1206967322

200

JAN MIETELSKI

pracowali kolejno: J. Gadomski, L. Orkisz - który odkrył tam w 1925 r. kometę, Jan Mergentaler (1901-1995). Rozalia Szafraniec (1910-2001), Maria Makowiecka, Władysław Tęcza (1910-1976), Fryderyk Koebcke (1909-1969). Obserwowali tam również: Lidia Stankiewicz (1911-1949), Jan Piegza (1909-1982), Stefan Szczyr-bak (1909-1997) i Janusz Pagaczewski, ; bywali tam także geofizycy: Tadeusz Olczak i Edward Stenz. W 1936 r. odkrył tam kometę pracownik obsługi stacji

-    Władysław Lis (1911-1980). W samym Krakowie, dr Antoni Wilk (1876-1940) odkrył 4 komety.

Stacja na Lubomirze została zniszczona przez oddziały niemieckie 15 IX 1944 r., podczas akcji pacyfikacyjnej, wymierzonej przeciw partyzantom. Przed wojną funkcjonował również krótko (1931-1934) na pobliskiej Uklejnie (680 m) posterunek obserwacyjny OAUJ.

W swym krakowskim okresie życia Banachiewicz angażował się w działania obserwacyjne raczej dorywczo (serie ocen gwiazd zmiennych, zaćmienia, zakrycia). W jego twórczości dominują wtedy prace teoretyczne, w których - obok tematyki astronomicznej - występują zagadnienia z zakresu matematyki, mechaniki , geodezji i geofizyki. Problematykę astronomiczną można scharakteryzować jako stałe korygowanie podstawowych kanonów mechaniki nieba i wyznaczania orbit, a nawet konstruowanie nowych metod. Jego rachunek krakowianowy znalazł tam wiele zastosowań. Pomysłowością wyróżniło się wyznaczenie przez niego (1930) orbity Plutona. Krakowiany znalazły także wiele innych zastosowań

-    głównie w astronomii obliczeniowej- tam, gdzie szło o szybkie rozwiązywanie układów równań liniowych, odwracanie szeregów potęgowych, poligonometrię sferyczną i sprawne operowanie, podstawową dla rachunku wyrównawczego, metodą najmniejszych kwadratów (MNK).

W latach dwudziestych Banachiewicz zaprojektował chronokinematograf -długoogniskową kamerę filmującą przebieg zaćmień Słońca i rejestrującą momenty wykonania poszczególnych klatek filmu z dokładnością 0.01 s. Chrono-kinematografy były używane w ekspedycjach zaćmieniowych OAUJ w latach 1927,1932,1936,1954,1961. Na dokładnych pozycjach Księżyca, uzyskiwanych z obserwacji tym przyrządem, Banachiewicz oparł (1928) projekt swojej metody nawiązywania kontynentalnych sieci geodezyjnych poprzez oceany, co jest pomysłem prekursorskim w stosunku do dzisiejszych metod geodezji satelitarnej.

W czasie okupacji hitlerowskiej Obserwatorium Krakowskie funkcjonowało jako jednostka odrębna, niezależna od oficjalnie zamkniętego UJ. Banachiewicz, po powrocie (1940) z obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, kierował nawet nim przez 1.5 roku. Po nim administrację Obserwatorium objął dr Kurt Walter (1905-1992) z Poczdamu. Banachiewicz został początkowo urlopowany, a w 1943 r. - emerytowany, zachowując prawo przebywania i prowadzenia pracy naukowej w zakładzie. Prace astronomiczne w Obserwatorium w tym okresie ograniczają się w programach obserwacyjnych do obserwacji gwiazd zaćmieniowych,