1941127218

193

MATERIAŁY

pominięte zostały recenzje, omówienia i noty bibliograficzne. Ponieważ poszczególne kategorie klucza kategoryzacyjnego nie wykluczają się nawzajem, suma procentów może przekroczyć 100 — kategorie analizy nie są rozłączne, oznacza to, iż poszczególne teksty miały cechy kwalifikujące je do kilku kategorii.

Dla każdego roku liczba publikacji, od których obliczane były odsetki (N =

100%), była różna, np. dla WMU-Z w 1992 roku wynosiła 44. Średnie zaś odsetki częstotliwości występowania danej kategorii obliczone zostały na podstawie uśrednienia wyników procentowych z poszczególnych lat.

Badany okres podzielony został na cztery części wyróżnione na podstawie zmiennych w czasie cech charakterystycznych. Takim pierwszym okresem mogą być lata 1983-1985, drugim, nieco dłuższym, lata 1986-1989, najdłuższy dotyczy roczników 1990-1994, natomiast najbardziej charakterystyczny i różniący się od pozostałych rozpoczyna się w roku 1995 i kończy w 1997. Ponadto w granicznym 1985 roku rozpoczęto reformy Gorbaczowa zwane pieriestrojką, a w 1989 upadł polityczny blok państw socjalistycznych. Na wykresach pokazano przebieg jedynie najciekawszych zmiennych. W czasie lektury należy pamiętać, że na wnioski miały niejednokrotnie wpływ zmiany kilku czynników, współzależności w występowaniu niektórych kategorii.

Analiza

W okresie od 1983 do 1985 roku typowy artykuł w WMU-Z opisywał daną sytuację głównie w kontekście ideologicznym (67% publikacji). W 1985 roku rola tego kontekstu zaczęła się nieco zmniejszać (56%), przy będącym na drugim miejscu kontekście politycznym - około 30% (ważny był także historyczny, średnio 28% tekstów). Autorzy skupiali się na dysponencie (ok. 56%), przekazie (51%) oraz kanale komunikowania (55%), którym były najczęściej periodyki (84%) oraz dzienniki (72%). Dominował nurt ekonomii politycznej (77% opracowań) i spekulacyjne metody badawcze (ponad 80%), jednak w 1985 roku na znaczeniu zaczęły zyskiwać także metody liczbowe (wzrost o około 20%). Przekaz miał tylko masową publiczność (98%). Typowe w tym czasie mogą być teksty E. A. Priwałowej o relacjach między ideami Lenina i tworzącą się komunistyczną prasą w Stanach Zjednoczonych lub o ekonomicznej propagandzie w ramach programu żywnościowego, przedstawionej przez E. A. Błożnowa i W. C. Łarinowa¹⁷.

Lata 1986-1989 charakteryzują się zmianą dominującego kontekstu z ideologicznego na polityczny (który dominował jedynie w 1988 i 1989 roku — do 58%). Naukowców nieco rzadziej interesowali dysponenci mediów (spadek o ok. 7%) oraz kanał komunikowania (spadek o ok. 7%), ale nieco częściej niż ¹⁷ H. A. Pri wałów a: W. I. Lenin i stanowienie kommunisticzeskoj piecznti w SSzA. W'MU-Z 1983, nr 2, s. 32-42. E. A. B ł o ż n o w, W. C. Lar i no w: Prodowolsiwicnnaja programma SSSR i ekonomiczeskaja propaganda w żurnalisticc (organizacyonnyj aspiekt). WMU-Ż 1983, nr 2, s. 3-10.