6628927032

Tadeusz W.Boh, Wykłady z ekonometrii

1. Podstawowe pojęcia ekonometrii 1.1. Ekonometria jako nauka

Ekonometria jest dyscypliną ekonomiczną, która zajmuje się nadawaniem empirycznej treści apriorycznym prawom ekonomii¹. Zajmuje się zatem empiryczną weryfikacją praw ekonomicznych. Zainteresowanie ekonometrii ograniczone jest do zależności, które mają charakter ilościowy i powtarzalny. Zależności tego typu dają się bezpośrednio lub pośrednio zmierzyć, np. zależność konsumpcji od dochodu, zależność inflacji od podaży pieniądza itp. Ekonometria nie zajmuje się zależnościami jakościowymi i niepowtarzalnymi, których nie można zmierzyć. Ujmując przedmiot zainteresowań ekonometrii nieco bardziej szczegółow o, można powiedzieć, że wypełnia ona dw ie funkcje:

poznawczą, jako narzędzie testowania (weryfikacji) teorii ekonomicznych,

utylitarną, jako narzędzie poznania konkretnych procesów ekonomicznych, którego wyniki są

wykorzystywane w analizach historycznych, symulacjach, prognozowaniu i w podejmowaniu

decyzji.

Poznawcza funkcja ekonometrii umiejscawia ją jako istotną część ekonomii. Powiązania z teorią ekonomii nie są jednostronne. Z jednej bowiem strony ekonometria korzysta z praw i twierdzeń sformułowanych na gruncie ekonomii w procesie sformalizowanego opisu rzeczywistych procesów' gospodarczych. W tym sensie ekonometria spełnia funkcje pomocnicze dla ekonomii. Z drugiej strony poprzez wielokrotną weryfikację empiry czną twierdzeń ekonomii przyczy nia się do powstawania nowych twierdzeń ekonomicznych, bądź modyfikacji „starych teorii".

Zadania utylitarne mają związek z procesami podejmowania decyzji ekonomicznych. Procesy te, jak wiadomo, odbywają się w warunkach niepewności. Jak pokazywać będziemy w trakcie wykładów, empiryczne modele ekonometryczne wykorzystywane być mogą do wnioskowania o występowaniu powiązań między zmiennymi ekonomicznymi, do oceny efektów polityk gospodarczych (działań podejmowanych przez decydentów) oraz w szczególności do prognozowania.

Słowo ekonometria rozumiane jest w dwojaki sposób: w' szerokim sensie, w' wąskim rozumieniu.

Ekonometria w' szerokim sensie obejmuje: ekonomię matematyczną, ekonometrię w wąskim rozumieniu (klasyczną), badania operacy jne.

Ekonomia matematyczna zajmuje się matematyczną formalizacją teorii ekonomicznych oraz tworzeniem abstrakcyjnych systemów ekonomicznych, za pomocą których, drogą dedukcyjną, wyprowadzane są twierdzenia ekonomiczne. Ekonomia matematyczna nie zajmuje się empiryczną weryfikacją swoich twierdzeń formułuje tylko pewne hipotezy dotyczące funkcji opisującej powiązania między badanymi zmiennymi ekonomicznymi. Przykładami są: funkcja konsumpcji Keynesa: C, = /?„ + f$_xX,, gdzie C, -konsumpcja, X, - dochód, /?, - krańcowa skłonność do konsumpcji: funkcja produkcji Cobb-Douglasa: Q, = /?_(lA'/^,|Z,f^! -gdzie Q, - produkcja, K, - nakład kapitału, L, - nakład pracy.

Ekonometria „klasyczna" zajmuje się metodami weryfikacji oraz praktyczną weryfikacją twierdzeń ekonomii. W jej ramach wydziela się:

teorię ekonometrii - tj. metodologię wnioskowania statystycznego na podstawie danych ekonomicznych,

ekonometrię stosowaną np. ekonometryczna analiza popytu, ekonometryczna analiza produkcji, ekonometryczna analiza kosztów, modelowanie gospodarki narodowej itp.

1

1

Zob. A.S.Goldberger. Teoria ekonometrii, str. 14-16.