1841899737

152

RECENZJE, OMÓWIENIA, NOTY

dzialnej funkcji własnego korespondenta krajowego i zagranicznego gazet radzieckich.

Zofia Lewartowska

KORESPONDENCI

ZUR ENTWICKLUNG DER AR-BEITERKORRESPONDENTEN - BE-WEGUNG IN DER DEUTSCHEN SOZIALISTISCHEN PRESSE. (Ge-schichte der deutschen Prcsse, Lehr-material VIII). Karl-Marx-Universi-tat Leipzig, Fernstudium der Jour-nalistik, 1963, s. 163 4- ilustracje.

Instytut Historii prasy Wydz. Dziennikarstwa w Lipsku wydaje (dla studiujących zaocznie) podręczniki z zakresu historii prasy niemieckiej. Materiały VIII omawiają rozwój ruchu korespondentów robotniczych.

Partia Socjaldemokratyczna utworzona w r. 1869 w Eisenach posiadała stosunkowo dobrze rozbudowaną prasę, która — by się uniezależnić od burżuazyjnych źródeł informacyjnych — rozbudowała szeroko sieć współpracowników i korespondentów. Dotyczyło to zwłaszcza centralnego organu Volksstaat, lecz także inne pisma prowadziły specjalne rubryki Korespondencji”, pochodzących z reguły od funkcjonariuszy partyjnych i związkowych. Szczególnie żywe były owe związki między prasą socjalistyczną, a robotnikami w okresie bismarkowskiej „ustawy socjalistycznej”. Wybierano osobnych łączników między organizacjami partyjnymi, a redakcją nielegalnego Sozialdemokrat w Zurychu. Ilość i wszechstronność tematyczna korespondencji wzrastała tak dalece, iż można uznać okres ten za początki świadomie organizowanego ruchu korespondentów robotniczych.

Przejście do imperialistycznej fazy kapitalizmu oznaczało jednocześnie narastanie tendencji oportunistycznych w socjaldemokracji. Lewica socjalistyczna i jej organ Leipziger Volkszeitung. także nie doceniały znaczenia przekształcenia zaczątków ruchu korespondentów w zorganizowaną formę. Dokonał tego dopiero Lenin, tworząc Iskrą jako gazetę nowego typu.

Na wzór bolszewicki organizację ruchu korespondentów podjęła niemiecka prasa komunistyczna w połowie lat dwudziestych. Od 1921 r. poczynając, datuje się organizowanie listów od robotników,

następnie budowano sieć korespondentów lokalnych i zakładowych. Ówczesna sytuacja KPD, zarówno zewnętrzna (częste delegalizacje organów prasowych, niedostateczna masowość), jak i wewnętrzna (prawicowe i lewackie odchylenia) nie doprowadziły jednak przed I Konferencją korespondentów robotniczych Rotę Fahne w grudniu 1924 do spodziewanych osiągnięć. Pod kierownictwem thalmannowskiego Komitetu Centralnego, pracującego w oparciu o komórki zakładowe, ruch korespondentów osiągnął najwyższy rozkwit w latach 1929—32. Osiągnięto ścisły związek prasy komunistycznej z rewolucyjnym proletariatem i zyskano licznych współpracowników — robotników.    (pd)

AKTYW    ;

WIELENIJE WREMIENI — Ob-

szczestwiennoje naczało w rabotie

sowietskoj pieczati i radio — Izd.

„Prawda”, Moskwa 1961 r. s. 206.

Społeczne zasady współpracy — to w tej chwili kierunek wyznaczający przyszłość całego państwa radzieckiego. W miarę stopniowego przechodzenia z form socjalistycznych do komunistycznych, rosnąć ma bezinteresowny udział społeczeństwa we wszystkich dziedzinach życia.

W prasie radzieckiej, zjawisko społecznych zasad współpracy zapoczątkowane zostało wkrótce po XX Zjeździć KPZR, decyzją KC KPZR z 1958 r. zawartą w uchwale ..O poprawie kierowania masowym ruchem korespondentów robotniczych i chłopskich w prasie radzieckiej”. Drugi kardynalny dokument to uchwała „O dalszym rozwoju społecznych zasad w radzieckiej prasie i radio” z r. 1960. Jest ona konsekwentna kon-tynuacją wyznaczonej linii. Od tego momentu przebiega w redakcjach Kiaju Rad żywiołowy proces narastania bezinteresownego aktywu współpracowników rekrutujących się z wszystkich warstw społecznych od robotników i chłopów — po uczonych i specjalistów wysokiej rangi.

„Wielenije wremieni” — to zbiór dowodów, świadczących jak szeroko rozprzestrzeniła się w prasie radzieckiej ta idea. Rozległym aktywem szczyci się le-raz każda niemal gazeta: pisma poszczególnych republik i obwodów w jednym szeregu z Prawdą. Ciekawych inspiracji