5792343889

28 Paweł Drobny

2. Powstanie i rozwój neoklasycznej teorii kapitału ludzkiego

Zalążki idei kapitału ludzkiego odnaleźć można już w dziełach późnych scholastyków¹ oraz w dziele Adama Smitha². Jednakże teoria kapitału ludzkiego powstała na gruncie neoklasycznej szkoły ekonomii. Szczególną rolę w rozwoju tej koncepcji odegrali J. Mincer³, T.W. Schultz⁴ oraz G.S. Becker⁵. Idea kapitału ludzkiego zrodziła się w wyniku poszukiwań nowych czynników produkcji wpływających na wzrost gospodarczy⁶.

J. Mincer rozumiał pojęcie inwestowania w kapitał ludzki jako proces uczenia się, a następnie zdobywania doświadczenia zawodowego. W oparciu o model, w którym poszczególne jednostki mają takie same zdolności i szanse na wejście do dowolnego zawodu, wyprowadził następujące wnioski: zawody wymagające dłuższej nauki zapewniają wyższą płacę, a także przy założeniu, że różnica czasu nauki różnych osób jest stała, różnica w ich zarobkach jest tym większa, im dłużej się one uczyły. J. Mincer pojmował więc kapitał ludzki jako ogół wiedzy zdobytej w szkole oraz w trakcie wykonywania pracy. Miarą zaś kapitału ludzkiego jest czas rozumiany jako okres edukacji oraz jako wiek pojedynczej osoby, będący wyrazem jej doświadczenia⁷.

T.W. Schultz miał wątpliwości co do tego, czy zdobyta wiedza i umiejętności mogą być formą kapitału. Jednakże duża część konsumpcji może być traktowana jako inwestycja w kapitał ludzki, na przykład: wydatki na szkolnictwo, wydatki na zdrowie, wewnętrzne migracje w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy oraz szkolenie i zdobywanie doświadczenia w pracy. Te inwestycje mogą zdaniem noblisty mieć wpływ na wzrost realnych zarobków poszczególnych osób⁸.

1

   Św. Bernardyn ze Sieny, Opera omnia. De Ewangelio aeterno, Venice 1591, Kazanie XXXV, art. 2, rozdz. 2 i 3.

2

   A. Smith, An Inąuiry into the Naturę and Causes of the Wealth ojNations, wyd. poi. Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Księga I, rozdz. 10, część 1.

3

   J. Mincer, Investment in Humań Capital and Personal Income Distribution, „Journal of Political Economy” 1958, vol. 66, nr 4.

4

   T.W. Schultz, Imestment in Humań Capital, „American Economic Review” 1961, vol. 51, nr 1.

5

   G.S. Becker, Imestment in Humań Capital: A Theoretical Analysis, „Journal of Political Economy” 1962, vol. 70, nr 5.

6

   Por. G.S. Becker, Humań Capital. Theoretical andEmpirical Analysis with Special Reference to Education, 3rd edition, The University of Chicago Press, 1993, s. 11.

7

   J. Mincer, op. cit., s. 281-302; oraz K. Cichy, K. Malaga, Kapitał ludzki w modelach i teorii wzrostu gospodarczego [w:] Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny, red. M. Herbst, Scholar, Warszawa 2007, s. 20-21.

8

   T.W. Schultz, op. cit., s. 1-17.