4597124987

Glosy o książkach 165

zarejestrował w latach 1864-1918 aż 1119 lwowskich tytułów prasowych (po polsku 957, ponadto 114 kalendarzy i 20 jednodniówek, 110 tytułów ukraińskich, ponadto 23 niemieckie, 9 łacińskoję-zycznych i 4 francuskie). W odróżnieniu od bibliografii poprzedniej zostały one ujęte zaledwie w trzech najogólniejszych działach: prasa, jednodniówki, kalendarze, w obrębie których zastosowano układ alfabetyczny, traktując w jednym ciągu wszystkie periodyki, niezależnie od języka, w którym je wydawano. Zebrane dane, przewyższające wszystkie dotychczasowe i niekompletne wykazy lwowskich gazet i czasopism (w tym również wcześniejsze ustalenia autora tej bibliografii, który jeszcze w r. 1994 na konferencji z cyklu „Kraków - Lwów: książki - czasopisma - biblioteki XIX-XX w.” podawał liczbę 951 tytułów w języku polskim) prowadzą Jerzego Jarowieckiego do poważnej rewizji obiega cząstkowych (co szczególnie widać w przypisach, taktownie, ale sumiennie i stanowczo rejestrujących owe addenda et corrigenda). Właściwa Bibliografia prasy lwowskiej w latach 1864-1918 rejestruje 1119 gazet i czasopism (od „Adoracji Przenajświętszego Sakramentu", miesięcznika z lat 1902-1914 do miesięcznika „Żiwoje Słowo” z r. 1899), 20 jednodniówek i 144 kalendarze, przy czym wśród jednodniówek i kalendarzy uwzględniono tylko polskojęzyczne. Całość pracy zamyka obfity Wykaz źródeł bibliograficznych, wydawnictw pomocniczych i opracowań wyzyskanych w książce.

Nie chcąc zajmować miejsca ze wszech miar należnymi komplementami (których czytelnik przytłoczony ogromem informacji nie może jednak nie sformułować!) i pozostawiając wnikliwą ocenę szczegółów dzieła specjalistom zarówno od bibliografii, jak i historii prasy galicyjskiej, chciałbym tu przypo-

Jerzy Jarowiecki, Prasa lwowska w latach 1864-1918. Bibliografia

Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2002, 553 s.

wych i zakorzenionych dotąd w nauce sądów o prasie galicyjskiej i wyraźnie wyartykułowanego nowatorskiego dla historyków prasy stwierdzenia, iż „pod względem liczby wydawanych czasopism w Galicji w interesującym nas okresie Lwów znalazł się na pierwszym miejscu przed Krakowem i innymi mniejszymi, prowincjonalnymi ośrodkami” (s. 9)-Obszerny wstęp Prasa lwowska w latach 1864--1918 w kolejnych przejrzystych i logicznie uszeregowanych podrozdziałach (Warunki rozwoju prasy we Lwowie w okresie autonomii (1867-1918), Rozwój i typologia prasy lwowskiej, Status organiza-cyjno-instytucjonalny prasy lwowskiej, Prasa ugrupowań politycznych, Prasa społeczno-kulturalna, literacka i satyryczna, Czasopisma pedagogiczne, Czasopisma dla dzieci i młodzieży, Czasopisma naukowe i fachowe, Prasa sportowa i turystyczna, Prasa w okresie wojny 1914-1918) przynosi ujęcie syntetyczne, w niejednym - właśnie na podstawie kwerend i ustaleń bibliograficznych z autopsji - korygując informacje autorów prac mnieć popularne powiedzenie, iż nie istnieje bibliografia bez błędów, do której nie można zgłosić jakichś pretensji. Sądzimy, że znakomity autor nie weźmie nam za złe sformułowania - piórem niefachowca - kilku uwag, znaków zapytania i glos na marginesach Prasy lwowskiej w latach 1864-1918. Otóż przede wszystkim nie wydaje się dostatecznie uzasadniona cezura początkowa rok 1864 zamiast 1867 czyli proklamowania autonomii Galicji w ramach monarchii austro-węgierski ej, a w każdym razie wstęp nie zawiera, moim zdaniem, dostatecznych dowodów na to, aby lata 1864-1866 traktować jako „prekursorskie” w historii miejscowej prasy wobec fazy autonomicznej (jeżeli cezurą miałaby być np. austriacka ustawa prasowa z 17 XII1862 - co jest wydarzeniem bardzo znaczącym, to granicę należałoby raczej przesunąć na r. 1863?). Ponadto uwadze twórcy bibliografii umknął chyba fakt, że pewna część Ukraińców galicyjskich (tzw. moskalofile) posługiwała się w druku także mniej czy bardziej poprawnym językiem rosyjskim - w każdym razie tytuły niektórych