5673850843

18 Konstytucyjne podstawy stanów nadzwyczajnych w państwach bałkańskich i w Turcji

1.2. Zakres badań

Rozpad Byłej Socjalistycznej Republiki Jugosławii w ostatniej dekadzie XX wieku przyczynił się do zburzenia stabilności w regionie, wywołał polityczny ekstremizm, nacjonalizm oraz religijną i rasową nietolerancję w dawnych republikach związkowych. Natomiast powstanie nowych, słabych państw skutkowało między innymi oderwaniem się Kosowa od Serbii oraz konfliktem w Macedonii. W efekcie przebiegają tędy główne szlaki nielegalnej migracji i nielegalnego handlu lekami, bronią, ludźmi i materiałami strategicznymi o podwójnym przeznaczeniu³⁰. Konflikt między ludnością narodowości albańskiej i serbskiej w Kosowie dodał nowego i wymagającego pilnego reagowania, humanitarnego wymiaru wyzwaniom i zagrożeniom w regionie³¹. W jego efekcie strumień uchodźców do Albanii, którego rozmiarów nie była w stanie przewidzieć żadna organizacja międzynarodowa, od marca 1998 r. do czerwca 1999 r. przekroczył 460 tys. osób. Po okresie burzliwych konfliktów dochodzi do stabilizacji i pojednania pomiędzy państwami w badanym regionie. W maju 2010 r. szef tureckiego rządu udał się z pierwszą od lat wizytą do Grecji, co jest bardzo wymowne, zważywszy, że oba kraje stoczyły ze sobą kilka wojen, a ostatnią odsłoną konfliktu była wojna między greckimi i tureckimi Cypryjczykami, która doprowadziła do podziału wyspy.

Państwa bałkańskie i Turcja, a zwłaszcza Bałkany Zachodnie, nie zawsze są postrzegane jako obszar o dużym znaczeniu dla Polski. Dobrze ilustruje takie podejście wstępna lista priorytetów polskiej prezydencji w Unii Europejskiej, w której widniała krótka wzmianka: „Polska prezydencja będzie ponadto realizować bieżącą agendę europejską, w tym tak ważne kwestie jak... dalsze rozszerzenie Unii Europejskiej (możliwe podpisanie traktatu akcesyjnego z Chorwacją)”³². Powyższy region odgrywa jednak bardzo ważną rolę, ponieważ³³:

- kluczowe znaczenie dla pozycji Unii Europejskiej w świecie ma pomyślne zakończenie integracji państw bałkańskich i Turcji, gdyż w tym regionie [autorzy piszą o subregionie Bałkanów Zachodnich]: „wciąż nie można wykluczyć zamieszek na tle etnicznym, głębokiego kryzysu ekonomicznego, zamachów terrorystycznych oraz

³⁰    M. Dokmanovic, E. Mihajlova, Z. Hristovski, National Security Strategy fiom the View of the Civil Society a Contribution for a Regional Security Strategy, Skopje 2006, s. 2.

³¹    Post-Conflict EnvironmentaI Assessment - Albania, Genewa 2000, s. 6.

³²    A. Balcer, G. Gromadzki, Doceńmy wreszcie Bałkany, dla „Gazety Wyborczej" 27.10.2010, portal: demoseuropa.eu.

³³    Por. ibidem.