5020057914

1. Powstanie i nazwa andragogiki, jej przedmiot, zadania i działy

Powstanie i nazwa

Rozwój refleksji naukowej nad edukacją dorosłych doprowadził w drugiej połowie XX wieku do ukształtowania się wśród nauk o wychowaniu samodzielnej dyscypliny określanej mianem andragogiki. Jest ona także nazywana pedagogiką d(rosłych.

nauka, która obejmuje rozległy krąg faktów i zjawisk związanych z formalnym i nieformalnym kształceniem młodzieży pracującej i dorosłych w systemie szkolnictwa dla pracującydt wszystkich stopni oraz w pozaszkolnych placówkach i instytucjach oświaty i kultury dorosły cli. a także nieinstynicjonalnej edukacji ustawicznej dorosłych (samoedukacji).

Pierwszym, który zaczął się posługiwać terminem andragogika był niemiecki pedagog Aleksander Kapp (od 1833 r.)

W Polsce terminu andragogika użyli w literaturze pedagogicznej po raz pierwszy A. Niesiołowski i H. Radlińska Andrzej Niesiołowski używałtego określenia zamiennie z terminem pedagogika dorosłych* Helena Radlińska posłużyła się tą samą nazwą zamiennie na określenie uprawianej przez siebie dyscypliny naukowej - pedagogiki społecznej.

W Stanach. Zjednoczonych AP termin ten zastał spopularyzowany przez M. Knowlesa, który zdefiniował go jako sztukę i naukę pomagającą dorosłym uczyć się

Przedmiot

Przedmiotem tym jest edukacja młodzieży pracującej i ludzi dorosłych, rozumiana jako ogół procesów oświatowo-wychowawczych, obejmujących kształcenie i samokształcenie, wychowanie i samowychowanie oraz wielostronnie pojmowaną działalność oświatową.

Z a da ii id andragogiki są więc wielorakie. Dadzą się one ująć w cztery następujące grupy:

•    szukanie odpowiedzi na pytanie, jak przebiegają procesy wychowawcze w tej fazie życia człowięka;

•    wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi i formułowaiue wniosków w postaci zdań ogólnych, przedstawiających prawidłowości przebiegu procesów wychowawczy dr, wyjaśnianie tych związkowi zależnośd w celu ukazania, które zjawiska wywołują procesy wychowawcze, a które zjawiska są niepożądane z punktu widzenia prawidłowego rozwoju osobowośri człowieka dorosłego:

•    dostarczanie wiedzy pońzebnej do racjonalnego przekształcania rzeczywistości wychowawczej przedstawionej w formie zdań wartościujących i normatywnych:

•    ustalanie celów i zasad edukacji dorosłych w funkcjonalnym związku z rozwojem społeczno-ekonomicznym społeczeństwa, wytyczanie metod realizacji celów wychowania, sprawdzalne skuteczności tydi metod w praktyce wychowaczej, wskazywanie możliwości i sposobów rozwiązywania próbie-mów wychowawczych w konkretnych środowiskach wychowawczych i w odniesieniu do konkretnej sytuacji żyaowej człowieka dorosłego, opracowywanie głównych założeń organizacji edukacji dorosłych, które zapewniałyby optymalną efektywność wysiłków zmierzających do osiągniętia określonych zmian w osobowości jednostki.

Działy:

Andragogika ogólna zajmuje się problematyką przedmiońi edukacji dorosłych, ogólną diarakterystyką andragogiki, jej strukturą, celami edukacji dorosłych, metodologią badań i filozoficzną problematyką wydiowama dorosłych oraz innymi dziedzinami, które się jeszcze nie usamodzielniły

Jej celem jest również uogćłrtisiie wyników pozostałych dziadów, dostarcza im ogólnej koncepcji teariopoznawczej i metodologicznej. Pcnadto spełnia trzy podstawowe funkcje usługowe narzecz pozostałych działowe kodyfikacyjną inspiracyjną i kontrolną Funkcja kodyfikacyjna odnosi się do zastanej wiedzy, dostarczając ogólnych hipotez, które mogłyby być stasowane w badaniach prowadzonych w ramach innych działów.

teoria wychowania dorosłydi Zajmuje się ona analizą ogólnych doktryn wychowania dorosłych, charakterystyką działalności wychowawczej wśród dorosłych celami, treścią, metodami, procesami wychowania i samowychowania, wychowaniem do pracy i czasu wolnego oraz środowiskowymi uwarunkowaniami wychowalna dorosłych Spełnia trzy podstawowe funkcje: diagnostyczną, organizacyjną i wyjaśniającą. Pierwsza polega na dostarczaniu diagnoz dotyczących ponzeb i możliwości wychowania dorosłych Dmga - na określaniu warunków, w jakich należy organizować i realizować działalna wychowawcze, aby były one optymalnie skuteczne. 1 wreszcie trzecia - na wyjaśnianiu procesów rozwoju i kształtowaniu osobowości człowieka dorosłego, zachowań ludzkich i mechanizmów ról społecznych.

Dydaktyka dorosłych zajmuje się teorią nauczania, kształcenia i samokształcenia dorosłych W ramach tej teorii prowadzone są badaiua w zakresie kształcenia ogólnego i zawodowego, samokształcenia i popularyzacji wiedzy. Przedmiotem badali są: systemy dydaktyczne, teorie dobom treści i metod kształcenia, system kształcenia zawodowego, praca i zawód jako główne kategorie kształcenia zawodowego dorosłych, proces doskonalenia zawodowego oraz sylwetka zawodowa nauczyciela dorosłych.

Andragogika edukacji kulturalnej obejmuje stosunkowo rozległą i złożoną problematykę. Zajmuje się charakterystyką i klasyfikacją placówek kultural-no-oświatowych, mchami społeczno-kulturalnymi, upowszeclmiaiuem czytelnictwa. rozwojem amatorskiego ruchu artystycznego, zawodem pracownika kulńiralno-oświatowego. metodyką pracy kulturalno-oświatowej, diagnostyką potrzeb i zainteresowali oświatowo-kulturalnych.

Teoria porównawcza systemów edukacji dorosłych bada i analizuje politykę oświatową i orgaiuzację systemów oświaty dorosłydi na świecie oraz społeczne i gospodarcze warunki rozwoja

Historia oświaty dorosłych i myśli andragogicznej jest jedną z ważniejszych subdyesyplin andragogicznych. Swym zakresem obejmuje dziedzinę kształtowania osobowości dorosłydi za pomocą wychowania i samowychowania.