3262346974

zmiany w organizacji i sposobie nauczania¹. Odcinając się od dominacji Kościoła, Komisja przeprowadziła reformę uniwersytetów i szkół średnich oraz włączyła kształcenie i wychowanie do obowiązków państwa. Również dla przyszłych pielęgniarek i położnych był to korzystny czas na zdobywanie wiedzy medycznej, przekazywanej przez wykształconych wykładowców świeckich².

W czasie zaborów stagnacja oświatowa nie stłumiła działalności naukowej polskiego społeczeństwa. Okres rozkwitu przeżywał Uniwersytet Wileński, który posiadał najlepiej rozwinięty Wydział Medyczny w Rzeczypospolitej. W zaborze pruskim szkolnictwo zostało poddane bezwzględnej germanizacji, a edukacja była kontynuowana głównie na uczelniach niemieckich. Po upadku powstania listopadowego (w roku 1831) szkolnictwo polskie całkowicie zamarło³.

W okresie niepodległości obok istniejących już Uniwersytetów: Jagiellońskiego w Krakowie i Jana Kazimierza we Lwowie, uruchomiono Warszawski. W dniu 5 kwietnia 1919 roku w Poznaniu pod nazwą Wszechnicy Piastowskiej powstał Uniwersytet Poznański, a rok później Wydział Lekarski^{4 5 6}, którego pierwszym dziekanem i równolegle kierownikiem Katedry Historii Medycyny był doktor Adam Wrzosek^{7 8}.

W latach 20-tych minionego stulecia pielęgniarstwo spełniało głównie funkcję pomocniczo-opiekuńczą. Dopiero w kolejnej dekadzie zaczęto w pielęgnowaniu dostrzegać elementy terapii w procesie leczenia. Położne w oparciu o przepisy prawne (rozporządzenie na mocy ustawy z 1928 roku) do lat pięćdziesiątych XX wieku były w swoich czynnościach całkowicie samodzielne⁷.

Programy kształcenia pielęgniarek i położnych realizowane do roku 1939, oparte były na najlepszych wzorcach światowego pielęgniarstwa i położnictwa. Już wówczas

11

1

   B. Suchodolski: Komisja Edukacji Narodowej na tle roli oświaty w dziejowym rozwoju Polski. Wiedza

Powszechna, Warszawa 1972, s. 87.

2

   H. Matoga: Zgromadzenie ss. Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo a krakowskie pielęgniarstwo (do

IpołowyXXw.) [w:] Zawód pielęgniarki na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, (red.) B. Urbanek. Makmed, Warszawa 2008, s. 150.

3

   W. Śliwerska. B. Śliwerski: Edukacja dla wolności. Oficyna Wydawnicza Impuls. Kraków 1993, s. 11.

4

   A. Wrzosek: Powstanie Wydziału Lekarskiego w Uniwersytecie Poznańskim. Archiwum Historii

i Filozofii Medycyny 1925, t. 2, z. 2, s. 241-256.

5

   M. Musielak: Rozwój Wydziału Nauk o Zdrowiu w latach 1975-2010. [w:] Rozwój i osiągnięcia

Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w latach 2005-2010, (red.) M. Musielak. W. Samborski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, Poznań 2010. s. 10.

6

   R. K. Meissner: Adam Jan Wrzosek (1875-1965), patolog, historyk medycyny, antropolog, organizator

szkolnictwa akademickiego, [w:] Szkic do portretów' przedstawicieli medycyny poznańskiej 1945-1985, (red.) J. Hasik, R. K. Meissner. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny. Poznań 1984, s. 325-346.

7

   G. Nowak: Jutro trudniejsze niż wczoraj. Pielęgniarka i Położna 1999, 7, s. 4.