Dusia robi porządki
Ćwiczenia rozwijające sprawność narządów mowy
Wskazówki
" Podczas zajęć należy systematycznie powtarzać ćwiczenia ortofoniczne, a zwłaszcza
artykulacyjne. Ćwiczenia tego typu powinny być wykonywane często i krótko (ok. 5min.).
" Ćwiczenia należy powtarzać po kilka lub kilkanaście razy, w zależności od możliwości dziecka.
Do ćwiczeń warto wykorzystać maskotkę (np. pieska), która chwali dziecko i zachęca do
precyzyjnego wykonania wszystkich ćwiczeń.
" Terapeuta demonstruje sposób wykonania ćwiczeń i kontroluje poprawność ich wykonania
przez uczniów.
Zestaw ćwiczeń rozwijających sprawność narządów mowy
Ćwiczenia warg i policzków
" zdecydowana, przesadna artykulacja samogłosek w zestawieniach po 2 3 samogłoski: u-o,
u-a, i-u, i-o, i-u-i, o-u-o, a-o-a;
" cmokanie;
" parskanie;
" naprzemienne wysuwanie do przodu i rozciąganie warg;
" puszczanie baniek mydlanych przez słomkę;
" dmuchanie na przedmioty (piórko, watkę, wiatraczek, płomień świeczki);
" dmuchanie na różne sposoby: układając wargi w  dzióbek , dmuchając na brodę, na grzywkę,
na boki;
" dmuchanie na pasek papieru (dł. ok. 20 cm), którego koniec przyklejony jest do czubka
języka;
" nadymanie policzków i dynamiczne uwolnienie nagromadzonego powietrza z jamy ustnej,
powstający dz
więk przypomina głoskę  p (zabawa  balon pękł );
" nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza z jamy ustnej z jednoczesną
artykulacją głoski  s .
Ćwiczenia żuchwy
" wysuwanie żuchwy ku przodowi i cofanie (usta otwarte);
" opuszczanie i unoszenie żuchwy przy napiętych mięśniach (usta zamknięte);
" ruchy żuchwy na boki.
1
Ćwiczenia języka
" wypychanie językiem policzków (zabawa  szukaj języka );
" dynamiczne wysuwanie i cofanie napiętego języka do jamy ustnej (zabawa  język szpada );
" wysunięty daleko na zewnątrz jamy ustnej język  zatacza koła w lewo i w prawo;
" powolne wysuwanie języka na brodę i szybkie chowanie w jamie ustnej;
" pionizowanie języka  unoszenie języka do nosa;
" zwijanie języka przez podnoszenie jego boków ku górze (zabawa  język rurka );
" wysunięcie szerokiego języka na wargi i zaokrąglanie boków do góry (zabawa  język
łyżka );
" kląskanie językiem (klik-klok);
" drapanie podniebienia czubkiem języka (zabawa  język drapcie );
" dotykanie (liczenie) zębów czubkiem języka.
Ćwiczenia podniebienia miękkiego
" naśladowanie odgłosów:  uhu-hu (zabawa  sowa );
" naśladowanie:  ku-ku (zabawa  kukułka );
" naśladowanie śmiechów:  ho-ho-ho ,  hi-hi-hi ,  he-he-he ;
" chuchanie:  chu-chu-cha! .
 Dusia robi porządki  propozycja wykorzystania ćwiczeń rozwijających sprawność narzą-
dów mowy w programie stymulacji zmysłowej dla dzieci przygotowujących się do szkoły
Zdjęcie pokazujące układ
 Dusia robi porządki Ćwiczenia artykulatorów
artykulatorów
Po spacerku Dusia idzie odpocząć do swej 1. Wykonuj językiem ruchy okrężne 1.
wygodnej psiej budki. wokół ust (powtórz tak 10 x).
Zaraz zamknie oczka, by śnić o przysma- 2. Pokaż niezadowoloną minę.
kach  tych wielkich i malutkich.
Ale cóż to? Dusia nie może wcisnąć się do
budki?
2.
Nie może wetknąć do środka ni noska, ni
bródki?
2.
Dusia przygląda się uważnie budce doo-
koła. (1)
Ojej! Jej mina jest absolutnie niewesoła!
(2)
2
Oooo! Uuuuu! Iiiiiiiii! Aaaa! Eeeee! (3) 3. Wymów (z przesadą) głoski:  o , 3.
 u ,  i ,  a ,  e  raz głośno,
Tak na widok bałaganu Dusia lamentuje!
raz szeptem i raz bez udziału
głosu.
Ale już po chwili ogonkiem merdając, 4. Otwórz szeroko usta. Przesuwaj 4.
język od jednego kącika ust do
głośno szczeka, oznajmiając:
drugiego (powtórz tak 10 x).
Powinnam dbać o swój domek mały.
I o zabawki, by od kurzu nie szarzały!
5. Przesuwaj czubek języka po we-
Solidne porządki zaraz tu zrobię! wnętrznych ścianach policzków.
Śmieci wyrzucę (4), wyczyszczę ściany 6. Przesuwaj czubek języka po pod-
(5) i zamiotę podłogę! (6) niebieniu górnym, dolnym.
5.
5.
6.
Jeszcze wytrzepię poduszkę i dywanik, 7. Wysuń język z jamy ustnej i 7.
schowaj go (powtórz tak 10 x).
bo paprochami i błotem są przydeptane!
(7)
7.
3
I odepnę przypiętą klamerkami zabru- 8. Dotykaj czubkiem języka każdy 8.
dzoną zasłonkę, ząbek po kolei, u góry i na dole
jamy ustnej.
bo zawinęłam w nią pogryzioną gąbkę.
(8)
Automatyczna pralka ją prędko wypie- 9. Wykonaj wargami  motorek . 9.
rze. (9)
Przepychaj powietrze w jamie ust-
I czyściutką z powrotem znów powieszę! nej z jednego policzka do drugiego
(powtórz tak 5 x).
Teraz z zabawek kurz zmyję szary, 10. Wykonaj językiem ruchy  pole- 10.
rowania ząbków.
by błyszczały jak kryształy! (10)
A na koniec budkę swą dobrze wywie- 11. Wciągnij mocno powietrze 11.
trzę! nosem i napełnij policzki jak
balon. Wypuść powoli powietrze
ustami (powtórz tak 3 x).
Napełnię ją świeżym powietrzem! (11)
4
Po robocie Dusia patrzy na budkę z za- 12. Usta ściągnij w  ciup i cmokaj. 12.
chwytem, ogonkiem merdając,
A następnie przez chwilę głośno cmoka-
jąc! (12)
Jaki porządek jest w środku i wokół! 13. Uśmiechnij się od ucha do ucha, 13.
a następnie ściągnij usta
w  ciup (powtórz tak 10 x).
Jestem radosna! Mam czysty pokój! (13)
I czym prędzej do budki wskoczyła z 14. Pokaż minę, która oznacza 14.- 15.
rumorem. dobry humor.
Na podusi zasnęła z dobrym humorem. 15. Uśmiechnij się do Dusi i innych
(14 i 15) dzieci.
5