9414912540

4.3. a. Pierwsza klasa osiąga swoją szczęśliwość poprzez realizację dążeń wyznaczanych przez duszę pożądliwą, stąd uzasadnione pretensje do posiadania dóbr materialnych, bogactw i rodziny. Wedle Platona, by państwo było stabilne, bogactwa nie mogą być zbyt duże, ani też zbyt małe, gdyż w obu wypadkach pojawia się impuls do zachowań nowatorskich. Największym dobrem jest umiarkowanie, natomiast złem - rozpusta.

4.3. b. Druga klasa podąża drogą wyznaczoną przez dusze gniewliwą, a jej celem jest dążenie do zaszczytów i zwycięstw. Największą dobrem jest męstwo, złem zaś - tchórzostwo. Jednostka tchórzliwa zostaje natychmiast zdegradowana do pierwszej klasy. Platon preferuje na tym poziomie wychowanie na wzór spartański, proponuje likwidację własności prywatnej, rezygnację z tradycyjnego modelu rodziny oraz zrównanie statusu kobiet i mężczyzn.

4.3. c. Trzecią klasę stanowią rządzący, bowiem u nich dominuje dusza rozumna. Najwyższym dobrem jest tutaj mądrość, dlatego do tej klasy należeć mogą wyłącznie filozofowie. Celem działań jest poszukiwanie prawdy oraz wskazywanie drogi do osiągnięcia ostatecznego szczęścia w dążeniu do absolutnego Dobra. Złem jest nieświadomość.

4.4.    Platon uzasadnia obowiązywanie zasad sprawiedliwości poprzez odwołanie się do sankcji o ponadludzkiej naturze. Prawo staje się w ten sposób wyznacznikiem tego, co jest, a co nie jest sprawiedliwe. Skoro więc prawo stanowi ostateczne kryterium oceny sprawiedliwości, wobec tego na gruncie tej teorii nie można zadawać pytania o stopień sprawiedliwości samego prawa. Dla filozofów rozwijających etykę indywidualną, pytanie to jest czymś oczywistym, i zrozumiałym na gruncie ich konwencjonalizmu, tymczasem w koncepcji Platona, postawienie tego pytania oznacza natychmiastowe popadnięcie w stan wewnętrznej sprzeczności.

4.5.    Koncepcja etyczna Arystotelesa pozwala nam zrozumieć specyfikę problematyki wchodzącej w obszar zainteresowań etyki społecznej. Mówiąc o sprawiedliwości wyznaczył on dwa podstawowe sposoby rozumienia tego terminu: pierwsze znaczenie - szerokie - głosi, iż sprawiedliwość polega na przestrzeganiu prawa państwowego, a tym samym - na przestrzeganiu panującego ethosu; drugie zaś - wąskie - wyznacza myślenie o sprawiedliwości jako stosowaniu słusznej miary przy dzieleniu różnego rodzaju dóbr i obciążeń (dla uproszczenia dalej będę mówić tylko o dobrach).

4.6.    Wskazana dwuznaczność pojęcia sprawiedliwości w koncepcji Arystotelesa ujawnia pewien uniwersalny problem ze zrozumieniem zasad rządzących ideałem sprawiedliwości. W szerokim znaczeniu sprawiedliwość jawi się jako rodzaj ‘metazasady’, w ramach której harmonijnie funkcjonują pozostałe ideały etyczne. Sprawiedliwość to swego rodzaju ideał drugiego stopnia: decyzje dotyczące sprawiedliwości opierają się wówczas na wcześniejszej akceptacji ideałów pierwszego stopnia, od tego bowiem, czy

15