział jądra, czyli kariokincza. oraz podział cytoplazmy. cytokincza. Mitoza została zilustrowana na poniższym rysunku.