3149489175

najnowszą wiedzą jest ważne w każdym zawodzie, również psychologa. Pojawiają się nowe narzędzia oraz nowe propozycje analizy i interpretacji danych uzyskanych za pomocą „starych” narzędzi, które warto poznać.

Zdolność wykorzystania wiedzy merytorycznej obok logicznego myślenia i zestawienia ze sobą informacji, przejawia się moim zdaniem również w świadomym wyborze teorii psychologicznej leżącej u podstaw diagnozy. „Formułując nasze pytania i wnioski, używamy pewnych pojęć psychologicznych, które pochodzą z jakiejś określonej szkoły czy tradycji w psychologii. Ważne jest abyśmy robili to świadomie i mieli pełną jasność, jakie jest znaczenie tych pojęć- m.in. po to, aby nie naginać ich potem do uzyskanych danych, ani nie „wzbogacać” o potoczne intuicje, co poddałoby w wątpliwość rzetelność naszego badania” (Stemplewska- Żakowicz, 2005, s. 92).

Przeprowadzając diagnozę w oparciu o testy psychometryczne, opieramy się na podejściu wybranym przez autora. Test ma swoje podstawy teoretyczne, wyniki możemy interpretować jedynie zgodnie z założeniami jego twórców. Czasem możliwa jest analiza jakościowa, która nie dotyczy materiału testowego, tylko okoliczności, sposobu wykonania zadań np. ocena męczliwości ręki podczas wykonywania zadań z Testu Rozwoju Percepcji Wzrokowej M. Frostig. Korzystanie z pozostałych metod ( wywiadu, obserwacji, analizy dokumentów, niektórych metod projekcyjnych, prób klinicznych) wymagają od nas wyboru orientacji teoretycznej i analizy, a często również zaplanowania badania, zgodnie z tą orientacją.

Diagnosta musi posiadać umiejętność obserwacji i prowadzenia rozmowy. Po pierwsze po to, aby nawiązać z osobą badaną kontakt. Po drugie, żeby w procesie diagnostycznym wykorzystać wywiad i obserwację. Szutrowa (1991) zwraca uwagę, że na zdolność wchodzenia z osobą badaną w kontakt wpływa również osobowość diagnosty.

Jak pisze: „Aby nawiązać dobry kontakt z osobą badaną. Diagnosta musi nie tylko chcieć to zrobić, musi też umieć. Istnieją takie cechy i nawyki, które znacznie tę zdolność ograniczają” (Szutrowa, 1991,s. 37). Są to:

■    nawyk oceniania i wartościowania postępowania innych osób,

■    nadmierne poczucie odpowiedzialności za badanego,

■    tendencja do dominacji,

■    lęk diagnosty (m. in. przed kontaktem, własną bezradnością, naruszeniem

schematów).

7