6830719318

PŁAZY

AMPHIBIA

PŁAZY TARCZOGŁOWE

+ LABYRINTHODONTIA

RZĄD

ANURA    URODELA    APODA

AMPHIBIA    * bezowoctnlowce, zmiennocieplne, ziemnowodne

*    występują na wszystkich lądach poza wyspami oceanicznymi i obszarami zlodowaconymi

*    dorosłe wykazują różny stopień przystosowania do życia na lądzie

*    ich rozwój z jaj przez stadium larwy zachodzi w wodzie POCHODZENIE

*    najstarsze szczątki pochodzą z Grenlandii, północnej Rosji i Australii

-    były to płazy tarczogłowe (meandrowe, labiryntodonty) mające wraz z ogonem ponad metr długości

-    ICHTIOSTEGA - zwana czasem rybopłazem

*    przodkami tych zwierząt były ryby mięśniowe

-    miały zdolność oddychania powietrzem atmosferycznym dzięki parzystemu pęcherzowi pławnemu, połączonem u z przewodem pokarmowym

-    miały narządy wewnętrzne (choany) otwierające się do jamy gębowej (dzięki temu współczesne lądowe kręgowce mogą wciągać powietrze do płuc przez nos, nawet kiedy pysk jest zamknięty lub zanurzony)

-    czaszka odłączyła się od pasa barkowego i pojawiła się ruchoma krótka szyja (wstrząsy przy chodzeniu nie były bezpośrednio przenoszone na puszkę mózgową)

-    kończyny tylne zyskały połączenie ze szkieletem osiowym - miednica połączyła się z kręgosłupem (wczesne kręgowce lądowe miały jeden kręg krzyżowy)

-    nastąpiła redukcja struny grzbietowej (nie wnikała do czaszki, a w miarę rozwoju osobniczego zastępowana była przez segmentowe skostnienia kręgów)

*    najstarsze czworonogi prowadziły wodny tryb życia, ale dzięki palczastym kończynom wolnym zyskały możliwość łatwiejszego wychodzenia na ląd (z początku na krótko)

*    życie poza wodą wymagało ochrony skóry przed wysychaniem (funkcję tę spełnia rogowy naskórek, a u płazów także śluz)

*    meandrowe przeżyły rozkwit w karbonie i permie, w triasie straciły na znaczeniu na rzecz gadów i wymarły przed końcem mezozoiku

*    w karbonie wyodrębniły się z nich owodniowce

*    SEIMURIA - z permu Ameryki Północnej, wykazywała mozaikę cech płazich, ale jej młode rozwijały się w wodzie

*    pierwszych przedstawicieli płazów współczesnych znamy z wczesnego triasu

BUDOWA ZEWNĘTRZNA

*    skóra

-    okrywa ciało płazów

-    pokryta cienkim, wielowarstwowym naskórkiem

*    śluz

-chroni przed wysychaniem

-    wydzielany przez gruczoły skórne

-    zmniejsza tarcie podczas pływania

*    toksyny

-    zawarte w wydzielinach gruczołów skórnych

-    ROPUCHY i SALAMANDRY mają gruczoły przyuszne wydzielające parzystą wydzielinę

-    niekiedy wydzielina gruczołów skórnych powoduje tylko podrażnienie skóry i śluzówek (krajowe płazy)

-    niektóre gatunki tropikalne (południowoamerykańskie ŻABKI), drzewołazy i liściołazy są śmiertelnie trujące (Indianie używają ich do zatruwania strzał)

-    płazy najbardziej trujące mają najczęściej jaskrawe odstraszające ubarwienie

-    SALAMANDRIA występująca w Polsce ma na czarnym ciele kontrastujące żółte plamy

-    KUMAKI od strony grzbietowej wyglądają jak ciemne ropuszki, zaniepokojone ukazują jaskrawo ubarwiony plamisty brzuch (KUMAK. NIZINNY czerwono-czarny, KUMAK.GÓRSKI żółto-czarny)

SZKIELET

*    współczesne mają ażurową płaską czaszkę

*    ponad głowę wystają wyłupiaste oczy umożliwiające obserwację otoczenia podczas zanurzenia w wodzie

*    otwór gębowy bardzo duży

*    w kręgosłupie pojawia się krótki odcinek szyjny, ale na zewnątrz szyja jest słabo zaznaczona

*    żebra są zredukowane

*    tułów wykazuje dość wyraźną meta merlę mięśni (Nawet u bezogonowych, które nie mają zdolności wyginania się na boki)

*    większość ma dwie pary kończyn wolnych zakończonych palcami (na przednich 4, na tylnych 5)

*    między palcami (zwłaszcza kończyn tylnych) mogą występować błony pławne co jest przystosowaniem do życia w wodzie